Όσο η Ευρώπη έρχεται αντιμέτωπη το φετινό καλοκαίρι με υψηλές θερμοκρασίες και παρατεταμένες περιόδους άπνοιας, τόσο καλείται να αντιμετωπίσει μια νέα «ενεργειακή εξίσωση» που έρχεται σε αντίθεση με τους κλιματικούς της στόχους.
Η μείωση της αιολικής παραγωγής αναμένεται να οδηγήσει σε αυξημένη χρήση μονάδων παραγωγής ενέργειας από άνθρακα και φυσικό αέριο, προκαλώντας άνοδο στις τιμές του ρεύματος και αύξηση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
Σε μία εξέλιξη που κλονίζει τις δεσμεύσεις της Ευρώπης για μετάβαση προς καθαρές μορφές ενέργειας, η ήπειρος επιστρατεύει εκ νέου τον άνθρακα και το φυσικό αέριο για να καλύψει τα αυξανόμενα ενεργειακά κενά του καλοκαιριού. Η απότομη μείωση της αιολικής παραγωγής και οι αυξημένες θερμοκρασίες οδηγούν σε εκτόξευση τόσο των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας όσο και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
Υποχώρηση στις ΑΠΕ, άνοδος στα ορυκτά καύσιμα
Σύμφωνα με πρόβλεψη του BloombergNEF, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από μονάδες καύσης άνθρακα σε βασικές αγορές, όπως η Γερμανία, η Γαλλία και η Ισπανία, αναμένεται να αυξηθεί κατά 50% τον Ιούλιο σε σχέση με τον Ιούνιο. Η αύξηση αυτή έρχεται ως απάντηση στην εκτιμώμενη πτώση κατά 40% της αιολικής ενέργειας, σύμφωνα με στοιχεία της Energy Aspects Ltd. για τους θερινούς μήνες.
«Όσο περισσότερο παρατείνεται η άπνοια εν μέσω καύσωνα, τόσο περισσότερο θα χρειάζονται τα ορυκτά καύσιμα για να καλύψουν τη ζήτηση ενέργειας κατά τις βραδινές ώρες», αναφέρει η Florence Schmit, στρατηγικός αναλυτής ενέργειας στη Rabobank.
Μπορεί η αιολική παραγωγή να σημείωσε ρεκόρ τον Ιούνιο σε χώρες όπως η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, ωστόσο οι θερινές συνθήκες –και κυρίως η άπνοια που παρατηρείται σε μεγάλο μέρος της Κεντρικής Ευρώπης– αναμένεται να μειώσουν δραστικά την απόδοση των ανεμογεννητριών.
Η προσωρινή υποχώρηση των ανανεώσιμων πηγών αναδεικνύει ένα χρόνιο πρόβλημα του ευρωπαϊκού ενεργειακού συστήματος: την απουσία επαρκών τεχνολογιών αποθήκευσης ενέργειας. Παρά την άνοδο της ηλιακής παραγωγής κατά τις ώρες αιχμής, η ενέργεια που παράγεται δεν μπορεί να αξιοποιηθεί αποτελεσματικά στις βραδινές ώρες, αφήνοντας κενό που καλύπτεται από πιο ρυπογόνες επιλογές.
Επιστροφή στο Παρελθόν
Η αναβίωση παλαιών μονάδων άνθρακα και φυσικού αερίου έρχεται σε αντίθεση με τη στρατηγική που ακολουθείται τα τελευταία χρόνια για τον πράσινο μετασχηματισμό. Παρ' όλα αυτά, οι έκτακτες συνθήκες του φετινού καλοκαιριού ωθούν πολλές κυβερνήσεις να κάνουν ενεργειακές «υποχωρήσεις».
Η θερμοκρασία στη Γερμανία ξεπέρασε πρόσφατα τους 40°C, προκαλώντας αυξημένη ζήτηση για ψύξη και, συνεπακόλουθα, ραγδαία αύξηση των τιμών ρεύματος. Την 1η Ιουλίου, στο χρηματιστήριο EPEX Spot στο Παρίσι, η ωριαία τιμή ηλεκτρικής ενέργειας έφτασε τα €557,34 ανά μεγαβατώρα, σχεδόν εννιά φορές πάνω από τη χαμηλότερη τιμή της ίδιας ημέρας.
Σύμφωνα με το BloombergNEF, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από την ηλεκτροπαραγωγή ενδέχεται να αυξηθούν κατά 14% τον Ιούλιο σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα.
Οι Τιμές Αντιστέκονται στη Μετάβαση
Παρά τις επενδύσεις δισεκατομμυρίων ευρώ στις ανανεώσιμες πηγές, η αστάθεια της παραγωγής, σε συνδυασμό με τις εξάρσεις καύσωνα και τις υψηλές ανάγκες σε ψύξη, διατηρούν σε υψηλά επίπεδα τις τιμές της ενέργειας.
Τα προθεσμιακά συμβόλαια ηλεκτρικής ενέργειας για τον Αύγουστο στη Γερμανία διαπραγματεύονται στα €80,94 ανά μεγαβατώρα, αυξημένα κατά 33% σε σχέση με τον Απρίλιο.
Η Πραγματικότητα της Μετάβασης
Η κρίση του καλοκαιριού αναδεικνύει με έντονο τρόπο το δίλημμα που αντιμετωπίζει η Ευρώπη: από τη μία η φιλοδοξία για απανθρακοποίηση, και από την άλλη η ανάγκη για ενεργειακή επάρκεια υπό ακραίες καιρικές και αγοραστικές συνθήκες.
Η αναζήτηση βιώσιμων και αξιόπιστων τεχνολογιών αποθήκευσης, σε συνδυασμό με την επένδυση σε "έξυπνα" δίκτυα διανομής, καθίσταται πιο επιτακτική από ποτέ. Μέχρι τότε, τα ορυκτά καύσιμα, έστω και προσωρινά, φαίνεται να παραμένουν μια αναγκαστική "ασφάλεια" για την ενεργειακή σταθερότητα της ηπείρου.
