Σε ρυθμό προεδρικών εκλογών βρίσκεται η Πολωνία. Η προσπάθεια της να αποκαταστήσει το Κράτος Δικαίου και να επανενταχθεί πλήρως στο ευρωπαϊκό ρεύμα αποτελεί το κύριο διακύβευμα της κυριακάτικης κάλπης.
Ο φιλελεύθερος δήμαρχος της Βαρσοβίας, Ραφαł Τζρασκόφσκι, που υποστηρίζεται από τον πρωθυπουργό Ντόναλντ Τουσκ, βρίσκεται στο νήμα με τον δεξιό Καρόλ Ναβρότσκι, που στηρίζεται από το λαϊκιστικό-εθνικιστικό κόμμα της αντιπολίτευσης, Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS).
Αν κερδίσει ο Τζρασκόφσκι, υπόσχεται να επιταχύνει τις προσπάθειες αποκατάστασης του Κράτους Δικαίου, οι οποίες έχουν σταματήσει λόγω του νυν προέδρου Αντρέι Ντούντα, που είναι σύμμαχος του PiS. Ωστόσο, μια νίκη του Ναβρότσκι θα μπλοκάρει την κυβέρνηση Τουσκ για το υπόλοιπο της θητείας της.
Το αποτέλεσμα της Κυριακής σημαίνει είτε μια καθαρή ρήξη με το παρελθόν της Πολωνίας ως ένα από τα «κακά παιδιά» της ΕΕ, είτε μια επιστροφή σε μια πιο ταραχώδη σχέση με τις Βρυξέλλες.
Όταν το PiS βρισκόταν στην εξουσία από το 2015 έως το 2023, η Βαρσοβία συγκρουόταν με την ΕΕ για τους αυστηρούς νόμους περί άμβλωσης, την ελευθερία του λόγου, τους περιορισμούς στα δικαιώματα των LGBTQ+, τη διαφθορά και την οπισθοδρόμηση στο κράτος δικαίου.
Η νίκη του Τουσκ το 2023 έθεσε τέλος σε πολλές από αυτές τις εντάσεις, μια διαδικασία που θα ολοκληρωνόταν με μια νίκη του Τζρασκόφσκι. Ωστόσο, αν ο Ναβρότσκι γίνει πρόεδρος, ο Τουσκ θα έχει πολύ δύσκολο έργο να ξεπεράσει τα προβλήματα του παρελθόντος.
Οι άνθρωποι του Τουσκ αποδίδουν την αργή πρόοδο στον Ντούντα — υπογραμμίζοντας την ανάγκη αλλαγής προέδρου.
«Δεν έχουμε επιτύχει στο κράτος δικαίου, αυτό είναι σωστό. Η ευθύνη ανήκει στον άνθρωπο που κατοικεί αυτή τη στιγμή στο προεδρικό μέγαρο», δήλωσε στην POLITICO ο Παβέλ Σλίζ, βουλευτής της Τρίτης Οδού, ενός από τους συνασπισμένους εταίρους του Τουσκ, και πρόεδρος της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Δικαιοσύνης και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Υπό τον Τουσκ, η Πολωνία έχει επιστρέψει ως μία από τις ηγετικές χώρες στην ΕΕ, καθορίζοντας την πορεία της Ένωσης παράλληλα με τη Γερμανία και τη Γαλλία. Ωστόσο, η βασική του υπόσχεση να αναιρέσει τις νομικές αλλαγές που επιβλήθηκαν από το PiS κατά τη διάρκεια των οκτώ ετών που κυβερνούσε την Πολωνία έχει αποτύχει.
«Δεν υπάρχει τίποτα πιο σημαντικό για ένα σύγχρονο κράτος από ένα σύνολο δικαιωμάτων και υποχρεώσεων που αναγνωρίζονται ως κοινά, χωρίς εξαιρέσεις», δήλωσε ο Τουσκ στο κοινοβούλιο στην εναρκτήρια ομιλία του ως νέος πρωθυπουργός της Πολωνίας τον Δεκέμβριο του 2023.
