Η βιομηχανία αγωγών που θέλουν κάποιοι να στήσουν, θυμίζει έντονα εποχές 2015 όταν οι καταναλωτές που συμμετείχαν σε αυτές είδαν μετά από λίγο καιρό να τους έρχονται μαζεμένα και με τόκο τα ραβασάκια. Η προσδοκία μιας δικαστικής απόφασης οδηγεί πολλούς στη μη πληρωμή του λογαριασμού ρεύματος, αναβιώνοντας ένα νέο κύμα «δεν πληρώνω». Το υλικό υπάρχει. Δίπλα σε όσους έχουν πραγματικά ανάγκη συνωστίζονται κατ’ επάγγελμα τζαμπατζήδες και στρατηγικοί κακοπληρωτές αθροίζοντας μια ωρολογιακή βόμβα, προς ώρας μερικών μόνο χιλιάδων.
Τις ελπίδες συντηρούν ζωντανές δικηγορικά γραφεία, ο ΣΥΡΙΖΑ αλλά και οι πρώτες τέσσερις δικαστικές αποφάσεις ανά την επικράτεια που διατάσσουν να μην διακοπεί το ρεύμα ακόμη και αν οι πολίτες δεν καταβάλουν τη ρήτρα αναπροσαρμογής. Δύο συλλογικές αγωγές της ΕΚΠΟΙΖΩ και του ΙΝΚΑ (συζητούνται αύριο 1η Ιουνίου στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθήνας) ζητούν επίσης να κηρυχθεί παράνομος ο τρόπος επιβολής της ρήτρας στους λογαριασμούς.
Απέναντι σε αυτή την κατάσταση που εύκολα μπορεί να πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις, η ΔΕΗ επιλέγει να φέρει η ίδια στον Άρειο Πάγο το θέμα της ρήτρας αναπροσαρμογής. Το αίτημα «πιλοτικής δίκης» που υπέβαλε η επιχείρηση βασίζεται σε διάταξη του υπ. Δικαιοσύνης που ψηφίστηκε τον περασμένο Νοέμβριο, (με την αλλαγή του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας) και η ρήτρα αναπροσαρμογής θα είναι μια από τις πρώτες υποθέσεις όπου θα δοκιμαστεί.
Ο θεσμός της «πιλοτικής δίκης» στηρίζεται στο σκεπτικό ότι για κεντρικά ομοειδή ζητήματα που αφορούν μεγάλη μερίδα κόσμου και για τα οποία εκκρεμεί πληθώρα προσφυγών, ο Άρειος Πάγος μπορεί να δώσει τη λύση, μια και καλή.
Στην πράξη, κατόπιν πρωτοβουλίας των διαδίκων ή και του ίδιου του δικαστηρίου, αφού επιλεγούν κάποιες από τις υποθέσεις, αυτές εισάγονται ταχύτερα σε δικάσιμο στο ανώτατο επίπεδο, προκειμένου το θέμα να επιλυθεί οριστικά, γρήγορα και κεντρικά.
Στόχος της ΔΕΗ, να προλάβει ένα γαϊτανάκι αγωγών ανά την Ελλάδα και να πάψει να σέρνεται η υπόθεση για χρόνια, αλλά να κλείσει το ταχύτερο, είτε υπέρ της, είτε κατά. Σε μια αγορά με συνθήκες ηλεκτροπληξίας, διπλάσιους διακανονισμούς από την αρχή του έτους και κατακόρυφη αύξησης των ανεξόφλητων οφειλών, το μόνο που λείπει είναι να μετατραπεί η χώρα σε ένα απέραντο δικαστήριο. Ήδη, το εμπόριο ελπίδας απ’ όσους υπόσχονται θαύματα στους έχοντες ανάγκη και η αντιπολιτευτική ρητορική του «δεν πληρώνω», συντηρούν προσδοκίες ότι μέχρι να εκδοθεί μια θετική δικαστική απόφαση, δεν χρειάζεται να πληρώνουν τον λογαριασμό. Πέραν των ατομικών, ετοιμάζονται αυτή τη στιγμή ομαδικές αγωγές από σωματεία βιοτεχνών, εμπόρων, επαγγελματιών διαφόρων κλάδων, εικόνα που συντηρεί η στάση μερίδας δικηγόρων, οι οποίοι ψαρεύουν, στα θολά νερά, πελάτες.
