Προεκλογικό χάος στη Βενεζουέλα του Μαδούρο
AP Photo/Matias Delacroix
AP Photo/Matias Delacroix

Προεκλογικό χάος στη Βενεζουέλα του Μαδούρο

Σε μία δίκαιη και ελεύθερη προεδρική αναμέτρηση, η Μαρία Κορίνα Μασάδο θα «συνέθλιβε» πιθανότατα τον Νικολάς Μαδούρο τερματίζοντας έντεκα χρόνια διακυβέρνησης υπό το «πνευματικό τέκνο» του Ούγκο Τσάβες. Εξ ου και ο ίδιος μερίμνησε εγκαίρως να την αποκλείσει από τα ψηφοδέλτια, και «πιστός» στην πολιτική καταστολή επιχειρεί τώρα να σπείρει σύγχυση στο ενιαίο μέτωπο της αντιπολίτευσης και στο εκλογικό σώμα της Βενεζουέλας εν όψει της κάλπης της 28ης Ιουλίου.

Το χάος που περιέβαλε τη διαδικασία κατάθεσης της προεδρικής υποψηφιότητας του συνασπισμού της αντιπολίτευσης κάθε άλλο παρά συνάδει με τις υποσχέσεις που έχει δώσει ο Νικολάς Μαδούρο ότι θα ανοίξει το δρόμο προς δημοκρατικές εκλογές λαμβάνοντας ως αντάλλαγμα τη χαλάρωση των αμερικανικών κυρώσεων.

Η οικονομολόγος και πρώην βουλευτής Μαρία Κορίνα Μασάδο είχε επικρατήσει στις προκριματικές της Δημοκρατικής Ενιαίας Πλατφόρμας (PUD) για το προεδρικό χρίσμα. Ούσα το φαβορί στις δημοσκοπήσεις, «εισέπραξε» από το καθεστώς Μαδούρο κατηγορίες για διαφθορά και 15ετή στέρηση του δικαιώματος του εκλέγεσθαι. Παραμένει το «πρόσωπο» της προεκλογικής εκστρατείας, αλλά δεν μπορεί να είναι η ίδια υποψήφια πρόεδρος.

Έξι εκ των στενότερων συνεργατών της, περιλαμβανομένου του επικεφαλής της εκστρατείας, τελούν υπό κράτηση και άλλοι επτά κρύβονται καθώς εκκρεμεί εις βάρος τους ένταλμα σύλληψης. Ο γενικός εισαγγελέας της Βενεζουέλας, Τάρεκ Σάαμπ, έχει ισχυριστεί ότι σχεδίαζαν να επιτεθούν σε στρατιωτικές βάσεις και να πραγματοποιήσουν δολοφονίες, αλλά δεν παρέχει ούτε ίχνος αποδείξεων. Η αστυνομία αποκλείει, εν τω μεταξύ, δρόμους για να διαταράξει τις προεκλογικές της συγκεντρώσεις, ενώ λόγω της λογοκρισίας εμφανίζεται σπάνια στα μέσα ενημέρωσης.

Δεδομένου του αποκλεισμού της Κορίνα Μασάδο από τις κάλπες, η αντιπολίτευση σε μία επίδειξη ενότητας έβαλε «μπροστά» ως αντικαταστάτρια την 80χρονη καθηγήτρια Φιλοσοφίας Κορίνα Γιόρις.

Ωστόσο, τη Δευτέρα, όταν έληγε η προθεσμία για την κατάθεση των υποψηφιοτήτων, η ψηφιακή πλατφόρμα της ελεγχόμενης από συμμάχους του Νικολάς Μαδούρο Εθνικής Εκλογικής Επιτροπής «αρνούνταν» να την εγγράψει. Ανεξήγητα, δεν επιτρεπόταν η πρόσβαση στο σύστημα, και του όνομα της Κορίνα Γιόρις εκ μέρους του κόμματος «Μία Νέα Εποχή» έμεινε εκτός της επίσημης λίστας υποψηφίων, με την αντιπολίτευση να καταγγέλλει «παραβίαση του δικαιώματος της πλειοψηφίας των Βενεζουελάνων που θέλουν να ψηφίσουν για την αλλαγή» και να απαιτεί να ανοίξει ξανά το μητρώο.

Σε κάθε κόμμα της Βενεζουέλας δίνεται ένας κωδικός πρόσβασης στην ψηφιακή πλατφόρμα. Ωστόσο κανένας κωδικός δεν «έβαζε» κανένα κόμμα της αντιπολίτευσης στο σύστημα. «Δεν είναι μόνο το όνομα της Κορίνα Γιόρις που απορρίπτεται, αλλά το όνομα κάθε πολίτη που θέλει να θέσει υποψηφιότητα», ανέφερε η ίδια σε συνέντευξη Τύπου, επισημαίνοντας πως κάθε προσπάθειά της να καταχωρήσει την υποψηφιότητά της είτε ηλεκτρονικά, είτε αυτοπροσώπως, είχε αποτύχει.

Μέσα στη γενική σύγχυση, το μόνο σαφές ήταν πως παρασκηνιακά η κυβέρνηση Μαδούρο κινούσε τα νήματα για να διασφαλίσει ένα εκλογικό τοπίο που θα του έδινε περισσότερες πιθανότητες νίκης. Λίγο πριν η προθεσμία εκπνεύσει τα μεσάνυχτα, εξίσου ανεξήγητα το κόμμα «Μία Νέα Εποχή» μπόρεσε να εγγράψει έναν άλλο υποψήφιο. Πρόκειται για τον Μανουέλ Ροσάλες, ιδρυτή του κόμματος και κυβερνήτη της πολυπληθούς πολιτείας Ζούλια, η «είσοδος» του οποίου στην κούρσα θεωρήθηκε από πολιτικούς αναλυτές ότι έχει την έγκριση του Μαδούρο.

