Η παραίτηση του πρωθυπουργού της Πορτογαλίας Αντόνιο Κόστα την Τρίτη, ο οποίος βρέθηκε στη δίνη ενός σκανδάλου διαφθοράς, έφερε ένα ατιμωτικό τέλος στην οκταετή πρωθυπουργία του.
Κατά τη διάρκεια της θητείας του κατάφερε και έκανε αγαπητή την Πορτογαλία, που κάποτε θεωρούνταν ο ασθενής της Ευρώπης, στους επενδυτές και στους ομολόγους της ΕΕ που την έβλεπαν ως καταφύγιο δημοσιονομικής σταθερότητας.
Οι προσπάθειές του να προσελκύσει επενδύσεις στην Πορτογαλία, μετά την παρ' ολίγον χρεοκοπία και τη διάσωσή της το 2011, μπορεί να έπαιξαν ρόλο στην πτώση του, καθώς η έρευνα επικεντρώθηκε σε φερόμενες παρανομίες στους χειρισμούς της κυβέρνησής του σε έργα πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ για την εξόρυξη λιθίου και την παραγωγή υδρογόνου.
Ορισμένα από αυτά τα έργα και τα μακροπρόθεσμα κυβερνητικά σχέδια που περιλαμβάνουν τη χρήση κονδυλίων της ΕΕ μπορεί τώρα να διακυβεύονται, αλλά το μεγαλύτερο μέρος της οικονομικής κληρονομιάς του Κόστα πιθανότατα θα παραμείνει, λένε οι αναλυτές.
Ο Carsten Brzeski, παγκόσμιος επικεφαλής του τμήματος μακροοικονομικών της ING, ανέμενε ελάχιστες επιπτώσεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές από την κρίση χάρη στην ισχυρή φήμη που είχε αποκτήσει η χώρα τα τελευταία χρόνια με τις οικονομικές πολιτικές της.
Παρόλο που η Πορτογαλία γνώρισε τη μεγαλύτερη περίοδο ανάπτυξης των τελευταίων δεκαετιών και μείωσε το δημόσιο χρέος υπό τη διακυβέρνηση του Κόστα, ο σοσιαλιστής απολάμβανε λίγη δημοτικότητα στο εσωτερικό της χώρας του λόγω της λιτότητας των διαδοχικών κυβερνήσεών του και αρκετών σκανδάλων που αφορούσαν χειροποίητους αξιωματούχους.
Πετυχαίνοντας το ακατόρθωτο
Από πολιτική άποψη, πολλοί αναλυτές πιστώνουν στον Κόστα και στις εντυπωσιακές διαπραγματευτικές του ικανότητες ότι κατάφερε το ακατόρθωτο, όταν κατόρθωσε να σφυρηλατήσει μια μετεκλογική συμμαχία στο κοινοβούλιο το 2015 με κόμματα της άκρας αριστεράς για να ανατρέψει την κεντροδεξιά.
Η στήριξη της σκληρής αριστεράς είχε εξανεμιστεί μέχρι την έναρξη της δεύτερης θητείας του το 2019, καθώς οι εταίροι του απαίτησαν περισσότερες κοινωνικές δαπάνες και αντιτάχθηκαν στις περικοπές του ελλείμματος για τις οποίες ο Κόστα και οι υπουργοί Οικονομικών του κέρδισαν επαίνους στις Βρυξέλλες.
Αλλά όταν η κυβέρνησή του κατέρρευσε στα τέλη του 2021 ως συνέπεια της απόρριψης του νομοσχεδίου για τον προϋπολογισμό από το κοινοβούλιο, ο Κόστα αψήφησε και πάλι τις πιθανότητες, καθώς το κόμμα του κέρδισε την απόλυτη πλειοψηφία.
«Είπε ότι η απόλυτη πλειοψηφία δεν είναι συνώνυμο της απόλυτης εξουσίας. Τι παράδειγμα δημοκρατικής ηγεσίας», δήλωσε τον Απρίλιο ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς σχετικά με την επανεκλογή του Κόστα.
Πριν γίνει πρωθυπουργός, ο Κόστα ήταν δήμαρχος της Λισαβόνας την περίοδο 2007-2015, αξιοποιώντας την τότε νεαρή τουριστική έκρηξη για την ανάπτυξη της πρωτεύουσας.
Θεωρήθηκε το δεξί χέρι του πρώην πρωθυπουργού Ζοζέ Σόκρατες, ο οποίος φυλακίστηκε το 2014 ως ύποπτος για διαφθορά και φοροδιαφυγή, αλλά προσπάθησε να πάρει αποστάσεις από τον πρώην πρωθυπουργό.
Ο πατέρας του Κόστα ήταν ο συγγραφέας από το Γκοάν Ορλάντο ντα Κόστα, μαχητής του κομμουνιστικού κόμματος, και η μητέρα του, Μαρία Αντόνια Πάλα, είναι δημοσιογράφος και υπέρμαχος των δικαιωμάτων των γυναικών.
Πολλοί πολιτικοί και αναλυτές είπαν ότι ο Κόστα είχε γίνει αλαζόνας στην τρίτη θητεία του, γεγονός που αντικατοπτρίζεται στην απόφασή του να διατηρήσει τον υπουργό Υποδομών Ζοάο Γκαλάμπα παρά την πίεση του προέδρου και της κοινής γνώμης να τον απολύσει λόγω των διαφορών γύρω από την κρατική αεροπορική εταιρεία TAP τον Ιανουάριο του 2023.
Ωστόσο, ο Κόστα πέτυχε αρκετές επιτυχίες, όπως ο ταχύτερος ρυθμός ανάπτυξης των τελευταίων 35 ετών το 2022 και ένα προβλεπόμενο πλεόνασμα στον προϋπολογισμό για φέτος και το επόμενο έτος.
Ο Κόστα μπορεί να φεύγει με ένα σύννεφο, αλλά τελικά μπορεί να τον θυμούνται για την αναζωογόνηση μιας χειμαζόμενης οικονομίας, δήλωσε ο Brzeski της ING.
«Τελειώνει μια κυβέρνηση που σαφώς οδήγησε την οικονομία σε μερικά χρυσά χρόνια και διαχειρίστηκε τη μετάβαση από τη λιτότητα στην ανάπτυξη», δήλωσε ο Brzeski.
