Η οικονομία «αναρρώνει» αλλά το χάσμα μεταξύ πλούσιων - φτωχών μεγαλώνει

Η οικονομία «αναρρώνει» αλλά το χάσμα μεταξύ πλούσιων - φτωχών μεγαλώνει

Κάθε φορά που η παγκόσμια οικονομία περνάει μια μεγάλη κρίση οι… ρομαντικοί ευελπιστούν ότι η ανάκαμψη που θα ακολουθήσει θα συνοδευτεί από γεφύρωση του χάσματος μεταξύ πλούσιων και φτωχών κρατών, υπό την έννοια ότι η κρίση λειτουργεί ως «wake up call» για τους ισχυρούς του πλανήτη. Όμως για μία ακόμα φορά οι προσδοκίες φαίνεται ότι θα διαψευστούν.

Όπως επισημαίνει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, στην έκθεση για τις παγκόσμιες οικονομικές προοπτικές, η ικανότητα πρόσβασης στα εμβόλια αποτελεί το μεγάλο ρήγμα, κατά μήκος του οποίου η παγκόσμια ανάκαμψη χωρίζεται σε δύο πλευρές. Στη μία πλευρά είναι οι χώρες που προσδοκούν σε περαιτέρω εξομάλυνση των συνθηκών αργότερα μέσα στο 2021. Ποιες ακριβώς είναι αυτές; Μα, φυσικά σχεδόν όλες οι ανεπτυγμένες οικονομίες.

Στην άλλη πλευρά του ρήγματος, βρίσκονται οι χώρες στις οποίες τα κρούσματα κορονοϊού και οι θάνατοι από τη νόσο συνεχίζουν να αυξάνονται, που στην συντριπτική τους πλειονότητα είναι χώρες είτε αναδυόμενες είτε χαμηλών εισοδημάτων. Οι συγκριτικά πλούσιες χώρες, λοιπόν, θα βγουν πρώτες από την κρίση και θα μεγαλώσουν ακόμη περισσότερο την απόσταση από τις φτωχότερες χώρες.

Το ΔΝΤ, μάλιστα στέλνει ένα πολύ ηχηρό μήνυμα και προειδοποιεί τον ανεπτυγμένο κόσμο: «Η ανάκαμψη δεν είναι διασφαλισμένη ακόμη και στις χώρες που τα κρούσματα παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα, όσο ο ιός εξαπλώνεται σε άλλα μέρη του πλανήτη». Επίσης, όσο πιο αργή είναι η τροφοδοσία των εμβολίων, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να εμφανιστούν νέες μεταλλάξεις που θα απειλούν συνολικά την ανάκαμψη.

Σε αυτό το πλαίσιο, οι αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες κινδυνεύουν να δεχθούν διπλό χτύπημα, αφενός από την επιδείνωση των συνθηκών στο μέτωπο της πανδημίας και αφετέρου από την επιδείνωση των χρηματοδοτικών συνθηκών διεθνώς στην περίπτωση που ο πληθωρισμός δεν καταλαγιάσει σύντομα.

Η παγκόσμια ανάπτυξη εκτιμάται ότι θα τρέξει με ρυθμό 6% το 2021 και 4,9% το 2022, με την βασική πρόβλεψη να παραμένει αμετάβλητη σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση του Απριλίου 2021. Αυτό που άλλαξε σε σχέση με τον Απρίλιο, είναι η αναβάθμιση των προβλέψεων για τις ανεπτυγμένες οικονομίες και η ταυτόχρονη υποβάθμισή τους για τις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες. Αν η τάση αυτή συνεχιστεί τότε δεν αποκλείεται ο πλανήτης να «αναρρώσει» από την πανδημία έχοντας να διαχειριστεί ένα πολύ μεγαλύτερο χάσμα μεταξύ «πλούσιων» και «φτωχών» κρατών.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το ΔΝΤ προχώρησε στην αναβάθμιση της πρόβλεψης για την παγκόσμια ανάπτυξη το 2022 κατά 0,5 ποσοστιαίες μονάδες, αντανακλώντας τον εκτιμώμενο αντίκτυπο του τεράστιου δημοσιονομικού πακέτου στις ΗΠΑ.

Την ίδια ώρα, η πρόβλεψη για τις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες το 2021 υποβαθμίζεται σε σύγκριση με τον Απρίλιο κατά 0,4%, κυρίως εξαιτίας της επιδείνωσης των συνθηκών στην Ινδία μετά την τρομακτική εξάπλωση της πανδημίας το τρίμηνο Μαρτίου-Μαΐου. Παρόμοια είναι τα δεδομένα και για άλλες χώρες της Ασίας, όπως η Ινδονησία, η Μαλαισία, οι Φιλιππίνες, η Ταϊλάνδη και το Βιετνάμ, όπου η αύξηση των κρουσμάτων εμποδίζει την ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας.

Σύμφωνα με το ΔΝΤ, η βασική προτεραιότητα των χωρών διεθνώς θα πρέπει να είναι η απρόσκοπτη πρόσβαση όλων των χωρών στα εμβόλια και γι’ αυτό έχει προτείνει την εφαρμογή προγράμματος ύψους 50 δισ. δολαρίων, το οποίο στηρίζουν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Φαρμάκων, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου και η Παγκόσμια Τράπεζα και θέτει στόχους για την αντιμετώπιση της πανδημίας με εφικτό κόστος.

Βέβαια, καλές είναι οι προτάσεις αλλά η γεφύρωση του χάσματος μεταξύ πλούσιων και φτωχών χωρών και γενικότερα των ανισοτήτων παραμένει μία πολύ δύσκολη εξίσωση και στην πράξη βλέπουμε συνεχώς το «ρήγμα», όπως το χαρακτηρίζει το ΔΝΤ, να μεγαλώνει και να μη γίνεται καμία ουσιαστική προσπάθεια.