Τη σιωπηρή εκεχειρία πριν την επόμενη αναμέτρηση φαίνεται πως έχουν επιλέξει τόσο η Μαδρίτη όσο και η Βαρκελώνη, σε μια προφανή προσπάθεια να αποφύγουν μια περαιτέρω και ανεξέλεγκτη κλιμάκωση της έντασης μετά την απόφαση της τοπικής βουλής να ανακηρύξει την ανεξαρτησία και την ενεργοποίηση του Άρθρου 155 του συντάγματος από την κυβέρνηση του Mariano Rajoy.
Παρά το γεγονός ότι ορισμένα στελέχη της καταλανικής διοίκησης -όπως η πρόεδρος της Βουλής, Carme Forcadell και ένας υπουργός- πήγαν σήμερα το πρωί και για λίγη ώρα στα γραφεία τους, θέλοντας να στείλουν το μήνυμα ότι όλα λειτουργούν κανονικά, η ουσία είναι ότι οι αυτονομιστές τηρούν για την ώρα χαμηλούς τόνους. Ειδικά μετά τις δύο μαζικότατες διαδηλώσεις του Σαββατοκύριακου, η μία των υποστηρικτών της ανεξαρτησίας και η άλλη των αντιπάλων της, που απέδειξαν ότι τα πνεύματα είναι φορτισμένα και η κοινή γνώμη διχασμένη.
Έτσι, όλα δείχνουν ότι οι δύο πλευρές θα δώσουν... ραντεβού για την επόμενη μονομαχία τους στις 21 Δεκεμβρίου, ημέρα κατά την οποία έχουν προκηρυχθεί εκλογές στην Καταλονία. Εκλογές οι οποίες θα λάβουν αντικειμενικά τον χαρακτήρα ενός νέου δημοψηφίσματος, αυτή τη φορά μάλιστα με τη σφραγίδα της νομιμότητας, καθώς πρακτικά το μοναδικό θέμα στην ατζέντα όλων των κομμάτων που θα συμμετέχουν θα είναι η απάντηση στο δίλημμα «ναι ή όχι» στην ανεξαρτησία.
Προϋπόθεση γι'' αυτό, βεβαίως, είναι οι αυτονομιστές να επιλέξουν τελικώς τη συμμετοχή στις εκλογές έναντι της αποχής. Αυτό ακριβώς το ερώτημα απασχόλησε τις σημερινές συνεδριάσεις των ηγεσιών των τριών βασικών κομμάτων που απαρτίζουν το συγκεκριμένο μπλοκ -του κεντροδεξιού PDeCAT (αντιπρόεδρος του οποίου είναι ο Carles Puigdemont), της ρεπουμπλικανικής Αριστεράς ERC (από την οποία προέρχεται ο αντιπρόεδρος Oriol Junqueras) και του αντικαπιταλιστικού CUP.
Ήδη, τόσο το PDeCAT όσο και το ERC αποφάσισαν να λάβουν μέρος, αναγνωρίζοντας έτσι de facto και την καθαίρεση της τοπικής κυβέρνησης και τη διάλυση του κοινοβουλίου. «Η συμμετοχή στην (ψηφοφορία) της 21ης Δεκεμβρίου αποτελεί ευκαιρία να καλύτερη εδραίωση της Δημοκρατίας... Προκήρυξαν παράνομες εκλογές-παγίδα. Ωστόσο, δεν φοβόμαστε την κάλπη», δήλωσε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου ο εκπρόσωπός του ERC, ενώ ο ομόλογός του από το PDeCAT πέταξε το γάντι προς τον Rajoy τονίζοντας ότι θα αναμετρηθούν στις κάλπες.
Πολλά, πάντως, θα εξαρτηθούν από δύο σημεία: Αφενός, από το εάν και κατά πόσο η ισπανική κυβέρνηση και το Συνταγματικό Δικαστήριο επιτρέψουν στους πρωταγωνιστές του κινήματος της ανεξαρτησίας να συμμετέχουν στις εκλογές, επικεφαλής των συνδυασμών τους. Και αφετέρου, από το γενικότερο κλίμα που θα επικρατήσει -εάν, δηλαδή, η σχετική ηρεμία διατηρηθεί ή παρατηρηθεί νέο κύμα σύγκρουσης και καταστολής, με αφορμή πιθανότατα κάποια προσπάθεια σύλληψης του Puigdemont και κορυφαίων υπουργών ή της προέδρου της βουλής.
Μαδρίτη και Rajoy, πάντως, δεν μοιάζουν να επιθυμούν την κλιμάκωση της έντασης στις οκτώ εβδομάδες που μεσολαβούν μέχρι τις εκλογές. Κι αυτό διότι, με βάση και τις δημοσκοπήσεις, θεωρούν ότι το αποτέλεσμά τους θα αποτυπώσει ότι η Καταλονία είναι κυριολεκτικά διχασμένη -ή, ακόμη καλύτερα γι'' αυτούς, ότι τα κόμματα που τάσσονται κατά της ανεξαρτησίας έχουν την πλειοψηφία. Σε αυτή την περίπτωση, θα ισχυριστούν -δικαίως, σε μεγάλο βαθμό- ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος της 1ης Οκτωβρίου είναι και ουσιαστικά άκυρο και ότι η ετυμηγορία του λαού πρέπει να γίνει σεβαστή.
Η οδός της ανυπακοής
Πάντως, ο Puigdemont και ο Junqueras (που ενδεχομένως κατηγορηθούν για στάση, κάτι που επιφέρει ποινή φυλάκισης ως και 30 ετών), αν και επισήμως διαβεβαιώνουν ότι συνεχίζουν να ασκούν τα καθήκοντά τους, μοιάζουν να θέλουν να αποδεχτούν σιωπηρά την καθαίρεσή τους. Το κατέστησαν σαφές, άλλωστε, κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, όταν δεν έδωσαν οδηγίες στους υποστηρικτές τους για τα επόμενα βήματά τους.
