Ο αμερικανικός στρατός πραγματοποίησε επιθέσεις σε τρεις ιρανικές εγκαταστάσεις νωρίς την Κυριακή, συμμετέχοντας άμεσα στην προσπάθεια του Ισραήλ να εξουδετερώσει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν - μια ριψοκίνδυνη κίνηση για την αποδυνάμωση ενός παλαιού εχθρού, εν μέσω απειλών της Τεχεράνης για αντίποινα, και έντονη ανησυχία από τη διεθνή κοινότητα για ευρύτερη περιφερειακή σύρραξη στη Μέση Ανατολή.
Με μία νυχτερινή δήλωση από τον Λευκό Οίκο και μια ανάρτηση στο Truth Social που ξεκινούσε με τη φράση «Το Φορντό δεν υπάρχει πια», ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ επιβεβαίωσε το πιο δραματικό αμερικανικό πλήγμα στη Μέση Ανατολή των τελευταίων ετών: βομβαρδισμοί σε τρεις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις – στο Φορντό, τη Νατάνζ και την Ισφαχάν – από βομβαρδιστικά stealth τύπου B-2 με βόμβες bunker-buster.
Ιρανικά μέσα ενημέρωσης επιβεβαίωσαν τις επιθέσεις στις τοποθεσίες, ενώ Ιρανός αξιωματούχος διαβεβαίωσε ότι οι πυρηνικές εγκαταστάσεις που επλήγησαν δεν περιείχαν ραδιενεργά υλικά. Η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA) του ΟΗΕ, ανακοίνωσε ότι δεν έχει παρατηρηθεί καμία αύξηση στα επίπεδα ραδιενέργειας.
Το τοπίο που προκύπτει είναι εκρηκτικό. Η Ουάσινγκτον υποστηρίζει ότι πέτυχε «πλήρη επιτυχία», το Ιράν μιλά για «επιφανειακές ζημιές» και προαναγγέλλει απάντηση «σε χρόνο και τόπο που θα επιλέξει». Την ίδια ώρα, το Ισραήλ επικροτεί και ενισχύει τα μέτρα ασφαλείας, ενώ η διεθνής κοινότητα – από τον ΟΗΕ μέχρι την Ευρώπη – καλεί σε αποκλιμάκωση, με τον χρόνο να μετρά αντίστροφα για το αν θα υπάρξει δεύτερο χτύπημα.
Μέσα σε αυτό το ρευστό γεωπολιτικό πλαίσιο, η ανάλυση του Sky News επιχειρεί να φωτίσει τους πιθανούς δρόμους που ανοίγονται: ποια είναι τα σενάρια για την επόμενη μέρα και τι πραγματικά επιδιώκει ο Τραμπ με την αιφνιδιαστική αυτή ενέργεια.
Οι δύο κομβικές υποθέσεις
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ έκανε την κίνησή του. Πήρε ένα τεράστιο ρίσκο και, όπως σημειώνει η ανάλυση του Sky News, βασίζεται στην ορθότητα δύο κομβικών υποθέσεων:
1. Ότι οι αεροπορικές επιδρομές κατέστρεψαν πράγματι τις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις
Παρά τους ισχυρισμούς του Αμερικανού προέδρου ότι οι στόχοι «εξουδετερώθηκαν πλήρως», Αμερικανοί στρατιωτικοί αξιωματούχοι έχουν επισημάνει επανειλημμένα ότι η πλήρης καταστροφή του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος είναι εξαιρετικά δύσκολη.
Η πιο ρεαλιστική προσδοκία από τέτοιες επιθέσεις είναι η προσωρινή καθυστέρηση των δραστηριοτήτων εμπλουτισμού ουρανίου και όχι η οριστική εξάλειψή τους.
2. Ότι το Ιράν δεν θα απαντήσει με αποφασιστικότητα
Η δεύτερη υπόθεση είναι ακόμη πιο επικίνδυνη. Ο Τραμπ ποντάρει ότι η Τεχεράνη είτε δεν διαθέτει τη δυνατότητα είτε δεν θα τολμήσει να πλήξει αμερικανικές βάσεις ή να διαταράξει τη διεθνή ναυσιπλοΐα.
Ελπίζει ότι οι πιο μετριοπαθείς φωνές στο ιρανικό καθεστώς θα δουν την πραγματικότητα και θα επιλέξουν τη διπλωματία, αναγνωρίζοντας την ήττα τους.
Δύο σενάρια μετά την επίθεση
Το Sky News σκιαγραφεί τις δύο πιθανές εκβάσεις της κατάστασης:
Το αισιόδοξο σενάριο: Το Ιράν δεν απαντά άμεσα και ουσιαστικά, τα πυρηνικά του σχέδια καθυστερούν σημαντικά και ο Τραμπ εμφανίζεται ως ο ηγέτης που «επανέφερε την τάξη» στη Μέση Ανατολή χωρίς μακρόχρονη εμπλοκή.
Το αρνητικό σενάριο: Ακόμη και αν υπάρξει μόνο μία επίθεση κατά αμερικανικής βάσης με ανθρώπινες απώλειες, η κρίση θα κλιμακωθεί ανεξέλεγκτα. Η δυναμική της σύγκρουσης θα αλλάξει και ο κίνδυνος ευρείας πολεμικής ανάφλεξης θα είναι άμεσος.
Η εσωτερική πολιτική διάσταση
Ο Τραμπ, υπενθυμίζεται, ότι είχε εκλεγεί με σύνθημα την αποφυγή νέων πολέμων. Τώρα, εισέρχεται ξανά στη Μέση Ανατολή, και μάλιστα με εκλογές μπροστά.
Ποντάρει ότι οι ψηφοφόροι του θα στηρίξουν αυτή τη «στρατηγική πυγμής». Γι’ αυτό και στην έκτακτη ομιλία του στάθηκε πλάι στους υπουργούς Εξωτερικών και Άμυνας και τον αντιπρόεδρό του - δεν θέλει να χρεωθεί μόνος το ρίσκο.
Το ερώτημα πλέον είναι: το Ιράν θα «καταπιεί» την προσβολή ή θα απαντήσει με τρόπο που θα αλλάξει τη ροή της ιστορίας στη Μέση Ανατολή;
