Τα τρία είδη πιστοποιητικών και σε τι διαφέρουν, σε τι μορφή θα παρέχονται, κατά πόσο θα αποτελούν προϋπόθεση για ταξίδια, τι προβλέπεται για όσους έχουν κάνει μόνο την πρώτη δόση και ποια εμβόλια καλύπτονται, είναι μερικές από τις βασικές ερωτήσεις ενόψει και της έναρξης διάθεσης εντός του Ιουνίου στη χώρα μας των ψηφιακών βεβαιώσεων.
Μετά και από τη συμφωνία της Κομισιόν, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της Ευρωβουλής για το πράσινο πιστοποιητικό, το Politico παραθέτει ένα κατάλογο με 12 ερωταπαντήσεις για τις βασικές πτυχές του νέου αυτού εργαλείου που από τον επόμενο μήνα θα μπει δυναμικά στη ζωή μας.
Πώς λειτουργεί;
Υπάρχουν τρία είδη πιστοποιητικών. Ένα που αποδεικνύει ότι έχουμε εμβολιαστεί, ένα δεύτερο που επικυρώνει ότι έχουμε πραγματοποιήσει αρνητικό τεστ και ένα τρίτο που πιστοποιεί την ανοσία όσων έχουν νοσήσει στο παρελθόν. Τα παραπάνω έγγραφα θα παρέχονται σε ψηφιακή ή εκτυπωμένη μορφή και θα διατίθενται δωρεάν.
Μπορώ να ταξιδέψω χωρίς πιστοποιητικό;
Ναι. Το έγγραφο δεν αποτελεί προϋπόθεση για ταξίδια.
Εάν κατέχω πιστοποιητικό, σημαίνει ότι απαλλάσσομαι από καραντίνα ή επιπλέον τεστ;
Όχι απαραίτητα. Η συμφωνία καλεί μεν τα κράτη – μέλη να απέχουν από επιπλέον περιορισμούς, όπως η καραντίνα και τα τεστ σε ταξιδιώτες με πιστοποιητικό, ωστόσο προστίθεται η φράση «εκτός αν είναι απαραίτητοι αναλογικοί προς την προστασία της δημόσιας υγείας».
Αυτό σημαίνει πως οι χώρες της Ε.Ε. έχουν την ευχέρεια να επιβάλουν περιορισμούς αν το κρίνουν απαραίτητο. Ωστόσο, η ελπίδα είναι ότι δεν θα το πράξουν, δεδομένης και της προόδου των εμβολιασμών.
Θα πληρώνω ακόμη για τεστ;
Και αυτό εξαρτάται από την πολιτική της κάθε χώρας. Ευρωβουλευτές ανέδειξαν το δικαίωμα των ταξιδιωτών σε δωρεάν τεστ, προειδοποιώντας ότι αν οι τιμές τους είναι υψηλές, αυτό σημαίνει ότι και τα ταξίδια θα είναι εκτός δυνατοτήτων κάποιων.
Αυτό που απέσπασαν από την πλευρά της Κομισιόν, ήταν μια δέσμευση για ένα πόσο 100 εκατ. ευρώ – ίσως και μεγαλύτερο – προς την κατεύθυνση να γίνουν φθηνότερα τα τεστ, ειδικά για τους πολίτες που καλούνται να ταξιδεύουν συχνά στο εξωτερικό. Η Κομισιόν θέλει επίσης να διευρύνει τη χρήση των φθηνότερων τεστ αντιγόνου.
Αν ακόμη περιμένω για τη δεύτερη δόση;
Μια δόση του εμβολίου θα παράσχει πιστοποιητικό που θα πιστοποιεί ότι στον πολίτη έχει χορηγηθεί η πρώτη δόση – ακόμη κι αν το σκεύασμα που έχει επιλέξει έχει και δεύτερη.
Ωστόσο, αυτό δεν εγγυάται ότι αν ταξιδέψει σε άλλη χώρα θα αποφύγει τεστ ή καραντίνα, κάτι που επαφίεται στην ευχέρεια του κάθε κράτους – μέλους ξεχωριστά, όπως διευκρίνισε χθες η Ε.Ε.
