Μήνυμα με έντονο διπλωματικό και στρατηγικό βάρος μετέφερε στην Τεχεράνη ο Σαουδάραβας υπουργός Άμυνας, πρίγκιπας Χαλίντ μπιν Σαλμάν, μεταφέροντας προσωπικά τις θέσεις του Αμερικανού πρώην προέδρου Ντόναλντ Τραμπ προς την ιρανική ηγεσία, όπως αποκαλύπτει αποκλειστικό ρεπορτάζ του Reuters, επικαλούμενο τέσσερις ανεξάρτητες πηγές από τον Κόλπο και το Ιράν.
Η επίσκεψη πραγματοποιήθηκε στις 17 Απριλίου, σε μυστική συνάντηση στο προεδρικό συγκρότημα της Τεχεράνης, παρουσία του Ιρανού προέδρου Μασούντ Πεζεσκιάν, του αρχηγού των Ενόπλων Δυνάμεων Μοχαμάντ Μπαγκερί και του υπουργού Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί.
Ο πρίγκιπας Χαλίντ μετέφερε «τελευταία προειδοποίηση» εκ μέρους των ΗΠΑ, προειδοποιώντας πως η πρόταση Τραμπ για συμφωνία στο πυρηνικό πρόγραμμα αποτελεί την «ύστατη ευκαιρία» για αποφυγή πολέμου με το Ισραήλ και ευρύτερης αποσταθεροποίησης στη Μέση Ανατολή.
«Ο Τραμπ δεν έχει υπομονή»
«Ο πρόεδρος Τραμπ θέλει άμεση συμφωνία. Δεν υπάρχει περιθώριο για μακροχρόνιες διαπραγματεύσεις», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Σαουδάραβας αξιωματούχος, τονίζοντας ότι το παράθυρο της διπλωματίας «κλείνει ταχύτατα». Όπως υποστήριξε, αν οι συνομιλίες καταρρεύσουν, το Ισραήλ ενδέχεται να αναλάβει μονομερή στρατιωτική δράση με ανυπολόγιστες συνέπειες για την περιοχή.
Ο βασιλιάς Σαλμάν φέρεται να ανησυχεί σοβαρά για νέο κύμα συγκρούσεων, στον απόηχο των κρίσεων σε Γάζα και Λίβανο, και επεδίωξε μέσω της παρέμβασης Χαλίντ να διασφαλίσει πως η Τεχεράνη αντιλαμβάνεται τη σοβαρότητα της κατάστασης.
Ιράν: Θέλουμε συμφωνία, όχι υποταγή
Από πλευράς Τεχεράνης, ο πρόεδρος Πεζεσκιάν εξέφρασε ενδιαφέρον για συμφωνία που θα άρει τις κυρώσεις, πλην όμως επεσήμανε την έλλειψη εμπιστοσύνης προς την «απρόβλεπτη προσέγγιση» της Ουάσιγκτον.
Ιρανικές πηγές επιβεβαιώνουν πως η ηγεσία θεωρεί τις απαιτήσεις των ΗΠΑ - συμπεριλαμβανομένης της πλήρους διάλυσης του προγράμματος εμπλουτισμού ουρανίου - ως απαράδεκτες.
Ανώτερος Ιρανός αξιωματούχος δήλωσε πως η Τεχεράνη δε σκοπεύει να εγκαταλείψει το πυρηνικό της πρόγραμμα «επειδή το θέλει ο Τραμπ», αλλά είναι διατεθειμένη να συζητήσει ένα πάγωμα εμπλουτισμού, υπό την προϋπόθεση της άρσης των δεσμευμένων κεφαλαίων από τις ΗΠΑ και της αναγνώρισης του δικαιώματός της στην ειρηνική χρήση πυρηνικής ενέργειας.
Σύμφωνα με τη Wall Street Journal, η Ουάσιγκτον ετοιμάζει έγγραφο με συγκεκριμένους όρους για την επανέναρξη διαλόγου, με βασική προϋπόθεση τη διακοπή του εμπλουτισμού. Όπως ανέφερε Αμερικανός αξιωματούχος, «αν οι Ιρανοί δεν αποδεχτούν τους όρους, θα είναι μια πολύ κακή μέρα για αυτούς».
Εμπλοκή Ισραήλ και ανησυχία για την επόμενη μέρα
Ο Ντόναλντ Τραμπ, σε δηλώσεις του, επιβεβαίωσε πως έχει απευθύνει αυστηρή προειδοποίηση στο Ισραήλ να μην αναλάβει δράση που θα δυναμιτίσει τις διαπραγματεύσεις, τονίζοντας ότι οι δύο πλευρές είναι «πιο κοντά από ποτέ σε συμφωνία».
Εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου δήλωσε χαρακτηριστικά: «Ο πρόεδρος Τραμπ ήταν ξεκάθαρος: ή θα υπάρξει συμφωνία ή το Ιράν θα αντιμετωπίσει σοβαρές συνέπειες. Και ο κόσμος το καταλαβαίνει».
Πάντως, ο πρίγκιπας Χαλίντ φέρεται να διαβεβαίωσε πως η Σαουδική Αραβία δεν πρόκειται να επιτρέψει τη χρήση του εδάφους ή του εναέριου χώρου της για επιθέσεις κατά του Ιράν από τρίτες χώρες, όπως οι ΗΠΑ ή το Ισραήλ.
Παρά την ιστορική προσέγγιση Ριάντ–Τεχεράνης το 2023, η Σαουδική Αραβία και άλλα κράτη του Κόλπου συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν το Ιράν ως ασταθή και εν δυνάμει επικίνδυνο εταίρο. Διπλωματικές πηγές σημειώνουν ότι το Ριάντ ανησυχεί πως η πολιτική του Ιράν ή των συμμάχων του ενδέχεται να οδηγήσει σε άμεση σύγκρουση με τις ΗΠΑ - εξέλιξη που θα μπορούσε να εκτροχιάσει το οικονομικό και γεωπολιτικό του όραμα.
