Στη χώρα με το δεύτερο μεγαλύτερο μουσουλμανικό πληθυσμό στον κόσμο, που ανήκει στο «κλαμπ» των πυρηνικών δυνάμεων, μοιράζεται ασταθή σύνορα με το Ιράν και το Αφγανιστάν των Ταλιμπάν και άσπονδος εχθρός της είναι η Ινδία, πρωθυπουργός δεν εκλέγεται χωρίς τη «βούλα» του πανίσχυρου στρατιωτικού κατεστημένου και οι επικείμενες εκλογές όχι μόνο δεν αποτελούν εξαίρεση, αλλά αναδεικνύονται στις πλέον αμφιλεγόμενες μετά τη μακρά περίοδο δικτατορίας.
Το Πακιστάν ψηφίζει στις 8 Φεβρουαρίου σε μία εκλογική αναμέτρηση που κανονικά θα έπρεπε να είχε λάβει χώρα πριν από μήνες και η οποία «βρίσκει» έναν πρώην πρωθυπουργό στη φυλακή, με αλλεπάλληλες καταδίκες για διαφθορά και δίχως να μπορεί να θέσει υποψηφιότητα, και έναν άλλον πρώην πρωθυπουργό να έχει επιστρέψει από την αυτοεξορία, με τις δικές του καταδίκες, επίσης για διαφθορά, να έχουν σβηστεί.
Σε μία εντυπωσιακή αντιστροφή ρόλων για τους Ιμράν Χαν και Ναουάζ Σαρίφ, ο τελευταίος φαίνεται ότι έχει ανακτήσει την εύνοια του στρατιωτικού κατεστημένου που το 2018 τον ανέτρεψε γιατί έγινε αγκάθι στο πλευρό του αλλά τώρα του ανοίγει το δρόμο για τέταρτη πρωθυπουργική θητεία, ενώ ο Ιμράν Χαν -το πρόσωπο που τον αντικατέστησε προ εξαετίας στην πρωθυπουργία- βρίσκεται στη φυλακή από τον Αύγουστο.
Μία ανάσα πριν από τις κάλπες οι δίκες του επισπεύστηκαν και μέσα σε ένα 24ωρο εκδόθηκαν δύο δικαστικές αποφάσεις που του επιβάλλουν ποινές κάθειρξης 10 και 14 ετών αντίστοιχα για υποθέσεις διαφθοράς που αφορούν στην παράνομη κατοχή και πώληση κρατικών δώρων κατά τη θητεία του (ανάμεσά τους σύνολο κοσμημάτων από τον πρίγκιπα διάδοχο της Σαουδικής Αραβίας) και για τη διαρροή απόρρητου διπλωματικού τηλεγραφήματος που κατ’ αυτόν αποδείκνυε ότι οι ΗΠΑ βρίσκονταν πίσω από απόπειρες καθαίρεσής του. Η σύζυγός του, Μπούσρα Μπίμπι, καταδικάστηκε επίσης σε 14 χρόνια κάθειρξη.
Ο Ιμράν Χαν καταγγέλλει στοχοποίηση από το στρατό για να τον αποκλείσει από τις εκλογές -του έχει απαγορευθεί να διεκδικήσει δημόσια αξίωμα για δέκα έτη-, αμφισβητεί την αμεροληψία των δικαστών και διά των συνηγόρων του θα ασκήσει εφέσεις σε αμφότερες τις υποθέσεις. Οι πιθανότητες να επιτραπεί στον πρώην πρωθυπουργό να είναι υποψήφιος στις εκλογές της επόμενης εβδομάδας είναι σχεδόν μηδενικές παρά τις εκκρεμείς εφέσεις.
Στα 71 του χρόνια σήμερα, ο Ιμράν Χαν απομακρύνθηκε από την εξουσία τον Απρίλιο του 2022 μετά από κοινοβουλευτική ψήφο δυσπιστίας, η οποία ήρθε λίγο μετά τη ρήξη του με τα ανώτερα κλιμάκια του στρατού. Ανέλαβε τα ηνία κυβέρνηση συνασπισμού που αντικαταστάθηκε στη συνέχεια από μη εκλεγμένη υπηρεσιακή κυβέρνηση τον περασμένο Αύγουστο, η οποία και θα έπρεπε να έχει διεξάγει εκλογές έως τον Νοέμβριο του 2023. Ωστόσο, καθυστέρησαν με αξιωματούχους να επικαλούνται ως αίτιο την απογραφή πληθυσμού, ενώ εν τω μεταξύ εντείνονταν οι αμφιβολίες κατά πόσο μπορεί να διεξάγει η υπηρεσιακή κυβέρνηση δίκαιες εκλογές.
Στο διάστημα μετά την απομάκρυνσή του, ο Χαν ηγήθηκε μιας ισχυρής πολιτικής εκστρατείας αψηφώντας ανοιχτά τους στρατηγούς και διχάζοντας ένα μεγάλο τμήμα της κοινωνίας. Κατά τις πακιστανικές αρχές, η χρονική συγκυρία των καταδικαστικών αποφάσεων για τον πρώην πρωθυπουργό, είναι «συμπτωματική». Αρνούνται επίσης τις καταγγελίες ότι βρίσκεται σε εξέλιξη εκστρατεία καταστολής του Τεχρίκ-ε-Ινσάφ (Κινήματος για τη Δημοκρατία, PTI) του Ιμράν Χαν, όμως πολλά από τα ηγετικά στελέχη του βρίσκονται πλέον στη φυλακή ή διαφεύγουν της σύλληψης. Και ενώ σε άλλους πολιτικούς του PTI επιτρέπεται να διεξάγουν προεκλογική εκστρατεία ως ανεξάρτητοι, πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι θα στραφούν τελικά σε άλλα κόμματα και οι δίκες έχουν ήδη μειώσει σημαντικά τις πιθανότητες εκλογικής επιτυχίας.
