Το Ισραήλ αναφέρει ότι είναι αποφασισμένο να καταστρέψει τις πυρηνικές δυνατότητες του Ιράν στο πλαίσιο της στρατιωτικής του εκστρατείας, αλλά ότι θέλει επίσης να αποφύγει οποιαδήποτε πυρηνική καταστροφή σε μια περιοχή που φιλοξενεί δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους και παράγει μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πετρελαίου.
Οι φόβοι για καταστροφή κυμάτισαν στον Κόλπο την Πέμπτη, όταν ο ισραηλινός στρατός δήλωσε ότι είχε πλήξει μια τοποθεσία στο Μπουσέρ στην ακτή του Κόλπου - όπου βρίσκεται ο μοναδικός πυρηνικός σταθμός παραγωγής ενέργειας του Ιράν - μόνο για να πει αργότερα ότι η ανακοίνωση ήταν λάθος.
Τι έχει χτυπήσει το Ισραήλ μέχρι στιγμής;
Το Ισραήλ έχει ανακοινώσει επιθέσεις σε πυρηνικές εγκαταστάσεις στη Νατάνζ, στο Ισφαχάν, στο Αράκ και στην ίδια την Τεχεράνη. Σύμφωνα με το Ισραήλ, ο στόχος είναι να αποφευχθεί η κατασκευή ατομικής βόμβας από το Ιράν, με την Τεχεράνη να αρνείται ότι έχει τέτοια πρόθεση.
Ο διεθνής πυρηνικός παρατηρητής ΙΑΕΑ έχει αναφέρει ζημιές στο εργοστάσιο εμπλουτισμού ουρανίου στη Νατάνζ, στο πυρηνικό συγκρότημα στο Ισφαχάν, συμπεριλαμβανομένης της εγκατάστασης μετατροπής ουρανίου, και στις εγκαταστάσεις παραγωγής φυγοκεντρικών συσκευών στο Καράτζ και στην Τεχεράνη.
Το Ισραήλ δήλωσε την Τετάρτη ότι είχε βάλει στο στόχαστρο το Αράκ, την τοποθεσία ενός ερευνητικού αντιδραστήρα βαρέος ύδατος που έχει κατασκευαστεί εν μέρει, που μπορεί εύκολα να παράγει πλουτώνιο το οποίο, όπως και το εμπλουτισμένο ουράνιο, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή του πυρήνα μιας ατομικής βόμβας.
Ο ΙΑΕΑ δήλωσε ότι είχε πληροφορίες ότι ο ερευνητικός αντιδραστήρας βαρέως ύδατος Khondab είχε πληγεί, αλλά δεν ήταν σε λειτουργία και δεν ανέφερε ραδιολογικές επιπτώσεις.
Ποιοι είναι οι κίνδυνοι από τα χτυπήματα
Ο Πίτερ Μπράιαντ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ στην Αγγλία, ο οποίος ειδικεύεται στην επιστήμη της ακτινοπροστασίας και στην πολιτική πυρηνικής ενέργειας, δήλωσε ότι δεν ανησυχεί ιδιαίτερα για τους κινδύνους ραδιενεργού νέφους από τα χτυπήματα μέχρι στιγμής.
Σημείωσε ότι η εγκατάσταση του Αράκ δεν ήταν σε λειτουργία, ενώ η εγκατάσταση της Νατάνζ ήταν υπόγεια και δεν αναφέρθηκε καμία απελευθέρωση ραδιενέργειας. «Το ζήτημα είναι να ελέγξουμε τι συνέβη στο εσωτερικό της εγκατάστασης αυτής, αλλά οι πυρηνικές εγκαταστάσεις είναι σχεδιασμένες για αυτό», είπε. «Το ουράνιο είναι επικίνδυνο μόνο εάν εισπνευστεί φυσικά ή καταποθεί ή εισέλθει στο σώμα σε χαμηλούς εμπλουτισμούς», είπε.
