Σε μια εποχή γεωπολιτικής ρευστότητας, το ενδεχόμενο κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ μετατρέπεται σε μείζον παγκόσμιο οικονομικό ζήτημα, καθώς το στρατηγικό πέρασμα, πλάτους μόλις 33 χιλιομέτρων στο στενότερο σημείο, αποτελεί τον κύριο δίαυλο εξαγωγής του πετρελαίου από τον Περσικό Κόλπο προς τη διεθνή αγορά.
Περίπου 21 εκατ. βαρέλια πετρελαίου ημερησίως, ή σχεδόν το 20% του παγκόσμιου εφοδιασμού, διέρχονται καθημερινά από εκεί, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του U.S. Energy Information Administration (EIA).
Έχει αποδειχτεί ότι η διεθνής αγορά ενέργειας είναι εξαιρετικά ευαίσθητη σε κάθε είδους διαταραχή στα Στενά. Μάλιστα, όπως σημειώνει ο αναλυτής ενέργειας της Goldman Sachs, Arjun Murti, «ένα παρατεταμένο μπλοκάρισμα θα μπορούσε να οδηγήσει την τιμή του Brent σε πάνω από 150 δολάρια το βαρέλι, με εκτεταμένες επιπτώσεις στις αναδυόμενες και ώριμες οικονομίες».
Η αύξηση της τιμής του πετρελαίου θα λειτουργούσε ως πολλαπλασιαστής πληθωρισμού, πλήττοντας ιδιαίτερα τις ενεργοβόρες βιομηχανίες, τις μεταφορές και τους καταναλωτές. Μεγαλύτερο πλήγμα θα δεχθούν οι ασιατικές οικονομίες – Ιαπωνία, Κίνα, Ινδία και Νότια Κορέα – επειδή εισάγουν πάνω από το 85% των αναγκών τους σε ενέργεια από τον Περσικό Κόλπο, έτσι λοιπόν θα αντιμετωπίσουν εφοδιαστικά προβλήματα και αυξημένες πιέσεις στο εμπορικό τους ισοζύγιο.
Παράλληλα, αναμένονται εκρήξεις στις τιμές ασφάλισης για πλοία, μετά και την πρόσφατη απόφαση του Lloyd’s Market Association να εντάξει τα Στενά του Ορμούζ στις ζώνες "υψηλού κινδύνου", αυξάνοντας τα premiums έως και 300%.
Η ελληνική ναυτιλία σε εγρήγορση
Η ελληνική ναυτιλία, ελέγχοντας πάνω από 1/3 του παγκόσμιου στόλου δεξαμενόπλοιων (tanker fleet) σε χωρητικότητα dwt, βρίσκεται στην πρώτη γραμμή αυτής της κρίσης. Εταιρείες ελληνικών συμφερόντων διακινούν σημαντικό μερίδιο του πετρελαίου και LNG που διέρχεται από το Στενό. Ήδη, σύμφωνα με την Clarksons Research, οι ναύλοι για VLCC (Very Large Crude Carriers) παρουσίασαν αύξηση της τάξεως του 35% μέσα σε δύο εβδομάδες, ως αντίδραση στην αβεβαιότητα.
Πολλές ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες προχωρούν σε επανεκτίμηση των ασφαλιστικών συμβολαίων και των ροών των πλοίων τους, εφόσον κάθε δρομολόγιο μέσω Ορμούζ απαιτεί πλέον ενισχυμένες προβλέψεις ασφαλείας και επαφή με πολεμικές ναυτικές δυνάμεις.
Επιπρόσθετα, το γεωπολιτικό ρίσκο μπορεί να δημιουργήσει νέα δεδομένα και για τον ελληνικό ενεργειακό χάρτη. Πιθανή αποσταθεροποίηση στον Περσικό Κόλπο θα επιταχύνει τις ευρωπαϊκές επενδύσεις σε υποδομές LNG, με λιμάνια όπως η Αλεξανδρούπολη και η Ρεβυθούσα να καθίστανται στρατηγικά σημαντικότερα για τη διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας.
Να σημειώσουμε ότι πλοία ελληνικών συμφερόντων πραγματοποιούν μεγάλο αριθμό δρομολογίων από και προς τα λιμάνια του Περσικού Κόλπου. Το ενδεχόμενο αποκλεισμού των Στενών του Ορμούζ θα επιφέρει μεταξύ άλλων ανακατεύθυνση δρομολογίων και ανάγκη για νέες διαπραγματεύσεις ναύλων, αύξηση λειτουργικού κόστους, καθώς μεγαλύτερες αποστάσεις συνεπάγονται υψηλότερα καύσιμα και μισθώματα, ανάγκη επανεκτίμησης ασφαλιστικών κινδύνων, ειδικά για πλοία που ήδη επιχειρούν σε επικίνδυνες ζώνες.
Ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης σε συνέντευξη που έδωσε είπε για την κρίση ανάμεσα σε Ισραήλ και Ιράν: «Μας ανησυχεί όλους όταν φλέγεται η Μέση Ανατολή και ελπίζουμε να μην δούμε τα χειρότερα. Όμως, όπως είπε και ο Πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης, θα πρέπει να δοθεί χρόνος και χώρος στη διπλωματία. Η κυβέρνηση έχει αποδείξει ότι ξέρει να διαχειρίζεται τις κρίσεις και να παρεμβαίνει όταν χρειάζεται».
Σχετικά με τα στενά του Ορμούζ τόνισε ότι αν κλείσουν «θα είναι μια εξαιρετικά αρνητική επίπτωση αλλά δεν είμαστε εκεί αυτή τη στιγμή» επεσήμανε ο Υπουργός, σημειώνοντας ότι «η τιμή του πετρελαίου κινείται προς το παρόν στα 77 δολάρια το βαρέλι, χαμηλότερη από πέρυσι όπου τέτοια περίοδο ήταν στα 82 δολάρια το βαρέλι».