Η δημοτικότητα του πρώην αστέρα του κρίκετ παραμένει πάντως υψηλή, παρά τις προσπάθειες παραγκωνισμού του αλλά και το γεγονός ότι επί θητείας του η οικονομία κατέρρευσε, το κόστος ζωής εκτοξεύθηκε, πολλοί από τους πολιτικούς του αντιπάλους φυλακίστηκαν, οι ελευθερίες των μέσων ενημέρωσης περιορίστηκαν και οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και οι επιθέσεις κατά των δημοσιογράφων αυξήθηκαν.
Οι τελευταίες μετρήσεις της εταιρείας Gallup καταδεικνύουν ότι παραμένει ο δημοφιλέστερος πολιτικός στο Πακιστάν, αν και ο Ναουάζ Σαρίφ έχει κλείσει αισθητά την ψαλίδα το τελευταίο εξάμηνο, και στην επαρχία Πουντζάμπ πλέον προηγείται. Το Κίνημα για τη Δημοκρατία (PTI) του Ιμράν Χαν και η Πακιστανική Μουσουλμανική Ένωση (PML-N) του Ναουάζ Σαρίφ συγκεντρώνουν ποσοστό 34% και 32% αντίστοιχα, με τη διαφορά να κυμαίνεται στα όρια του στατιστικού λάθους. To Λαϊκό Κόμμα του Πακιστάν (PPP), το οποίο είχε έλθει τρίτο κόμμα στις προηγούμενες εκλογές, εκτιμάται ότι μπορεί να βρεθεί σε ρόλο ρυθμιστή σε έναν ενδεχόμενο κυβερνητικό συνασπισμό. Ηγέτης του είναι ο 35χρονος Μπαλουάλ Μπούτο-Ζαρντάρι, γιος της πρώην πρωθυπουργού Μπεναζίρ Μπούτο και του πρώην προέδρου Ασίφ Αλί Ζαρντάρι. Είχε διατελέσει υπουργός Εξωτερικών στην κυβέρνηση συνασπισμού που ανέλαβε μετά την απομάκρυνση του Ιμράν Χάν.
Αν και ο Ιμράν Χαν βρίσκεται τώρα αντιμέτωπος με παρόμοιες κατηγορίες με τον Ναουάζ Σαρίφ κατά το παρελθόν, ένα πρόσθετο ζήτημα για τον επόμενο πρωθυπουργό του Πακιστάν θα είναι ότι ο αρχηγός του Κινήματος για τη Δημοκρατία εξακολουθεί να έχει μεγάλο βαθμό υποστήριξης σε ολόκληρη τη χώρα, όπως διεφάνη στις συγκεντρώσεις που πραγματοποίησε πέρυσι. Μετά τις καταδικαστικές αποφάσεις, ο ίδιος κάλεσε τους υποστηρικτές του «να πάρουν εκδίκηση για κάθε αδικία με την ψήφο τους στις 8 Φεβρουαρίου παραμένοντας ειρηνικοί».
Πακιστανοί πολιτικοί επιστήμονες σχολιάζουν στην Washington Post ότι το «κύμα» δικαστικών υποθέσεων που αφορούν τον Χαν δεν αποτελεί έκπληξη σε ένα «υβριδικό κράτος», όπου η εξουσία μοιράζεται ανάμεσα σε πολιτικούς και στρατιωτικούς ηγέτες. Το σαφές «σήμα» που έχει σταλεί ότι δεν θα επιτραπεί στον Ιμράν Χαν να ανακτήσει την εξουσία είναι πιθανό να επηρεάσει τους ψηφοφόρους που συνήθως κατευθύνονται προς το κόμμα νίκης, αλλά η απογοήτευση των συμμάχων του πρώην πρωθυπουργού θα μπορούσε επίσης να ενισχύσει την αποφασιστικότητά τους και αντί να κατευνάσει τις εντάσεις, η ψηφοφορία της 8ης Φεβρουαρίου θα μπορούσε να τις επιδεινώσει.
Το διακύβευμα για το ποιος θα ηγηθεί της επόμενης πακιστανικής κυβέρνησης είναι ακόμη υψηλότερο τώρα απ' ό,τι όταν εκδιώχθηκε ο Ιμράν Χαν. Η οικονομική ανάπτυξη είναι αναιμική και ο πληθωρισμός έχει αυξηθεί περαιτέρω, ενώ οι σχέσεις με τις γειτονικές χώρες έχουν επιδεινωθεί εν μέσω της ανάφλεξης στη Μέση Ανατολή και κλιμακούμενων επιθέσεων εξτρεμιστών στο δυτικό Πακιστάν.
To Πακιστάν χρειάζεται μία σταθερή κυβέρνηση -όχι μόνο για να αντιμετωπίσει καταστάσεις όπως η πρόσφατη «ανταλλαγή» επιδρομών με το Ιράν, που πολλοί φοβήθηκαν ότι θα μπορούσε να καταλήξει σε κάτι χειρότερο, αλλά και για να συνεχίσει να εξασφαλίζει την οικονομική βοήθεια και τις επενδύσεις στις οποίες βασίζεται. Αλλά η παρούσα εικόνα μόνο σε πολιτική σταθερότητα δεν προδιαθέτει, επισημαίνει το BBC. Για το εκλογικό σώμα, οι μάχες μεταξύ της πολιτικής ελίτ έχουν μικρή σημασία σε σύγκριση με την ουσιαστική μείωση του πληθωρισμού, τη δημιουργία θέσεων εργασίας για τους νέους και την εξασφάλιση επενδύσεων για το μακροπρόθεσμο μέλλον του Πακιστάν.