Η Ντάρια Ντολζίκοβα, ανώτερη ερευνήτρια στο think tank RUSI του Λονδίνου, δήλωσε ότι οι επιθέσεις σε εγκαταστάσεις στο εμπρόσθιο άκρο του κύκλου του πυρηνικού καυσίμου - τα στάδια όπου το ουράνιο προετοιμάζεται για χρήση σε αντιδραστήρα - ενέχουν κυρίως χημικούς και όχι ραδιολογικούς κινδύνους.
Στις εγκαταστάσεις εμπλουτισμού, το UF6, ή εξαφθοριούχο ουράνιο είναι αυτό που προκαλεί ανησυχία: «Όταν το UF6 αλληλεπιδρά με τους υδρατμούς του αέρα, παράγει επιβλαβείς χημικές ουσίες», δήλωσε.
Ο βαθμός στον οποίο θα διασκορπιστεί οποιοδήποτε υλικό θα εξαρτηθεί από διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των καιρικών συνθηκών, πρόσθεσε. «Σε χαμηλούς ανέμους, ένα μεγάλο μέρος του υλικού αναμένεται να κατακαθίσει στην περιοχή της εγκατάστασης. Σε ισχυρούς ανέμους, το υλικό θα ταξιδέψει μακρύτερα, αλλά είναι επίσης πιθανό να διασκορπιστεί ευρύτερα».
Ο κίνδυνος διασποράς είναι μικρότερος για τις υπόγειες εγκαταστάσεις.
Τι γίνεται με τους πυρηνικούς αντιδραστήρες;
Η μεγαλύτερη ανησυχία θα ήταν ένα χτύπημα στον πυρηνικό αντιδραστήρα του Ιράν στο Μπουσέχρ.
Ο Ρίτσαρντ Γουέικφορντ, επίτιμος καθηγητής επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, δήλωσε ότι ενώ η μόλυνση από επιθέσεις σε εγκαταστάσεις εμπλουτισμού θα ήταν κυρίως «ένα χημικό πρόβλημα» για τις γύρω περιοχές, η εκτεταμένη βλάβη σε μεγάλους αντιδραστήρες ισχύος «είναι μια διαφορετική ιστορία».
Τα ραδιενεργά στοιχεία θα απελευθερώνονταν είτε μέσω ενός σύννεφου πτητικών υλικών είτε στη θάλασσα, πρόσθεσε.
Ο Τζέιμς Άκτον, συνδιευθυντής του Προγράμματος Πυρηνικής Πολιτικής στο Carnegie Endowment for International Peace, δήλωσε ότι μια επίθεση στο Μπουσέχρ «θα μπορούσε να προκαλέσει μια απόλυτη ραδιολογική καταστροφή», αλλά ότι οι επιθέσεις σε εγκαταστάσεις εμπλουτισμού «είναι απίθανο να προκαλέσουν σημαντικές συνέπειες εκτός των εγκαταστάσεων».
Πριν το ουράνιο μπει σε έναν πυρηνικό αντιδραστήρα είναι ελάχιστα ραδιενεργό, είπε. «Η χημική μορφή εξαφθοριούχου ουρανίου είναι τοξική ... αλλά στην πραγματικότητα δεν τείνει να διανύει μεγάλες αποστάσεις και είναι ελάχιστα ραδιενεργό. Μέχρι στιγμής οι ραδιολογικές συνέπειες των επιθέσεων του Ισραήλ είναι σχεδόν μηδενικές», πρόσθεσε.
Γιατί τα κράτη του Κόλπου ανησυχούν;
Για τα κράτη του Κόλπου, ο αντίκτυπος οποιουδήποτε χτυπήματος στο Μπουσέχρ θα επιδεινωνόταν από την πιθανή μόλυνση των υδάτων του Κόλπου, θέτοντας σε κίνδυνο μια κρίσιμη πηγή αφαλατωμένου πόσιμου νερού.
Στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το αφαλατωμένο νερό αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 80% του πόσιμου νερού, ενώ το Μπαχρέιν εξαρτήθηκε πλήρως από το αφαλατωμένο νερό.
