Η δυναμική της μουσουλμανικής ψήφου στη Βρετανία
AP Photo/Kin Cheung
AP Photo/Kin Cheung

Η δυναμική της μουσουλμανικής ψήφου στη Βρετανία

Η συντριβή ήταν εν πολλοίς προδιαγεγραμμένη για τους Τόρις υπό τον Ρίσι Σούνακ στις κάλπες για τα δημοτικά συμβούλια Αγγλίας και Ουλίας, τελευταία δοκιμασία πριν την κρίσιμη ώρα των εθνικών εκλογών στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η νίκη των Εργατικών, ωστόσο, ήλθε να επισκιαστεί σε σημαντικό βαθμό από την απώλεια ψήφων της μουσουλμανικής κοινότητας ως απόρροια του πολέμου στη Γάζα, σηματοδοτώντας μία σημαντική αναδιάταξη στη βρετανική πολιτική σκηνή που προβληματίζει. 

Οι δημοτικές κάλπες ανέδειξαν τη δυναμική της μουσουλμανικής ψήφου καθ’ οδόν προς τις βουλευτικές εκλογές, που επισήμως δεν έχουν ακόμη προκηρυχθεί αλλά η καταληκτική ημερομηνία διεξαγωγής τους είναι ο Ιανουάριος του 2025. Ο Ρίσι Σούνακ, βαλλόμενος εσωκομματικά και υπό το βάρος της νέας οδυνηρής ήττας, δεν βιάζεται να προκηρύξει εκλογές, όπως μετ’ επιτάσεως ζητούν πλέον οι Εργατικοί. Προσανατολίζεται πλέον στον Οκτώβριο ή το Νοέμβριο, αλλά σε κάθε περίπτωση είναι εξαιρετικά αμφίβολο εάν θα είναι εκείνος που θα οδηγήσει τους Συντηρητικούς στην κάλπη.

Το Εργατικό Κόμμα υπό τον Κιρ Στάρμερ ήλθε στις δημοτικές εκλογές να επιβεβαιώσει τις δημοσκοπήσεις που επί μήνες δείχνουν την αντιπολίτευση να τρέχει με «φόρα» προς τη νίκη στις εθνικές εκλογές, όταν με τα σημερινά δεδομένα τουλάχιστον θα πέσουν οι τίτλοι τέλους της διακυβέρνησης των Τόρις έπειτα από 14 χρόνια. Όσο για την πιθανότητα να προκύψει ένα Κοινοβούλιο με τους Εργατικούς πρώτη δύναμη αλλά χωρίς κανένα κόμμα να διαθέτει την πλειοψηφία, θεωρία ορισμένων εκλογολόγων που ενστερνίστηκε ο Σούνακ για να προειδοποιήσει για μετεκλογικό «χάος», απορρίπτεται από την πλειονότητα των αναλυτών δεδομένου ότι η έκβαση των δημοτικών εκλογών δεν «προσφέρεται» για αναγωγή στις εθνικές.

Αυτό που κατέστη, πάντως, ξεκάθαρο στις δημοτικές εκλογές είναι η απομάκρυνση των μουσουλμάνων ψηφοφόρων από τους Εργατικούς λόγω Γάζας. Αναλυτές και δημοσκόποι εκτιμούν πως πιθανώς δεν θα είναι καθοριστικός ο αντίκτυπος της τάσης αυτής στις εθνικές κάλπες. Όμως, δεν παύει να προβληματίζει όχι μόνο τους Εργατικούς που βλέπουν τα ποσοστά τους να μειώνονται και να χάνουν έδρες από «ανεξάρτητους» υποψηφίους που κατήλθαν στις εκλογές με πλατφόρμα υπέρ της Γάζας, αλλά και το πολιτικό σύστημα εν γένει λόγω της δυναμικής που προσλαμβάνει η μουσουλμανική ψήφος στο Ηνωμένο Βασίλειο και των απαιτήσεων που προβάλλει ως προς τη χάραξη της εξωτερικής πολιτικής της χώρας και των σχέσεών της με το Ισραήλ.

Οι κάλπες της 4ης Μαΐου, τελευταίος γύρος των δημοτικών εκλογών πριν τις κοινοβουλευτικές, έδωσαν το μεγαλύτερο ποσοστό ψήφων στα χρονικά σε ανεξάρτητους μουσουλμάνους υποψηφίους ως «τιμωρία» στους Εργατικούς για την ανεπαρκή, κατά τη μουσουλμανική κοινότητα, καταδίκη του πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας, και κυρίως την διαφαινόμενη αρχική υποστήριξη διά στόματος Κιρ Στάρμερ στο Ισραήλ για την παρεμπόδιση της εισροής ανθρωπιστικής βοήθειας στον παλαιστινιακό θύλακα.

Ο δήμαρχος του Λονδίνου Σαντίκ Καν επανεξελέγη για τρίτη θητεία και η νίκη του αυτή αντιστρατεύεται την τάση που καταγράφεται μεταξύ των μουσουλμάνων ψηφοφόρων. Επικράτησε της συντηρητικής αντιπάλου του Σούζαν Χολ με 275.828 ψήφους, μια άνετη διαφορά της τάξεως του 11%, παρά τις αρχικές αναφορές που ήθελαν την κούρσα να είναι οριακή. Ο δήμαρχος του Λονδίνου ήταν ένα από τα πρώτα στελέχη των Εργατικών που κάλεσαν σε κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, και η εξαίρεση της κάλπης.

