Της Αγγελικής Κώττη
Τον 3ο αιώνα π.Χ. ο Πτολεμαίος Β' ήθελε να διοργανώσει γιορτή και αγώνες ισάξιους με τους Ολυμπιακούς, στη μνήμη του πατέρα του, Πτολεμαίου Α' του Σωτήρος. Η γιορτή, οι θυσίες και οι αγώνες έγιναν στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, την πόλη που ίδρυσε ο Μέγας Αλέξανδρος και ακολούθως έγινε πρωτεύουσα του Πτολεμαϊκού Βασιλείου. Μια αρχαία επιγραφή σχετική με την καθιέρωση των αγώνων και των εορτών, επανεντοπίστηκε πρόσφατα στην Αμοργό. Τι σχέση είχε η Αμοργός με την Αλεξάνδρεια; Όπως και όλες οι Κυκλάδες, ανήκε πλέον στο βασίλειο των Πτολεμαίων και όχι των Μακεδόνων. Επομένως, το Κοινό των Νησιωτών, δέχθηκε παράκληση (βλέπε: εντολή) από τον Πτολεμαίο να στείλει αντιπροσώπους και αυτό παρουσιάζεται στο ψήφισμα. 
H επιγραφή είχε ανακαλυφθεί το 1893 στην εκκλησία της Παναγιάς στο νησάκι Νικουριά απέναντι από την Αιγιάλη της Αμοργού, μεταφέρθηκε τότε προσωρινά σε γειτονικό στάβλο όπου ως το 1908 τουλάχιστον ήταν ορατή, αλλά στην πορεία των χρόνων χάθηκε. Το κείμενό της γνωρίζουμε από την δημοσίευσή της. Δεκάδες Ελλήνων και ξένων ερευνητών καθώς και αρχαιολόγων της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας την είχαν στο παρελθόν αναζητήσει. Πρόσφατα, τελειόφοιτος φοιτητής αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Αμοργινής καταγωγής, ο Στέλιος Περάκης και ο Γερμανός αρχαιολόγος Ν.N. Fischer, μετά από υπόδειξη εντοπίων, επανεντόπισαν την επιγραφή, εντοιχισμένη σε πρόσφατα επισκευασμένη κατοικία στο χωριό Θολάρια, καθώς παρέμεινε ανεπίχριστη. Αξίζει να σημειωθεί ότι η κατοικία αυτή ανήκε παλαιότερα στο Σταμάτη Γρίσπο, βοσκό στην Νικουριά.
Στο ψήφισμα μνημονεύεται η απόφαση του Κοινού των νησιωτών, πολιτικής ενώσεως που συνέστησαν οι Πτολεμαίοι, να συμμετέχουν με επίσημους αντιπροσώπους στη γιορτή και τους αγώνες που διοργάνωσε ο Πτολεμαίος Β? στην Αλεξάνδρεια στην μνήμη του θεοποιημένου πατέρα του Πτολεμαίου Α? του Σωτήρος. Αντίγραφο του ψηφίσματος στήθηκε στο βωμό του Πτολεμαίου Α/ στην Δήλο, έδρα του Κοινού, ενώ υπήρξε πρόβλεψη να στηθούν και άλλα σε όλες τις πόλεις που το υπερψήφισαν, μεταξύ των οποίων ήταν και μία από τις πόλεις της Αμοργού.
Ξεκινά υπενθυμίζοντας πως ο Πτολεμαίος Α ο Σωτήρ υπήρξε ευεργέτης των νησιωτών και εκείνος που τους ανακούφισε από τους φόρους. Καθώς, λέει το ψήφισμα, και ο διάδοχός του είναι το ίδιο, θα στείλουμε αντιπροσώπους στην Αλεξάνδρεια που θα στεφανώσουν τον βασιλιά με αργυρό στεφάνι. Επίσης, ανακοινώνουν πως θα μετάσχουν στους αγώνες που θα είναι «ισολύμπιοι» (ίσοι με τους Ολυμπιακούς), γυμνικοί, ιππικοί και μουσικοί και στα έξοδα.
Το ψήφισμα της Νικουριάς κατέχει κεντρική θέση στην επιστημονική έρευνα, διότι παρέχει στοιχεία σχετικά με τoν συσχετισμό δυνάμεων στο Αιγαίο στο α΄ μισό του 3ου αι. π.Χ. και συγκεκριμένα την μετάβαση από τον έλεγχο των Μακεδόνων σε εκείνον των Πτολεμαίων. Σύμφωνα με την επικρατέστερη άποψη η επιγραφή χρονολογείται στο διάστημα 280-278 π.Χ. ή στα πρώτα χρόνια της δεύτερης δεκατίας του 3ου αι. π.Χ.
Το Κοινό των Νησιωτών ήταν ομοσπονδιακό κράτος (συμπολιτεία) της ελληνιστικής περιόδου, που περιλάμβανε τις Κυκλάδες. Ιδρύθηκε το 314 π.Χ. από τον Αντίγονο τον Μονόφθαλμο, και παρέμεινε υπό την ηγεμονία του ιδίου και του γιου του Δημήτριου του Πολιορκητή ως το 288 π.Χ. περίπου, οπότε πέρασε υπό την ηγεμονία των Πτολεμαίων. Το Κοινό διατηρήθηκε ως την κατάλυση της πτολεμαϊκης κυριαρχίας στο Αιγαίο από τον Μακεδόνα βασιλιά Αντίγονο Γονατά περί τα μέσα του 3ου αιώνα π.Χ. Μετά την διάλυση του Κοινού, τα νησιά των Κυκλάδων αυτονομήθηκαν, ώσπου το Κοινό ανασυστάθηκε περί το 200 π.Χ., αυτή τη φορά υπό την ηγεμονία της Ρόδου. Διατηρήθηκε δε ως την υποταγή της Ρόδου στη Ρώμη περί το 168 π.Χ.
