Μετά από μήνες προβληματισμού για την αντίδραση των κεντρικών τραπεζών στην έξαρση του πληθωρισμού, η ψυχολογία στις αγορές έχει δεχτεί γερό τράνταγμα από τον φόβο ότι η παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη μπορεί να εισέλθει σε ύφεση.
Οι παράγοντες που έχουν επιδεινώσει το κλίμα περιλαμβάνουν τον πόλεμο στην Ουκρανία, τις τεράστιες αυξήσεις στο κόστος ενέργειας και στις τιμές των μετάλλων, την επιθετική στροφή των κεντρικών τραπεζών προς σφιχτότερη νομισματική πολιτική με οδηγό την αμερικανική Federal Reserve και την πολιτική της Κίνας να θέτει πόλεις σε lockdown για να αποφύγει νέο κύμα της πανδημίας.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Παγκόσμια Τράπεζα ενίσχυσαν τις ανησυχίες την προηγούμενη εβδομάδα όταν μείωσαν την πρόβλεψη τους για την ανάπτυξη φέτος σχεδόν κατά μία ολόκληρη ποσοστιαία μονάδα. Οι αναλυτές των χρηματοοικονομικών οίκων επίσης γυρίζουν περισσότερο απαισιόδοξοι με την Deutsche Bank να βλέπει ήδη μια ύφεση στην οικονομία των ΗΠΑ μέχρι το τέλος του 2023.
Υπάρχουν και άλλα σημάδια που συννεφιάζουν τον ουρανό των αγορών, όπως οι προειδοποιήσεις από τους ναυτιλιακούς ομίλους Maersk και Kuehne & Nagel για τη μείωση των όγκων στα container που μεταφέρουν, αλλά και από την αμερικανική UPS που προβλέπει επιβράδυνση της ανάπτυξης του ηλεκτρονικού εμπορίου.
Στα αποτελέσματα πρώτου τριμήνου η Deutsche Bank δεν έκρυψε την ανησυχία ότι οι επισφάλειες στις δανειοδοτήσεις μπορεί να σημειώσουν «σημαντική» άνοδο. Στο μέτωπο των μακροοικονομικών στοιχείων, στις ΗΠΑ οι πωλήσεις νέων κατοικιών έπεσαν σε χαμηλό διετίας, ενώ η επιδείνωση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης στη Γερμανία και τη Βρετανία, αλλά και η μείωση των παραγγελιών στη βιομηχανία, δείχνουν προς εξασθένηση της δυναμικής της ανάπτυξης.
Η αντίδραση των επενδυτών ήταν να οδηγήσουν τις αποδόσεις των ομολόγων χαμηλότερα από την πρόσφατη κορυφή πολλών ετών, όπως και τις τιμές πετρελαίου κάτω από την κορυφή 14ετίας και να ξεφορτωθούν θέσεις στο δολάριο Αυστραλίας και το ρεάλ της Βραζιλίας, νομίσματα που είχαν μέχρι πρόσφατα ωφεληθεί από το μπουμ των εμπορευμάτων.
Όπως είναι φυσικό, οι αγορές αρέσκονται στο να εστιάζουν στην επόμενη σημαντική εξέλιξη. Τους τελευταίους μήνες η προσοχή τους ήταν προσηλωμένη στον πληθωρισμό αλλά πλέον έχουν αρχίσει να εστιάζουν στον πιθανό κίνδυνο μιας ύφεσης.
Δεν είναι ότι η πλειοψηφία ασπάζεται την άποψη πως η ύφεση είναι αναπόφευκτη. Όμως η αποφασιστικότητα των κεντρικών τραπεζών να επιταχύνουν τη στροφή τους προς υψηλότερα επιτόκια δημιουργεί ανησυχίες για το τι θα σημάνει αυτό για τις προοπτικές ανάπτυξης, όπως και για τον κίνδυνο μιας άτσαλης προσγείωσης της οικονομίας.
Με τον πληθωρισμό παγκοσμίως σε υψηλά πολλών δεκαετιών, ο προβληματισμός για την ανάπτυξη είναι πιθανό να ταλαιπωρήσει τις αγορές τους επόμενους μήνες, αναγκάζοντας τους επενδυτές και τους αξιωματούχους να ισορροπήσουν πάνω σε ένα τεντωμένο σχοινί.
