Η απόφαση για το κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ, μέσω του οποίου διέρχεται περίπου το 20% της παγκόσμιας ζήτησης πετρελαίου και φυσικού αερίου, μπορεί να μην είναι ακόμα οριστική, αλλά έχει φέρει ήδη τα πάνω κάτω στην παγκόσμια ενεργειακή αγορά.
Κι αυτό γιατί οι επιπτώσεις του οριστικού κλεισίματος μιας από τις πιο κρίσιμες ναυτιλιακές οδούς στον κόσμο, φέρνει ραγδαίες εξελίξεις γύρω από τη σταθερότητα των διεθνών αγορών ενέργειας, ενώ η απόφαση αυτή μπορεί να προκαλέσει σημαντική αύξηση των τιμών πετρελαίου, σε επίπεδα υψηλότερα κι από $100 το βαρέλι.
Το πιθανό κλείσιμο των Στενών από το Ιράν αναμένεται να προξενήσει σοβαρές αναταράξεις στην παγκόσμια ενεργειακή αγορά, με σοβαρές συνέπειες όχι μόνο στις τιμές και τη γεωπολιτική σταθερότητα, αλλά και στην προσφορά.
Το «σοκ» από μια τέτοια κίνηση θα επηρέαζε ξεχωριστά όλες τις αγορές, όχι μόνο του πετρελαίου αλλά και του φυσικού αερίου και της ναυτιλίας, με τις συνέπειες να «αγγίζουν» κάθε χώρα που εξαρτάται από την ενέργεια και το παγκόσμιο εμπόριο.
Θυμίζουμε ότι η ιρανική Βουλή ενέκρινε χθες το κλείσιμο των Στενών του Χορμούζ και πλέον το Ανώτατο Συμβούλιο Ασφαλείας του Ιράν καλείται να λάβει την τελική απόφαση αναφορικά με το αν θα προβεί στο κλείσιμο αυτού του μεγάλης στρατηγικής σημασίας θαλάσσιας διόδου.
Τι φέρνει το κλείσιμο
Η Δύση έχει δηλώσει επανειλημμένα τις τελευταίες ημέρες ότι το κλείσιμο των Στενών θα θεωρηθεί «κόκκινη γραμμή». Η κίνηση αυτή θα έστελνε τις τιμές του πετρελαίου στα ύψη και θα διακινδύνευε να επεκτείνει τον πόλεμο σε περιφερειακό επίπεδο και όχι μόνο.
Περίπου το ένα πέμπτο της συνολικής παγκόσμιας κατανάλωσης πετρελαίου περνάει από τα Στενά του Ορμούζ, περίπου 20 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου την ημέρα, καθώς και συμπυκνωμάτων και υγρών καυσίμων.
Πέρα από την άμεση εκτίναξη των τιμών πετρελαίου, αναμένεται μεγάλη αβεβαιότητα και αστάθεια και στις αγορές φυσικού αερίου.
Τα μέλη του ΟΠΕΚ και κυρίως η Σαουδική Αραβία, το Ιράν, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Κουβέιτ και το Ιράκ, εξάγουν το μεγαλύτερο μέρος του αργού πετρελαίου τους μέσω του στενού, κυρίως προς την Ασία σύμφωνα με στοιχεία του Reuters. Το Κατάρ, ένας από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στον κόσμο, στέλνει σχεδόν όλο το LNG του μέσω της διαδρομής αυτής.
Τούτων δοθέντων και καθώς περιορίζεται η μεταφορά LNG από το Κατάρ (μέσω των στενών), είναι αρκετά πιθανό να υπάρξει πιεσμένη προσφορά σε Ευρώπη και Ασία.
Η εξάρτηση από τα Στενά του Ορμούζ είναι καθολική για τις χώρες του Περσικού Κόλπου. Εκτός από το Ιράν, η Σαουδική Αραβία, το Ιράκ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Κουβέιτ και το Κατάρ εξάγουν τα φορτία τους μέσω αυτής της θαλάσσιας οδού. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι, αν και απίθανη, μια πλήρης διακοπή της ροής θα είχε σοβαρότερες επιπτώσεις από την κρίση της Ερυθράς Θάλασσας.
