Η σημερινή επίσκεψη του προέδρου της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, στη Γροιλανδία, εν πλήρη ενότητα με τους ηγέτες της Δανίας και του αρκτικού νησιού, αποτελεί μια συντονισμένη και υψηλού επιπέδου κίνηση που αποσκοπεί να στείλει -παραμονές των Συνόδων Κορυφής του ΝΑΤΟ και της G7- μήνυμα ενιαίου ευρωπαϊκού μετώπου έναντι των απειλών του Αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, να προσαρτήσει το νησί.
Καθώς η Γροιλανδία είναι πλούσια σε ορυκτά και γεωγραφικά βρίσκεται στο επίκεντρο συνεχώς αυξανόμενων προκλήσεων ασφαλείας, ο ευρωπαϊκός συντονισμός και η δέσμευση σε ανώτατο δυνατό επίπεδο θα είναι ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση του μέλλοντός της ως κυρίαρχης και αυτόνομης οντότητας εντός του Βασιλείου της Δανίας. Οι ευρωπαϊκές δυνάμεις πιέζονται να δείξουν την αποφασιστικότητά τους στο να διατηρήσουν την επιρροή τους έναντι των φιλοδοξιών των ΗΠΑ, αλλά και των ευρύτερων γεωπολιτικών ανταγωνισμών που αφορούν τη Ρωσία και την Κίνα.
Εκτός από τα πολύτιμα ορυκτά σπάνιων γαιών που απαιτούνται για τις τηλεπικοινωνίες και τις σύγχρονες τεχνολογίες, η Γροιλανδία διαθέτει ουράνιο, τεράστια κοιτάσματα υδρογονανθράκων, πόροι που μέχρι πρόσφατα ήταν απρόσιτοι, αλλά σταδιακά θα γίνονται προσβάσιμοι με το λιώσιμο των πάγων. Το νησί αναβαθμίζεται στρατηγικά όλο και περισσότερο, καθώς η Αρκτική ανοίγει στη ναυτιλία και το εμπόριο. Με το τέλος του λεγόμενου «αρκτικού εξαιρετισμού» (Arctic exceptionalism) -δηλαδή της τάσης να παραμείνει η Αρκτική εκτός κρατικών διαφορών- και τις καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, η Γροιλανδία βρέθηκε, παρά τη θέλησή της, εμπλεκόμενη σε έναν «αρκτικό αγώνα» που ξαφνικά κέντρισε το παγκόσμιο ενδιαφέρον.
Η σημερινή επίσκεψη του Εμανουέλ Μακρόν στη Γροιλανδία, που περιλαμβάνει συντονισμό με τη Δανή πρωθυπουργό Μέτε Φρεντέρικσεν και τον νεοεκλεγέντα πρωθυπουργό της Γροιλανδίας Γενς Φρέντερικ Νίλσεν, αποσκοπεί στην ενίσχυση της συνεργασίας για τη διασφάλιση της κυριαρχίας, την ενίσχυση της ασφάλειας και την αντιστάθμιση των αμερικανικών φιλοδοξιών, όπως επισημαίνουν από το Ελιζέ. Ο Μακρόν είναι ο πρώτος ξένος αρχηγός κράτους που θα επισκεφθεί τη Γροιλανδία, μετά το μπαράζ δηλώσεων του Αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, για την απόκτηση του αρκτικού εδάφους αρκτικό έδαφος, σε σημείο που έφθασε να εννοηθεί ότι δε θα απέκλειε ακόμη και τη χρήση βίας εναντίον ενός ΝΑΤΟϊκού συμμάχου.
Η πρωθυπουργός της Δανίας, Μέτε Φρεντέρικσεν, περιέγραψε την επίσκεψη του Μακρόν ως «άλλη μια συγκεκριμένη επίδειξη της ευρωπαϊκής ενότητας» εν μέσω «δύσκολων καταστάσεων εξωτερικής πολιτικής» που προκαλούνται από τις προκλήσεις των ΗΠΑ. Οι τρεις ηγέτες -Μακρόν, Φρεντερίκσεν και Νίλσεν- πρόκειται να συζητήσουν μια ευρεία ατζέντα που περιλαμβάνει την ασφάλεια της Αρκτικής και του Βόρειου Ατλαντικού, την κλιματική αλλαγή, την ενεργειακή μετάβαση και τους κρίσιμους ορυκτούς πόρους.
Ο Εμανουέλ Μακρόν θα κάνει στάση στη Γροιλανδία καθ' οδόν προς τη συνάντηση της G7 στον Καναδά. Ο Τραμπ έχει επίσης προτείνει να απορροφηθεί ο Καναδάς από τις Ηνωμένες Πολιτείες ως η 51η πολιτεία, οπότε ο Γάλλος πρόεδρος θα ταξιδέψει από έναν από τους στόχους του Τραμπ για εδαφική επέκταση των ΗΠΑ σε έναν άλλο.
Η εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία εκπροσωπείται από την ηγεσία του Μακρόν, δεν αποκλείεται να περιλαμβάνει τη βούληση για επέκταση της αλληλεγγύης πέραν της διπλωματικής υποστήριξης. Έχουν δει το φως της δημοσιότητας αναφορές ότι η Γαλλία εξετάζει προτάσεις για την αποστολή στρατευμάτων της ΕΕ στη Γροιλανδία για την ενίσχυση της ασφάλειας, γεγονός που υποδηλώνει την ετοιμότητα για εγκαθίδρυση ευρωπαϊκής στρατιωτικής παρουσίας στην Αρκτική.