Αν γίνει δεκτό το αίτημα της ΔΕΗ για «πιλοτική δίκη», το πιθανότερο είναι ότι η συζήτηση των συλλογικών αγωγών από ΙΝΚΑ και ΕΚΠΟΙΖΩ που εκδικάζεται αύριο στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθήνας, θα αναβληθεί. Το ίδιο θα συμβεί και με άλλες ανάλογες υποθέσεις ανά την Ελλάδα. Ακόμη και αν αυτό συμβεί, λέγεται ότι οι προσφεύγοντες στην αυριανή δίκη θα ζητήσουν την έκδοση προσωρινής διαταγής που θα απαγορεύει τη διακοπή του ρεύματος σε περίπτωση μη καταβολής της ρήτρας αναπροσαρμογής στον λογαριασμό του ρεύματος.
Σημειωτέον πάντως ότι το ίδιο το ΙΝΚΑ σε προ ημερών του ανακοίνωση, απηύθυνε προειδοποίηση σε όσους δεν πληρώνουν τους λογαριασμούς τους ή καταβάλλουν μόνο το ποσό της αξίας της κατανάλωσης του ρεύματος, χωρίς να εξοφλούν και το ποσό που αντιστοιχεί στη ρήτρα, ότι κινδυνεύουν να τους διακοπεί η παροχή. Δηλαδή ότι δεν εξασφαλίζονται με αυτόν τον τρόπο, καθώς οι λογαριασμοί τους καθίστανται ληξιπρόθεσμοι. Επίσης, όσοι έχουν ήδη προβεί σε ρύθμιση με τις εταιρείες παροχής ρεύματος, για παλαιότερες οφειλές, δεν δύνανται να αφήσουν τους τρέχοντες λογαριασμούς ανεξόφλητους, καθώς θα καταστούν και αυτοί ληξιπρόθεσμοι και θα εκπέσουν της ρύθμισης.
Ο κίνδυνος προφανής. Η κυβέρνηση έχει ξεκαθαρίσει πως η ρήτρα αναπροσαρμογής δεν καταργείται από την 1η Ιουλίου, απλώς αναστέλλεται η εφαρμογή της για ένα έτος. Στη διάρκεια αυτή, αλλάζει ο τρόπος υπολογισμού της, καθώς μπαίνει πλαφόν στη χονδρική, δηλαδή στα όποια υπερέσοδα των ηλεκτροπαραγωγών, τα οποία και θα μεταφέρονται στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης για να χρηματοδοτήσουν τις επιδοτήσεις στους λογαριασμούς. Η ρήτρα ωστόσο θα επανέλθει στα τιμολόγια από τον Ιούλιο του 2023.
Η κίνηση επομένως της ΔΕΗ, την οποία ίσως ακολουθήσουν και άλλοι καθετοποιημένοι όμιλοι, θεωρείται μονόδρομος. Αν δεν ξεκαθαρίσει άμεσα το τοπίο με τις αγωγές για τη ρήτρα αναπροσαρμογής, η επιχείρηση αντιμετωπίζει τον κίνδυνο εκτίναξης των ληξιπρόθεσμων οφειλών από κάθε λογής κακοπληρωτές που θα βρίσκουν καταφύγιο στην βιομηχανία των δικαστικών αγωγών.
Άλλωστε, οι Ρομπέν των αγανακτισμένων θα πολλαπλασιάζονται όσο θα πλησιάζουμε προς τις εκλογές. Και μαζί τους και όσοι θα είναι έτοιμοι να πιστέψουν, ακόμη και πριν υπάρξει δικαστική απόφαση, ότι όπως, πριν το 2015, αρκούσε το σήκωμα της μπάρας για να περάσουν ελεύθερα από τα διόδια, έτσι και τώρα δεν χρειάζεται να εξοφλούν το ποσό που αναλογεί στη ρήτρα. Οι τωρινοί τους «σωτήρες» δεν θα είναι εκεί, όταν θα έρθουν οι ειδοποιήσεις για να τα πληρώσουν μαζεμένα.
