Η κυβέρνηση Τραμπ έχει συζητήσει το ενδεχόμενο να βοηθήσει το Ιράν να αποκτήσει πρόσβαση σε ποσό έως και 30 δισεκατομμύρια δολάρια για την κατασκευή ενός πυρηνικού προγράμματος παραγωγής ενέργειας για ειρηνικούς σκοπούς, να χαλαρώσει τις κυρώσεις και να αποδεσμεύσει δισεκατομμύρια δολάρια από δεσμευμένα ιρανικά κεφάλαια.
Όπως αναφέρει το CNN, όλα αυτά στο πλαίσιο μιας εντατικοποιούμενης προσπάθειας να επιστρέψει η Τεχεράνη στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, σύμφωνα με τέσσερις πηγές που γνωρίζουν το ζήτημα.
Κομβικά πρόσωπα από τις ΗΠΑ και τη Μέση Ανατολή έχουν συνομιλήσει παρασκηνιακά με τους Ιρανούς, ακόμη και μέσα στο κύμα στρατιωτικών επιθέσεων στο Ιράν και το Ισραήλ τις τελευταίες δύο εβδομάδες, ανέφεραν οι ίδιες πηγές.
Οι συνομιλίες συνεχίστηκαν και αυτή την εβδομάδα, μετά την επίτευξη συμφωνίας εκεχειρίας, σύμφωνα με τις πηγές.
Αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ υπογράμμισαν ότι έχουν εξεταστεί αρκετές προτάσεις. Πρόκειται για προκαταρκτικές και υπό διαμόρφωση ιδέες, με ένα σταθερό, αδιαπραγμάτευτο σημείο: Mηδενικός εμπλουτισμός ουρανίου από το Ιράν, κάτι που η Τεχεράνη έχει επανειλημμένα δηλώσει πως θεωρεί αναγκαίο.
Ωστόσο, τουλάχιστον ένα προκαταρκτικό σχέδιο πρότασης, το οποίο περιέγραψαν στο CNN δύο πηγές, περιλαμβάνει αρκετά κίνητρα για το Ιράν.
Ορισμένες λεπτομέρειες συζητήθηκαν σε μια μυστική, πολύωρη συνάντηση μεταξύ του ειδικού απεσταλμένου των ΗΠΑ Στιβ Γουίτκοφ και Αράβων εταίρων στον Λευκό Οίκο την περασμένη Παρασκευή, μία ημέρα πριν από τις αμερικανικές στρατιωτικές επιθέσεις κατά του Ιράν, σύμφωνα με δύο πηγές με γνώση της συνάντησης.
Μεταξύ των όρων που συζητούνται — και δεν έχουν αναφερθεί δημοσίως μέχρι τώρα — είναι μια εκτιμώμενη επένδυση 20-30 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε ένα νέο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα χωρίς εμπλουτισμό ουρανίου, το οποίο θα χρησιμοποιείται για ειρηνικούς ενεργειακούς σκοπούς, ανέφεραν αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ και πηγές που γνωρίζουν την πρόταση στο CNN.
Ένας αξιωματούχος επέμεινε ότι τα χρήματα δεν θα προέλθουν άμεσα από τις ΗΠΑ, οι οποίες προτιμούν να αναλάβουν τη χρηματοδότηση οι Άραβες εταίροι τους. Η επένδυση στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν για ενεργειακή χρήση έχει αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης και σε προηγούμενους γύρους διαπραγματεύσεων για τα πυρηνικά τους τελευταίους μήνες.
«Οι ΗΠΑ είναι διατεθειμένες να ηγηθούν αυτών των συνομιλιών» με το Ιράν, δήλωσε στο CNN αξιωματούχος της κυβέρνησης Τραμπ.
«Κάποιος θα πρέπει να πληρώσει για την κατασκευή του πυρηνικού προγράμματος, αλλά εμείς δεν πρόκειται να αναλάβουμε αυτή τη δέσμευση», σημείωσε.
Άλλα κίνητρα περιλαμβάνουν το ενδεχόμενο άρσης ορισμένων κυρώσεων εις βάρος του Ιράν και την παροχή πρόσβασης στην Τεχεράνη στα 6 δισεκατομμύρια δολάρια που βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε ξένους τραπεζικούς λογαριασμούς και τα οποία δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει ελεύθερα, σύμφωνα με το προσχέδιο που περιγράφηκε στο CNN.
Μια άλλη πρόταση που τέθηκε υπόψη την περασμένη εβδομάδα και εξετάζεται τώρα, είναι να πληρώσουν σύμμαχοι των ΗΠΑ στον Περσικό Κόλπο για την αντικατάσταση της πυρηνικής εγκατάστασης Φορντόου — την οποία οι ΗΠΑ έπληξαν το Σαββατοκύριακο με βόμβες διατρητικού τύπου — με το νέο πρόγραμμα χωρίς εμπλουτισμό ουρανίου, σύμφωνα με δύο πηγές με γνώση του ζητήματος.