Είναι επαρκές το rapid test αντιγόνου;
Υπάρχει πιστοποιητικό που επιβεβαιώνει το αρνητικό τεστ αντιγόνου. Ωστόσο, και πάλι, το αν το συγκεκριμένο τεστ θα γίνεται δεκτό, εξαρτάται από το πλαίσιο της εκάστοτε χώρας.
Για πόσο καιρό ισχύει το πιστοποιητικό;
Η απόδειξη προγενέστερης νόσησης (και συνεπώς ύπαρξης αντισωμάτων) είναι έγκυρη για έως 180 ημέρες, βάσει όσων συμφωνήθηκαν. Προς το παρόν, ένας πολίτης θα θεωρείται ότι έχει ανοσία, αν διαθέτει θετικό τεστ PCR που να αποδεικνύει προγενέστερη μόλυνση. Τεστ αντισωμάτων δεν θα γίνονται δεκτά, σύμφωνα με αξιωματούχο της Κομισιόν.
Στη συμφωνία δεν αποσαφηνίζεται για πόσο καιρό ένα αρνητικό τεστ PCR είναι έγκυρο για να ταξιδέψουμε.
O κανονισμός για τα πιστοποιητικά θα ισχύει για 12 μήνες.
Ποια εμβόλια καλύπτει;
Τα τέσσερα που έχουν εγκριθεί επίσημα από τον ΕΜΑ, δηλαδή AstraZeneca, BioNTech/Pfizer, Moderna και Johnson & Johnson.
Ωστόσο, τα κράτη – μέλη θα μπορούν να αποφασίσουν και μονομερώς για άλλα εμβόλια, όπως για παράδειγμα το ρωσικό Spuntik, που χρησιμοποιείται στην Ουγγαρία.
Πότε τα πιστοποιητικά θα είναι έτοιμα και θα τεθούν σε ισχύ;
Από την 1η Ιουλίου όλα τα κράτη – μέλη θα πρέπει να αναγνωρίζουν το ευρωπαϊκό πιστοποιητικό. Ωστόσο, παρέχεται και μια μεταβατική περίοδος έξι εβδομάδων, κατά την οποία θα μπορούν ακόμη να εκδώσουν δικά τους πιστοποιητικά.
Θα είναι τα κράτη – μέλη έτοιμα εγκαίρως;
Η Κομισιόν δηλώνει πεποισμένη πως τα περισσότερα κράτη θα είναι έτοιμα, ως προς τις τεχνικές προετοιμασίες.
Αρκετές χώρες (όπως η Ελλάδα) έχουν ήδη «τεστάρει» τις ψηφιακές υποδομές τους για την υλοποίηση του εγχειρήματος.
Άλλωστε, όπως έγινε γνωστό το Σάββατο, η διαδικασία έκδοσης πιστοποιητικών για τους Έλληνες πολίτες θα ξεκινήσει ήδη από την 1η Ιουνίου.
Τι θα ισχύει για χώρες εκτός Ε.Ε.;
Το σύστημα καλύπτει τις 27 χώρες της Ε.Ε., αλλά και πιστοποιητικά που εκδίδονται από την Ισλανδία, τη Νορβηγία και το Λιχτενστάιν. Οι εργασίες συνεχίζονται επίσης με την Ελβετία για την αναγνώριση αμοιβαίων πιστοποιητικών, δήλωσε την Παρασκευή ο Επίτροπος Δικαιοσύνης Ρέιντερς, προσθέτοντας πως «με το Ηνωμένο Βασίλειο, ακολουθούμε την ίδια προσέγγιση».
Η Κομισιόν βρίσκεται επίσης σε επαφή με άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, αλλά και διεθνείς οργανισμούς για τη διαλειτουργικότητα των πιστοποιητικών. Μόλις υπάρξει ένα «πλαίσιο εμπιστοσύνης», η Ε.Ε. μπορεί να αποφασίσει να αναγνωρίσει άλλα πιστοποιητικά, είπε αξιωματούχος της Επιτροπής, αλλά πρόσθεσε: «Δεν είμαστε ακόμη εκεί».
Υπάρχουν άλλα «προνόμια» για τους κατόχους πιστοποιητικού;
Και αυτό αποτελεί «εθνική υπόθεση» των κρατών – μελών, που θα αποφασίσουν εσωτερικά για ζητήματα απελευθέρωσης άλλων δραστηριοτήτων για τους κατόχους, όπως πρόσβαση σε εστιατόρια, κινηματογράφους κλπ