«Η πραγματικότητα είναι ότι δεν ξέρουμε τι θέλει να κάνει η καθαιρεθείσα κυβέρνηση», δήλωσε χαρακτηριστικά στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP) στέλεχος του αυτονομιστικού κινήματος. «Πρόκειται για την επιστροφή στην πραγματικότητα. Η κυβέρνηση της Δημοκρατίας δεν έχει την ικανότητα να επιβληθεί», σύμφωνα με τον ίδιο.
«Αναμένουμε τι θα κάνει αύριο η κυβέρνηση», δήλωσε χθες άλλο στέλεχος μιας ένωσης αυτονομιστών που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του. «Αν και οι ίδιοι πιστεύουν ότι είναι η κυβέρνηση της Δημοκρατίας, τότε θα βγούμε για να τους προστατεύσουμε, αν όμως δεν κάνουν τίποτε, θα αποφασίσουμε τι θα κάνουμε», πρόσθεσε.
Το ζήτημα, πάντως, είναι λεπτό. Πώς να δοθούν οδηγίες προς τους δημοσίους υπαλλήλους που κινδυνεύουν με κυρώσεις που φθάνουν μέχρι την απόλυση εάν τις ακολουθήσουν; Και με ποιους πόρους θα ασκηθεί πολιτική από την τοπική κυβέρνηση, τη στιγμή που πλέον ο οικονομικός τομέας έχει περάσει υπό τον πλήρη έλεγχο της Μαδρίτης;
Σημειώνεται ότι, εκτός των άλλων, τα μέλη της καθαιρεθείσας κυβέρνησης απειλούνται επίσης με κυρώσεις για «ανυπακοή», «διασπάθιση δημοσίου χρήματος», «στασιασμό», «αποσχιστική δράση».
Ειρηνική αντίσταση
Οι αυτονομιστικές οργανώσεις, που έχουν τη δυνατότητα κινητοποίησης εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων, είναι τις τελευταίες ημέρες πολύ διακριτικές , όπως και οι «επιτροπές υπεράσπισης της Δημοκρατίας», οι οργανώσεις αυτές που έχουν τη βάση τους στις συνοικίες και τροφοδοτούνται κυρίως από ακτιβιστές του ακροαριστερού CUP, παρά ταύτα ήταν εξαιρετικά δραστήριες κατά την οργάνωση του δημοψηφίσματος της 1η Οκτωβρίου.
«Τώρα πρέπει να αγωνιστούμε κατά περισσότερο συμβολικό τρόπο, για να δείξουμε ότι το ισπανικό κράτος είναι ευάλωτο στο έδαφος αυτό και ότι δεν μπορεί να επιβληθεί κατά 100%, δηλώνει άλλο στέλεχος του αυτονομιστικού κινήματος.
«Εάν υπάρξει αντίσταση θα είναι παθητική και χαμηλού κόστους», εκτιμά από τη Μαδρίτη ο πολιτικός επιστήμονας, Pablo Simon, θεωρώντας ότι οι 200.000 καταλανοί δημόσιοι υπάλληλοι δεν θα αναλάβουν το ρίσκο να υποστούν κυρώσεις. «Είναι πιθανόν να καθυστερούν στην εκτέλεση της εργασίας τους, αλλά τελικά αυτό έχει μικρή σημασία, διότι βρισκόμαστε μπροστά σε μία προσωρινή κυβέρνηση διαχείρισης τρεχουσών υποθέσεων πριν από τις εκλογές της 21ης Δεκεμβρίου», λέει και σημειώνει ότι μέχρι στιγμής η αυτόνομη καταλανική αστυνομία έχει αποδεχθεί τις εντολές του ισπανικού υπουργείου Εσωτερικών.
«Πρέπει θα περιμένουμε τις προσεχείς ημέρες για να διαπιστώσουμε εάν το κράτος που μόλις γεννήθηκε έχει αρκετή ισχύ για να επιβληθεί», δήλωσε επιφυλακτικά και χωρίς θριαμβολογίες στο AFP και ο δικηγόρος του Puigdemont.
Ο ελιγμός του Rajoy
Ακόμη και οι αντίπαλοί του το παραδέχονται: το γεγονός της προκήρυξης εκλογών σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα ήταν «έξυπνο» εκ μέρους του Mariano Rajoy. Ήταν ένας «επιτυχημένος ελιγμός», σύμφωνα με την καταλανική εφημερίδα El Periodico.
Για να αποφύγει να βυθιστεί στο «Βιετνάμ» με το οποίο τον απειλούν οι ακραίοι αυτονομιστές, παίζει το χαρτί της δημοκρατίας, τη στιγμή που η επιβολή του ελέγχου της Μαδρίτης επί της αυτόνομης καταλανικής κοινότητας θεωρήθηκε ως υπενθύμιση της δικτατορίας του Francisco Franco.
Επιβάλλει το δικό του χρονοδιάγραμμα στα αυτονομιστικά κόμματα -που καταλαμβάνουν ολόκληρο το πολιτικό φάσμα από τη δεξιά μέχρι την άκρα αριστερά- και «σφάζονται» στα παρασκήνια εδώ και μήνες. Τα πιο μετριοπαθή, που βρίσκονται κοντά στους επιχειρηματικούς κύκλους, εμφανίζονται πολύ επιφυλακτικά αντιμέτωπα με το κύμα πανικού των επιχειρηματιών μπροστά στο φάσμα της απόσχισης.