Δεν είναι ξεκάθαρο αν το Ιράν θα έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει την εν λόγω εγκατάσταση, ούτε πόσο σοβαρά εξετάζεται αυτή η πρόταση.
«Πολλοί άνθρωποι προτείνουν διάφορες ιδέες και πολλοί προσπαθούν να είναι δημιουργικοί», ανέφερε στο CNN μία από τις πηγές που συμμετέχουν στις συζητήσεις.
«Πιστεύω ότι είναι απολύτως αβέβαιο το τι θα συμβεί εδώ», δήλωσε άλλη πηγή που έχει γνώση των πρώτων πέντε γύρων συνομιλιών ΗΠΑ-Ιράν, οι οποίοι πραγματοποιήθηκαν πριν από τα χτυπήματα του Ισραήλ και των ΗΠΑ στο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.
Ο Γουίτκοφ δήλωσε στο CNBC την Τετάρτη ότι οι ΗΠΑ επιδιώκουν μια «συνολική ειρηνευτική συμφωνία», ενώ ένας αξιωματούχος της κυβέρνησης Τραμπ τόνισε ότι όλες οι προτάσεις έχουν ως στόχο να αποτραπεί η απόκτηση πυρηνικού όπλου από το Ιράν.
Οι ΗΠΑ έχουν δηλώσει ότι το Ιράν μπορεί να διαθέτει ένα πυρηνικό πρόγραμμα για ειρηνικούς, πολιτικούς σκοπούς, αλλά δεν μπορεί να εμπλουτίζει οι ίδιες το ουράνιο που θα χρησιμοποιηθεί στο πρόγραμμα. Αντί γι’ αυτό, οι ΗΠΑ προτείνουν το Ιράν να εισάγει το εμπλουτισμένο ουράνιο. Ο Γουίτκοφ παρομοίασε το ενδεχόμενο ιρανικό πρόγραμμα με εκείνο των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.
«Το ζήτημα και η συζήτηση με το Ιράν τώρα θα είναι: πώς μπορούμε να αναδομήσουμε ένα καλύτερο πολιτικό πυρηνικό πρόγραμμα για εσάς που δεν θα επιτρέπει εμπλουτισμό;» δήλωσε στο CNBC.
Η κυβέρνηση ενδέχεται να έχει την ευκαιρία να παρουσιάσει ένα προσχέδιο συμφωνίας στους Ιρανούς. Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε την Τετάρτη ότι οι ΗΠΑ και το Ιράν θα καθίσουν στο τραπέζι των συνομιλιών την επόμενη εβδομάδα — ωστόσο ο εκπρόσωπος του ιρανικού ΥΠΕΞ, Εσμαΐλ Μπαγκαΐ, δήλωσε ότι δεν γνωρίζει για συνομιλίες την επόμενη εβδομάδα, ενώ άτομα που εμπλέκονται στον σχεδιασμό ανέφεραν ότι οι λεπτομέρειες εξακολουθούν να ρυθμίζονται.
Πηγές με γνώση των διαβουλεύσεων δήλωσαν στο CNN ότι δεν έχουν ακόμα οριστεί ημερομηνίες.
Παρά τη ζωηρή διπλωματική δραστηριότητα που καθοδηγεί παρασκηνιακά ο Γουίτκοφ, ο Τραμπ αυτή την εβδομάδα υποβάθμισε δημόσια τη σημασία μιας πυρηνικής συμφωνίας, λέγοντας την Τετάρτη ότι θεωρεί πως μια τέτοια συμφωνία «δεν είναι απαραίτητη».
«Δεν με νοιάζει αν θα έχουμε συμφωνία ή όχι», είπε.
Αν και ο πρόεδρος εμφανίστηκε δημοσίως αδιάφορος ως προς την επίτευξη νέας συμφωνίας μετά την εκεχειρία, πολλοί από τους συμβούλους του πιστεύουν ότι η επιδίωξη μιας μακροπρόθεσμης συμφωνίας θα εξασφαλίσει τη διατήρηση της εκεχειρίας.
Οι όροι που διαμορφώθηκαν στη μυστική συνάντηση του Γουίτκοφ εξακολουθούν να αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν μέσω περιφερειακών μεσολαβητών — κυρίως του Κατάρ — τις τελευταίες ημέρες. Τ
Tο Κατάρ διαδραμάτισε επίσης καθοριστικό ρόλο στη μεσολάβηση για την εύθραυστη εκεχειρία μεταξύ Ισραήλ και Ιράν νωρίτερα αυτή την εβδομάδα και θα συνεργαστεί στενά με τις ΗΠΑ για να διασφαλιστεί ότι δεν θα επαναληφθούν οι εχθροπραξίες, πρόσθεσε μία από τις πηγές.