Υποψήφιοι των Εργατικών σε άλλα μέρη της Αγγλίας «είδαν» σημαντικές απώλειες μεταξύ της δεξαμενής των μουσουλμάνων ψηφοφόρων. Ο Ρίτσαρντ Πάρκερ εξελέγη στην περιφέρεια των Δυτικών Μίντλαντς έπειτα από μία οριακή αναμέτρηση με τον Άντι Στριτ, αλλά η νίκη του θα ήταν πιο εύκολη και πιο ευρεία αν σημαντικός αριθμός ψηφοφόρων δεν είχε υποστηρίξει έναν ανεξάρτητο υποψήφιο του οποίου η εκστρατεία επικεντρώθηκε στη Γάζα. Ο Αχμέντ Γιακούμπ, ποινικολόγος, ήρθε τρίτος με ποσοστό κοντά στο 20% μόνο στο Μπέρμιγχαμ, όπου ο Πάρκερ υπέστη μεγάλες απώλειες συγκριτικά με το 2021.

Πολλοί εκ των μουσουλμάνων υποψηφίων κατέβηκαν στις κάλπες με τους Πρασίνους, αλλά με ατζέντα αμιγώς υπέρ της Γάζας. Σε ζώνες όπου οι μουσουλμάνοι αποτελούν άνω του 20% του τοπικού πληθυσμού, οι Εργατικοί έχασαν από τους ανεξάρτητους 18 έδρες. Υποψήφιοι με αντι-ισραηλινή ατζέντα κέρδισαν έδρες στα δημοτικά συμβούλια σε Οξφόρδη και Μάντσεστερ. Οι Εργατικοί υπέστησαν ήττα-σοκ στο Όλντχαμ στα βορειοδυτικά, χάνοντας τον έλεγχο του δημοτικού συμβουλίου έπειτα από 13 χρόνια. Στο Λιντς, ο Μοτίν Αλί που εξελέγη δημοτικός σύμβουλος με τη λίστα των Πράσινων έκλεισε πανηγυρική ομιλία του, λέγοντας: «Δεν θα παραμείνουμε σιωπηλοί, θα υψώσουμε τη φωνή για τη Γάζα. Θα υψώσουμε τη φωνή για την Παλαιστίνη. Αλλάχου Ακμπάρ».

Ενθαρρυμένη από τα εκλογικά αποτελέσματα, η ομάδα Muslim Vote, που αυτοπροσδιορίζεται ως ευρεία συλλογικότητα με την υποστήριξη μεγάλου της μουσουλμανικής κοινότητας, εξέδωσε λίστα με 18 αιτήματα προς τον Κρις Στάρμερ εάν θέλει να ανακτήσει την υποστήριξή της. Η «Μουσουλμανική Ψήφος» απαρτίζεται από 24 ομάδες, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων που ο υπουργός Κοινοτήτων Μάικλ Γκόοουβ, έχει δηλώσει στη Βουλή των Κοινοτήτων ότι μπορεί να εμπίπτουν στον νέο ορισμό περί εξτρεμισμού.

Η ομάδα κινείται για να οργανώσει τους ψηφοφόρους κατά βουλευτών που δεν έχουν υποστηρίξει κατάπαυση του πυρός στη Γάζα. Στη λίστα των απαιτήσεών της περιλαμβάνονται επίσημη απολογία Στάρμερ για την αρχική στάση του στον πόλεμο κατά της Χαμάς (το «πράσινο φως σε γενοκτονία» που έδωσε κατά τα λεγόμενά τους), διακοπή της πώλησης όπλων από τη Βρετανία στο Ισραήλ, αναγνώριση ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους, απαγόρευση εισόδου στη Βρετανία σε Ισραηλινούς πολιτικούς, καθώς και να επιτραπεί η μουσουλμανική προσευχή στα σχολεία και σειρά άλλων αιτημάτων που σχετίζονται με ζητήματα της κοινότητας στο εσωτερικό.

O Τζέιμς Τζόνσον, εκλογολόγος και πρώην συνεργάτης της Ντάουνινγκ Στριτ, επισημαίνει πως στις περιοχές με μεγάλη μουσουλμανική κοινότητα θεωρούνται σε γενικές γραμμές ασφαλείς οι έδρες των Βρετανών, και σε αντιδιαστολή με τις δημοτικές εκλογές, οι εθνικές αφορούν πρωταρχικά στο πρόσωπο του πρωθυπουργού. Ο συνδυασμός αυτών μπορεί να σημαίνει ότι σε όρους εδρών, δεν θα υπάρξει κάποια σημαντική διαφοροποίηση. Όμως το πιο σημαντικό ζήτημα από όλα είναι πως τώρα βλέπουμε «τα πρώιμα σημάδια μιας αναδιάταξης στη βρετανική πολιτική», όπου οι μουσουλμάνοι ψηφίζουν για «πολύ διαφορετικά θέματα από το ευρύτερο κοινό», υπογραμμίζει μιλώντας στην εφημερίδα The Telegraph.

Και παραπέμπει σε πρόσφατη έρευνα της εταιρείας JL Partners, της οποίας αποτελεί συνιδρυτής, για λογαριασμό του think-tank Henry Jackson Society, η οποία διαπίστωσε ότι ένας στους τέσσερις Βρετανούς μουσουλμάνους κατονομάζει την ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση ως το σημαντικότερο ζήτημα των εκλογών, σε σύγκριση με μόλις το 3% του εκλογικού σώματος.