Παράλληλα, άμεσα εκτιμάται ότι θα επηρεαστεί και η ναυτιλία. Σημειώνεται ότι περισσότερα από τρεις χιλιάδες δεξαμενόπλοια διασχίζουν σε μηνιαία βάση τη στρατηγική αυτή ναυτική πύλη. Μάλιστα, ανάμεσά τους, ένα εντυπωσιακό 16% φέρει ελληνική ιδιοκτησία, κάτι που αναδεικνύει για μια ακόμα φορά τη στρατηγική σημασία της Ελλάδας στη διεθνή ναυτιλία.
Με το κλείσιμο των Στενών, οι ναυτιλιακές εταιρείες επιβαρύνονται με υψηλότερα ασφάλιστρα λόγω του κινδύνου επιθέσεων σε δεξαμενόπλοια.
Ταυτοχρόνως, ανεβαίνουν και οι τιμές ναύλων, επηρεάζοντας τελικά το κόστος των καυσίμων και άλλων αγαθών.
Τι βλέπουν οι αναλυτές
Ειδικότερα, αναλυτές της Citi, του Reuters και του Bloomberg βλέπουν το πετρέλαιο ακόμα και στα 100 δολάρια, μια ιδιαιτέρως σημαντική αύξηση σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα. Μάλιστα, μια τέτοια άνοδος στην τιμή του πετρελαίου σημαίνει ότι το κόστος ζωής θα αυξηθεί για τους καταναλωτές, με επιπτώσεις σε καύσιμα, μεταφορές και τρόφιμα.
Ωστόσο, οι ίδιοι οι αναλυτές της Citigroup υποστηρίζουν πως είναι απίθανο να παραμείνουν κλειστά τα Στενά για μεγάλο χρονικό διάστημα. Όπως εξηγούν, ακόμη και αν το Ιράν επιχειρήσει να εμποδίσει προσωρινά τη ναυσιπλοΐα, οι διεθνείς δυνάμεις θα κινητοποιηθούν άμεσα ώστε να αποκατασταθεί η κυκλοφορία. Στο παρελθόν, οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες χώρες είχαν δημιουργήσει ναυτικές αποστολές για να προστατεύσουν τα πλοία στην περιοχή, ενώ έχουν υπάρξει και συνοδείες πολεμικών πλοίων για τη διασφάλιση της ασφάλειας των εμπορικών δρομολογίων.
Σύμφωνα με το Reuters, αμέσως μετά την ανακοίνωση, οι αναλυτές περίμεναν ότι η εμπλοκή των ΗΠΑ ήταν πιθανό να προκαλέσει ξεπούλημα σε μετοχές και μια πιθανή προσφορά για το δολάριο και άλλα ασφαλή περιουσιακά στοιχεία κατά την έναρξη των συναλλαγών, αλλά είπαν επίσης ότι εξακολουθούσε να υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα για την πορεία της σύγκρουσης.
«Πιστεύω ότι οι αγορές θα είναι αρχικά ανήσυχες και νομίζω ότι το πετρέλαιο θα ανοίξει υψηλότερα», δήλωσε ο Mark Spindel, επικεφαλής επενδύσεων στην Potomac River Capital.
«Δεν έχουμε εκτίμηση ζημιών και αυτό θα πάρει λίγο χρόνο. Παρόλο που [ο Τραμπ] το έχει περιγράψει ως “τελειωμένο”, είμαστε σε αναμονή. Τι ακολουθεί; Νομίζω ότι η αβεβαιότητα θα σκεπάσει τις αγορές, καθώς τώρα οι Αμερικανοί παντού θα εκτεθούν. Θα αυξήσει την αβεβαιότητα και την αστάθεια, ιδιαίτερα στο πετρέλαιο», πρόσθεσε.