Μία πιθανή ανάπτυξη ευρωπαϊκών δυνάμεων στην περιοχή, με στόχο την αποτροπή τυχόν προσπαθειών βίαιης προσάρτησης από τις ΗΠΑ και τη διασφάλιση της προστασίας της αυτονομίας της Γροιλανδίας, θα αποτελούσε επιπλέον σημαντικό βήμα ευρύτερα της ευρωπαϊκής πολιτικής άμυνας. Το πεδίο συζήτησης για την κοινή ευρωπαϊκή άμυνα, που εντάθηκε εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία, σε μία τέτοια περίπτωση θα επεκταθεί προς νέες κατευθύνσεις, καθιστώντας για έναν επιπλέον λόγο αναγκαία την ενίσχυση του ευρωπαϊκού μετώπου όσον αφορά τη στρατιωτική αποτροπή.
Η Γαλλία ενισχύει την ευρωπαϊκή ενότητα κατά των αμερικανικών απειλών προσάρτησης της Γροιλανδίας, ηγούμενη μίας διπλωματικής δέσμευσης υψηλού επιπέδου, υποστηρίζοντας και με αυτόν τον τρόπο την ευρωπαϊκή στρατηγική αυτονομία και έναν ισχυρότερο ευρωπαϊκό πόλο εντός του ΝΑΤΟ. Προς αυτή την κατεύθυνση προωθεί τη γαλλογερμανική συνεργασία και τη συμμετοχή της ΕΕ για να προστατευτεί η ευρωπαϊκή συνοχή, ενώ διατηρεί παράλληλα τη συνεργασία με τις ΗΠΑ σε ευρύτερες προκλήσεις ασφάλειας ώστε να μην πληγεί η ενότητα και κατ’ επέκταση η αποτρεπτική ισχύς της Συμμαχίας.
Αυτή η ολοκληρωμένη προσέγγιση αντανακλά την αναγνώριση από την Ευρώπη της στρατηγικής και οικονομικής σημασίας της Γροιλανδίας, τώρα που η Αρκτική αναδεικνύεται σε νέο σύνορο γεωπολιτικού ανταγωνισμού.
Η κυβέρνηση Τραμπ, έχει καταστήσει σαφείς τις στρατηγικές της φιλοδοξίες στη Γροιλανδία, επικαλούμενη τον τεράστιο ορυκτό πλούτο του νησιού και την κρίσιμη θέση του στην Αρκτική. Το τεράστιο αρκτικό νησί βρίσκεται επίσης στα μισά της απόστασης μεταξύ των ΗΠΑ και της Ευρώπης. Η αμερικανική βάση Πίτουφικ (πρώην Αεροπορική Βάση Θούλης) στη βορειοδυτική Γροιλανδία αποτελεί εδώ και χρόνια ένα κρίσιμο σημείο για τον έλεγχο της Αρκτικής. Η επίσκεψη στη βάση τον περασμένο Μάρτιο του Αμερικανού αντιπροέδρου, Τζέι Ντι Βανς, και οι δηλώσεις του περί ανεπαρκών επενδύσεων της Δανίας στην τοπική ασφάλεια και την οικονομική ανάπτυξη θεωρήθηκε προκλητική κίνηση.
Ενώ αργότερα ο Τραμπ έσπευσε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις από τις αρχικές του δηλώσεις περί προσάρτησης, δηλώνοντας σε συνεντεύξεις του ότι η στρατιωτική επέμβαση μπορεί να μην είναι τελικά απαραίτητη, αν και πάλι δεν την απέκλεισε. Αυτή η ασάφεια έχει αυξήσει τις εντάσεις στην περιοχή, ωθώντας τη Δανία να αντιδράσει αποφασιστικά. Η Κοπεγχάγη έχει δεσμεύσει περίπου 14,6 δισ. δανικές κορώνες (περίπου 2 δισ. ευρώ) για την ενίσχυση της ασφάλειας της Αρκτικής, συμπεριλαμβανομένων επενδύσεων σε νέες ναυτικές μονάδες, μη επανδρωμένα αεροσκάφη μεγάλου βεληνεκούς και δορυφορικές τεχνολογίες.
Η δανική κυβέρνηση ξεκαθαρίζει σε κάθε ευκαιρία ότι η Γροιλανδία «δεν είναι προς πώληση» και κάθε ιδέα προσάρτησης από τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι απαράδεκτη. Η πρωθυπουργός Φρεντέρικσεν έχει δημοσίως αποκρούσει τις απειλές των ΗΠΑ, δηλώνοντας απερίφραστα ότι «δεν μπορείτε να προσαρτήσετε άλλη χώρα». Η θέση της Κοπεγχάγης είναι σε πλήρη συμφωνία με την πολιτική ηγεσία της Γροιλανδίας, η οποία αντιτίθεται στην προσάρτηση από τις ΗΠΑ και ναι μεν υποστηρίζει τη ανεξαρτησία, όμως ως μακροπρόθεσμο στόχο στο πλαίσιο διαδικασιών εντός του Βασιλείου της Δανίας. Πρόσφατη δημοσκόπηση έδειξε ότι το 85% των Γροιλανδών δεν επιθυμούν να ενταχθούν στις Ηνωμένες Πολιτείες, αν και πολλοί εξ αυτών επιθυμούν τελικά την ανεξαρτησία από τη Δανία.
Τις θέσεις της Δανίας στήριξε πλήρως ο Εμανουέλ Μακρόν, λίγα εικοσιτετράωρα πριν από την άφιξή του στη Γροιλανδία, στην εναρκτήρια ομιλία του στο συνέδριο του ΟΗΕ για την προστασία των ωκεανών: «Η Γροιλανδία δεν είναι προς κατάληψη. Ούτε η Ανταρκτική, ούτε η ανοιχτή θάλασσα είναι προς πώληση».
