Την ψυχραιμία τους χάνουν οι επενδυτές με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν καθώς ο τρόπος με τον οποίο χειρίζεται την οικονομική πολιτική αυξάνει ακόμη περισσότερο τις πιθανότητες ατυχήματος για την τουρκική οικονομία. Οι πρώτες εκτιμήσεις διεθνών οίκων μετά τη χθεσινή «ψυχρολουσία» - με την κεντρική τράπεζα να μην αυξάνει τα επιτόκια - κάνουν λόγο για περαιτέρω επιδείνωση των συνθηκών και νέο κύμα φυγής επενδυτών από την Τουρκία τις επόμενες εβδομάδες.
Σε όλα αυτά, βέβαια, θα πρέπει να συνυπολογίσουμε ότι ο Ερντογάν γνωρίζει ότι η έκθεση της ευρωπαϊκής οικονομίας, μέσω επιχειρήσεων και τραπεζών, στην Τουρκία μόνο αμελητέα δεν είναι, με αποτέλεσμα να παίζει το χαρτί της οικονομίας με τρόπο τέτοιο που να προκαλεί ανησυχία και στην Ευρώπη. Το κάνει επίτηδες χωρίς να σκέφτεται τα εκατομμύρια πολιτών που βρίσκονται στο όριο της φτώχειας;
Ο Τούρκος πρόεδρος έχει δώσει πολλές αφορμές στη διεθνή κοινότητα, όπως το μέτωπο που άνοιξε κατά των οίκων αξιολόγησης και οι απαγορεύσεις που κατά καιρούς επιβάλλει σε ξένες τράπεζες των οποίων οι συναλλαγές δεν… τον βολεύουν. Όμως αυτό που έγινε τις τελευταίες δύο ημέρες ήταν το… κερασάκι στην τούρτα.
Από την αρχή της εβδομάδας ο Ερντογάν άφηνε να καλλιεργηθούν προσδοκίες για μερικό εξορθολογισμό της νομισματικής πολιτικής. Ότι θα επέτρεπε δηλαδή στην Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας (CBRT) να προχωρήσει στην αύξηση των επιτοκίων σε επίπεδο πάνω από αυτό του πληθωρισμού για να δώσει ένα κίνητρο στους καταθέτες να διατηρούν τα χρήματά τους σε λίρες.
Οι επενδυτές είχαν πειστεί ότι αυτό θα γινόταν, κάτι που αντικατοπτρίστηκε και σε δημοσκόπηση του Reuters, με την πλειονότητα των αναλυτών να βλέπουν αύξηση των επιτοκίων στο 12%, όταν ο επίσημος πληθωρισμός διαμορφώνεται στο 11,8%. Οι φωνές υπέρ της αύξησης των επιτοκίων είχαν αυξηθεί και στο εσωτερικό της Τουρκίας και η κίνηση έμοιαζε προεξοφλημένη.
Ο Ερντογάν είχε ένα σημαντικό λόγο να αφήσει την CBRT να… πλεύσει με τα νερά των αγορών, έστω και προσωρινά: να αποτρέψει τη συντριβή της τουρκικής λίρας, η οποία από τις 14 Οκτωβρίου φλερτάρει με το ψυχολογικό όριο των 8 λιρών/δολάριο.
Αποτέλεσμα του κλίματος που είχε διαμορφωθεί ήταν να κερδίσει σημαντικό έδαφος η τουρκική λίρα, απομακρυνόμενη από το «φράγμα» των 8 λιρών/δολάριο, φτάνοντας έως το επίπεδο των 7,78 λιρών/δολάριο το μεσημέρι της Πέμπτης, λίγο πριν την ανακοίνωση της CBRT. Η διαφαινόμενη αύξηση των επιτοκίων αποτελούσε για τις αγορές ένα σημάδι στροφής του Ερντογάν προς πιο ορθολογικές πολιτικές και κάποιοι είχαν αρχίσει να μιλούν για το σημείο καμπής που είδαμε και το 2018 και τελικά απετράπη μια γενικευμένη κρίση στην Τουρκία.
Τελικά, ο Τούρκος πρόεδρος έμεινε πιστός στην οικονομική του θεωρία που λέει ότι τα επιτόκια πρέπει να είναι χαμηλότερα από τον πληθωρισμό. Δεν έκανε… τη χάρη στις αγορές (που στην ουσία θα ήταν χάρη για την οικονομία της χώρας του) και μία ακόμη φορά έδειξε στον κόσμο ότι δεν υποκύπτει στις πιέσεις.
Έτσι φτάσαμε στο σημείο οι επενδυτές να χάσουν τη ψυχραιμία τους με την τουρκική λίρα να «γκρεμίζεται» μέσα σε λίγα λεπτά προς τις 8 λίρες/δολάριο, καταγράφοντας πτώση έως και άνω του 2%, που στην αγορά συναλλάγματος είναι τεράστια μεταβολή. Η χθεσινή ημέρα είχε αρκετά από τα χαρακτηριστικά που οδηγούν σε «ατυχήματα» στις αγορές ενώ πλέον οι προβλέψεις των αναλυτών είναι ακόμα πιο δυσοίωνες για την τουρκική οικονομία.
Η CBRT απέτυχε για μία ακόμη φορά να ανταποκριθεί στις προσδοκίες των αγορών, οι Τούρκοι πολίτες θα διστάσουν να γυρίσουν τα χρήματά τους σε λίρες και οι ξένοι ενδέχεται να μειώσουν περαιτέρω την έκθεσή τους σε τουρκικούς τίτλους, θεωρώντας ότι η αύξηση των επιτοκίων τον περασμένο μήνα ήταν μεμονωμένο γεγονός, σημειώνει η Oxford Economics. «Υπό την απουσία μιας αξιόπιστης πολιτικής, τα προβλήματα για την τουρκική λίρα θα συνεχιστούν», τονίζει. Από την πλευρά της, η Capital Economics εκτιμά ότι η κίνηση της CBRT θα κάνει ακόμη μεγαλύτερο κακό στην αξιοπιστία της και αυξάνει τον κίνδυνο ακόμη πιο απότομης διολίσθησης της λίρας».
Turkish Presidency via AP