Στο επόμενο «επεισόδιο», ο υποστηριζόμενος από τις Ηνωμένες Πολιτείες συνασπισμός της αντιπολίτευσης τελικά ανακοίνωσε το πρωί της Τρίτης ότι έλαβε παράταση και αποφάσισε να εγγράψει ως προσωρινό υποψήφιο (το πρόσωπο μπορεί να αλλάξει έως τις 16 Απριλίου) τον πρώην διπλωμάτη Εντμούντο Γκοντζάλες Ουρούτια ώστε να «διαφυλάξει την άσκηση των πολιτικών δικαιωμάτων». Δεν ήταν σαφές γιατί η κυβέρνηση επέτρεψε να κατατεθεί η υποψηφιότητα Γκονζάλες, ούτε και τι σημαίνει για την υποψηφιότητα του Μανουέλ Ροσάλες. Στο προσεχές διάστημα η αντιπολίτευση καλείται να καθορίσει τα επόμενα βήματά της.

Ακριβώς αυτή η συνεχιζόμενη σύγχυση σχετικά με το ποιος επιτρέπεται και ποιος όχι να κατέλθει υποψήφιος είναι μια σκόπιμη τακτική της κυβέρνησης Μαδούρο για να σπείρει τη δυσπιστία μεταξύ του εκλογικού σώματος και να διχάσει την ψήφο, δηλώνει στους New York Times o Ραφαέλ Ουζκατέγκουι, κοινωνιολόγος και διευθυντής της εδρεύουσας στο Καράκας οργάνωσης προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Εργαστήριο Ειρήνης.

Ο Νικολάς Μαδούρο έχει μέχρι στιγμής καταφέρει να εμποδίσει να εμφανιστούν στα ψηφοδέλτια τα πρόσωπα που θεωρεί ως μεγαλύτερη απειλή, ενόσω διαπραγματεύεται, και στη συνέχεια αθετεί, τις ελάχιστες εγγυήσεις που υποσχέθηκε στην αντιπολίτευση και στην κυβέρνηση Μπάιντεν σε αντάλλαγμα για την απαλλαγή από τις κυρώσεις στον ενεργειακό τομέα. Οι υποψήφιοι στις προεδρικές εκλογές του Ιουλίου είναι 13, περιλαμβανομένου του ιδίου. Οι περισσότεροι είναι «ακίνδυνοι» και βρίσκονται κοντά του. 

Στην εξουσία από το 2013, ο Νικολάς Μαδούρο «προΐσταται» οικονομικής κατάρρευσης στη Βενεζουέλα. Περίπου τα τρία τέταρτα του ΑΕΠ της άλλοτε πλούσιας πετρελαιοεξαγωγικής χώρας έχουν χαθεί κατά τη διάρκεια της προεδρίας του και 7,7 εκατομμύρια πολίτες έχουν εγκαταλείψει τη Βενεζουέλα καθώς η οικονομία φθίνει και η εγκληματικότητα αυξάνεται. Είναι, ωστόσο, εκ νέου ο υποψήφιος του κυβερνώντος Ενωμένου Σοσιαλιστικού κόμματος της Βενεζουέλας (PSUV), και προς τους υποστηρικτές του, λέει: «Σας ορκίζομαι, στη μητέρα μου, στον πατέρα μου, στην Αγία Τριάδα, ότι στις 28 Ιουλίου, την ημέρα των 70ών γενεθλίων του Κομαντάντε Τσάβες, θα τους νικήσουμε και πάλι».

Η επανεκλογή Μαδούρο στις εκλογές του 2018, τις οποίες μποϊκόταρε η αντιπολίτευση, συνοδεύτηκε από σκληρές αμερικανικές κυρώσεις -συμπεριλαμβανομένου πετρελαϊκού εμπάργκο-, καθώς ούτε δίκαιη, ούτε ελεύθερη ήταν. Η νίκη του δεν αναγνωρίστηκε από 60 κυβερνήσεις, περιλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών. Οι μακροχρόνιες αμερικανικές κυρώσεις κατά της Βενεζουέλας καταγγέλλεται ωστόσο ότι δεν ασκούν στην πραγματικότητα πίεση σε κυβερνητικούς αξιωματούχους στα ανώτατα κλιμάκια, αλλά επιδεινώνουν τη ζωή των απλών κατοίκων της Βενεζουέλας και τη μαζική φυγή από τη χώρα.

Μη διαβαθμισμένη έκθεση των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών τον Φεβρουάριο ανέφερε ότι ο Νικολάς Μαδούρο είναι πιθανό να κερδίσει τις εκλογές και να παραμείνει στην εξουσία «λόγω του ελέγχου του στους κρατικούς θεσμούς που επηρεάζουν την εκλογική διαδικασία και της προθυμίας του να ασκήσει την εξουσία του». Ενώ η κυβέρνηση Μαδούρο έχει τοποθετήσει συμμάχους στο εκλογικό συμβούλιο, στην έκθεση αναφέρεται πως «προσπαθεί επίσης να αποφύγει την κραυγαλέα νοθεία της ψηφοφορίας».

Οι περιορισμοί στους υποψηφίους της αντιπολίτευσης καθιστούν πιο πιθανό ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα επιβάλουν εκ νέου τις κυρώσεις της εποχής Τραμπ στη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου της Βενεζουέλας όταν λήξει η προσωρινή χαλάρωση τον επόμενο μήνα, αναφέρουν οι Financial Times.