«Εν’ άλλο βράδυ τον άκουσα να κλαίει δίπλα. Χτύπησα την πόρτα και μπήκα. Μου ΄δειξε πάνω στο κομοδίνο ένα μικρό ξύλινο σταυρό.
“Είδες, μου λέει, γεννήθηκε η ευσπλαχνία”.
Έσκυψα τότε το κεφάλι κι έκλαψα κι εγώ.
Γιατί θα περνούσαν αιώνες και αιώνες δεν θα ΄χαμε να πούμε τίποτε ωραιότερο απ’ αυτό».
(“Η γέννηση”. Τάσος Λειβαδίτης)
Ένας από τους σημαντικότερους Ρώσους συγγραφείς και λογοτέχνες που άφησαν απομνημονεύματα από την κόλαση του Γκουλάγκ, ήταν και ο Όλεγκ Βολκώφ. Έμεινε έγκλειστος 28 ολόκληρα χρόνια. Στο βιβλίο του «Βουτιά στο σκοτάδι» (μεταφρασμένο στα ελληνικά με τον τίτλο «Μία χούφτα στάχτη»), αφηγείται ένα περιστατικό μ’ έναν συγκρατούμενο του ιερέα.
«Στο κελί ήμασταν τρεις. Ένας λογιστής… για τον οποίο πολύ λίγα πράγματα θυμάμαι. Τον άλλο όμως γείτονα τον θυμάμαι πάρα πολύ καλά. Ήταν ένας κλασσικός Ρώσος ιερέας, ο π. Μιχαήλ, καλόκαρδος, λίγο παχουλός, κοντούλης και με ανοιχτή καρδιά. Είχε μικρά γένια και τρυφερά χοντρά χεράκια. Μόλις άνοιγε την πόρτα του κελιού έλεγε:
Λοιπόν, τι κάνετε; Τι καλό ακούσαμε;
Έπρεπε οπωσδήποτε να είχαμε κάτι καλό. Και ούτε τα δέκα χρόνια στρατοπέδου – τόσα ήταν η ποινή του παππούλη – ούτε οι δοκιμασίες της ζωής ξέμαθαν τον πατέρα Μιχαήλ από το να χαίρεται τη ζωή. Και αυτή την καλόκαρδη διάθεση να βλέπει παντού το καλό, την μετέδιδε στον πλησίον του. Κοντά του η ζωή πράγματι μας φαινόταν πιο φωτεινή. Δεν μας δίδασκε τίποτα, δεν μας μάθαινε τίποτα, απλώς είχε τον τρόπο να διώχνει απότομα και γρήγορα την απογοήτευση από τον άνθρωπο, είτε με κάποιον παρηγορητικό λόγο είτε με κάποιο αστείο.
Η πίστη αυτού του μορφωμένου θεολόγου ακαδημαϊκού ήταν τόσο παιδική και τόσο καθαρή. Πίστευε με όλη του την καρδιά, με όλο το είναι του, αυθόρμητα. Από την καθημερινή επικοινωνία μας κατέληξα στο συμπέρασμα πώς ήταν άνθρωπος πραγματικά μεγάλος και σοφός. Αυτό μπορούσες να το διαπιστώσεις και να το συμπεράνεις από τον τρόπο ζωής και συμπεριφοράς του, από το πώς μπορούσε να παρέμβει σε κάποια υπόθεση, ή με ποιόν τρόπο μπορούσε να καταλάβει τις ανάγκες του άλλου ανθρώπου. Μπορούσες να καταλάβεις ότι είχε μία σπάνια καλοσύνη, μία καλή καρδιά, μία καλή ψυχή και συνάμα πολύ μυαλό, εξυπνάδα και χιούμορ στις συζητήσεις».
Σημειωτέο ότι το γεγονός αυτό διαδραματίζεται στο στρατόπεδο του Σολοφκύ, απ’ όπου ξεκίνησε το “πιλοτικό” πρόγραμμα του Γκουλάγκ και εξαπλώθηκε σ’ όλο το «Αρχιπέλαγος».
Η φράση του πατρός Μιχαήλ «Τι καλό ακούσαμε;» και ο σχολιασμός του Ο. Βολκώφ «Έπρεπε οπωσδήποτε να είχαμε κάτι καλό», ήταν απ’ αυτά που μου έμειναν περισσότερο. Τούτο τον καιρό της πανδημίας αποκαλύφθηκαν πολλοί χαρακτήρες και “πολλών καρδιών διαλογισμοί”. Θα αναφερθώ σε μία περίπτωση φίλου, που αρέσκεται πάντα να βλέπει τη σκοτεινή πλευρά των γεγονότων, αλλά τώρα το κακό έχει παραγίνει.
Όποτε επικοινωνούμε, θα έχει κάτι κακό να πει. Πότε για την παγκόσμια συνωμοσία, πότε για τις παρενέργειες του εμβολίου, πότε για το σατανικό σχέδιο μείωσης του πληθυσμού μέσω της Covid19, πότε για αδιάσειστα στοιχεία τα οποία κρύβουν οι κυβερνήσεις. Δεν έχει να πει κάτι καλό για τους επιστήμονες και τους λειτουργούς της υγείας, που δίνουν καθημερινά μάχες. Όταν του φέρνεις επιχειρήματα φαίνεται να τα δέχεται, όμως έχει έτοιμη τη μαγική λέξη: «Αλλά…» Απ’ όλες τις ειδήσεις θα κρατήσει τις πιο σκοτεινές. Οι πιο αισιόδοξες δεν τον αγγίζουν. Σκέφτομαι πώς αν υπήρχε πανεπιστημιακό τμήμα “κατάθλιψης και μελαγχολίας”, θα ήταν από τους πρώτους φοιτητές.
Ο κρατούμενος π. Μιχαήλ, σε συνθήκες απάνθρωπες είχε μάθει «να βλέπει παντού το καλό» και «να μεταδίδει την καλόκαρδη διάθεση». Λυπάμαι που βλέπω ανθρώπους και δη κληρικούς που βγάζουν έναν αρνητισμό και γίνονται οι πλέον ακατάλληλοι να δώσουν «μαρτυρία περί της εν ημίν ελπίδος», φορτώνοντας φορτία βαρέα και δυσβάσταχτα στους ήδη βεβαρημένους ώμους των ανθρώπων. Κάποτε η πανδημία θα τελειώσει, μακάρι σύντομα. Όταν θα πέσει ο κουρνιαχτός και θα ξεκαθαρίσει το τοπίο, ελπίζω να μην ντρεπόμαστε για τη στάση μας στην περίοδο αυτή.
Χριστούγεννα. Τι καλό θα ακούσουμε; Μα τι άλλο; «Γεννήθηκε η ευσπλαχνία». Δηλαδή η ελπίδα δεν χάθηκε.
«Γιατί θα περνούσαν αιώνες και αιώνες και δεν θα ΄χαμε να πούμε τίποτα ωραιότερο απ’ αυτό».
Καλά Χριστούγεννα