Στην Morgan Stanley, οι αναλυτές περιγράφουν ένα σενάριο «φωτιάς» και «πάγου», όπου η Fed σφίγγει τη νομισματική πολιτική οδηγώντας σε οικονομική επιβράδυνση. Το ξεπούλημα στη χρηματιστηριακή αγορά την προηγούμενη εβδομάδα, ιδιαίτερα η αδυναμία στους κλάδους της ενέργειας και των μετάλλων, ήταν σημάδι ότι η αγορά συνειδητοποιεί ότι εισερχόμαστε στη φάση «πάγου», όπου η ανάπτυξη γίνεται η πρωταρχική ανησυχία για τις μετοχές, αντί για τον πληθωρισμό, την Fed και τα επιτόκια.
Η παγκόσμια χρηματιστηριακή αγορά είχε απώλειες 8% τον Απρίλιο, αλλά οι λεγόμενες κυκλικές μετοχές που έχουν υψηλή συσχέτιση με την πορεία της οικονομικής ανάπτυξης έχασαν 10%.
Η πρόβλεψη μιας ύφεσης δεν είναι εύκολη υπόθεση και οι οικονομολόγοι χρησιμοποιούν διάφορους δείκτες, όπως και ενδείξεις από τις αγορές ομολόγων και μετοχών για να ερμηνεύσουν τις προοπτικές. Η πλέον αξιόπιστη είναι αυτή που προέρχεται από την αμερικανική αγορά κρατικών ομολόγων, ιδιαίτερα η στενά παρακολουθούμενη διαφορά απόδοσης ανάμεσα στα διετή και τα 10ετη ομόλογα. Μια αντιστροφή της καμπύλης στο τμήμα αυτό, με τις αποδόσεις των διετών να υπερβαίνουν αυτές των 10ετων, συνήθως σημαίνει ύφεση εντός ορίζοντα δύο ετών.
Το τμήμα αυτό της καμπύλης αποδόσεων ανεστράφη στις αρχές Απριλίου και σήμερα βρίσκεται γύρω στις 20 μονάδες βάσης, επίπεδο που σηματοδοτεί ότι οι φόβοι μιας ύφεσης δεν έχουν εξαφανιστεί, αλλά εξακολουθούν να απασχολούν τους επενδυτές.
Αν και είναι πολύ νωρίς για να προβλέψει κανείς το πού θα κορυφωθούν τα αμερικανικά επιτόκια, οι προσδοκίες στη χρηματαγορά κινήθηκαν χαμηλότερα κατά 30 μονάδες βάσης. Παρομοίως τα futures στο διατραπεζικό επιτόκιο Euribor στην ευρωζώνη δείχνουν ότι οι τεκμαρτές αποδόσεις για τον Μάρτιο του 2024 έπεσαν κάτω από αυτές για τον Δεκέμβριο του 2023. Η αγορά παραγώγων δείχνει να πιστεύει ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα σφίξει την πολιτική της πολύ και θα αναγκαστεί να τη χαλαρώσει κατόπιν, σύμφωνα με την Danske Bank.
Πέρα από την Deutsche Bank, λίγοι οίκοι προβλέπουν ύφεση στις ΗΠΑ τον επόμενο χρόνο. Η Goldman Sachs για παράδειγμα δίνει 15% πιθανότητα το 2023 και 35% σε δύο χρόνια.
Στον οίκο NN Investment Partners οι αναλυτές εστιάζουν στην ανθεκτικότητα που δείχνουν οι δείκτες υπευθύνων προμηθειών ΡMI, ένας πρόδρομος δείκτης της οικονομικής δραστηριότητας και της ζήτησης για αγαθά και υπηρεσίες. Αποτελεί θετική έκπληξη το πόσο καλά κατάφεραν οι επιχειρήσεις να προστατεύσουν τα περιθώρια κέρδους και το βασικό σενάριο βλέπει μια ομαλή προσγείωση της οικονομίας.
Ωστόσο, οι ανησυχίες για την ανάπτυξη βλέπουν κεφάλαια να επιστρέφουν στην αγορά κρατικών ομολόγων με την BofA να συστήνει αγορές, στοιχηματίζοντας ότι οι τιμές ομολόγων θα σημειώσουν άνοδο. Εκτιμά ότι ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ έπιασε κορυφή τον Μάρτιο και ότι ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ θα κορυφωθεί αυτό το τρίμηνο.
