Η καταστροφική επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν έθεσε την Ισλαμική Δημοκρατία σε υπαρξιακό κίνδυνο και αποκάλυψε βαθιά τρωτά σημεία στις υπηρεσίες πληροφοριών που κράτησαν τον ανώτατο ηγέτη Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ στην εξουσία για σχεδόν τέσσερις δεκαετίες.
Οι επιθέσεις του Ισραήλ ισοδυναμούσαν με το σοβαρότερο πλήγμα που δέχθηκε σε μια αντιπαράθεση που ξέσπασε μεταξύ των δύο μακροχρόνιων εχθρών στις 7 Οκτωβρίου 2023. Το Ιράν δεν ήταν μέχρι στιγμής σε θέση να απαντήσει με τον ίδιο τρόπο. Οι περισσότεροι από τους πυραύλους που εκτόξευσε στο Τελ Αβίβ αναχαιτίστηκαν ή προκάλεσαν μικρή ζημιά.
Τώρα, ο Χαμενεΐ βρίσκεται αντιμέτωπος με σκληρές επιλογές - και χωρίς καλές επιλογές. Η σκληρή μάχη του Ιράν με το Ισραήλ έχει αφήσει τον στρατό του αποδυναμωμένο. Περαιτέρω αντίποινα κινδυνεύουν να είναι ανεπαρκή για να αποτρέψουν μελλοντικές επιθέσεις και να ωθήσουν το Ισραήλ να ανταποδώσει σκληρότερα.
Όπως αναλύει η WSJ, oι επιθέσεις κατά της ναυτιλίας στην Ερυθρά Θάλασσα ή άλλων αμερικανικών συμφερόντων ή προσωπικού θα επισύρουν πιθανότατα αμερικανική απάντηση, κάτι που ο Χαμενεΐ ιστορικά προσπαθεί να αποφύγει.
Το να υποκύψει στην πίεση και να συνάψει πυρηνική συμφωνία με τις ΗΠΑ που θα περιορίζει σημαντικά την ικανότητα εμπλουτισμού του Ιράν θα θεωρηθεί από τους σκληροπυρηνικούς υποστηρικτές του Χαμενεΐ, στους οποίους στηρίζεται όλο και περισσότερο, ως απαράδεκτη συνθηκολόγηση.
Για δεκαετίες, ο Χαμενεΐ ήταν ο αρχιτέκτονας πίσω από τη στρατιωτική και πολιτική επέκταση του Ιράν στη Μέση Ανατολή, χρησιμοποιώντας τη Φρουρά της Επανάστασης και το δίκτυο των συμμαχικών σιιτικών πολιτοφυλακών της. Εξασφάλισε την κυριαρχία του στο εσωτερικό της χώρας του δημιουργώντας σφοδρή αφοσίωση μεταξύ εκείνων που τον υποστήριζαν και ένα διάχυτο κράτος επιτήρησης για την καταστολή εκείνων που δεν τον υποστήριζαν.
Τώρα, ο ογδοντάχρονος κυβερνήτης που ηγείται του Ιράν από το 1989 θα περάσει πιθανότατα το φθινόπωρο της ζωής του αγωνιζόμενος - όχι για να επεκταθεί, αλλά για να διασώσει την Ισλαμική Δημοκρατία που βοήθησε να οικοδομηθεί σε περιφερειακή δύναμη.
Ο Χαμενεΐ έχει επιδείξει τη στρατιωτική ισχύ του Ιράν, αλλά μέχρι πρόσφατα παρέμενε αδοκίμαστη. Αυτό άλλαξε με την επίθεση της Χαμάς -ενός συμμάχου του Ιράν- στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023.
Έκτοτε, ενώ διεξήγαγε πόλεμο στη Γάζα, το Ισραήλ έχει σκοτώσει σχεδόν δώδεκα ανώτερους Ιρανούς στρατιωτικούς διοικητές, συμπεριλαμβανομένου, την Παρασκευή, του επικεφαλής των Φρουρών της Επανάστασης, του αρχηγού του επιτελείου των ενόπλων δυνάμεων και του διοικητή που επέβλεπε το πρόγραμμα βαλλιστικών πυραύλων του.
Το Ισραήλ ακρωτηρίασε επίσης τους κύριους περιφερειακούς συμμάχους του Ιράν, τη Χαμάς και τη Χεζμπολάχ, ενώ ένας τρίτος, ο πρόεδρος της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ, ανατράπηκε τον Δεκέμβριο.
Ο τρόπος με τον οποίο το Ισραήλ μπόρεσε να διεισδύσει στις ιρανικές μυστικές υπηρεσίες και φαινομενικά να στοχοποιήσει κατά βούληση τους κορυφαίους αξιωματούχους του αποτελεί πρόβλημα για τον ανώτατο ηγέτη. Πρώτον, καθιστά τον ίδιο τον Χαμενεΐ ευάλωτο στο να στοχοποιηθεί.
Δεύτερον, η κυριαρχία του Χαμενεΐ εξαρτάται εν μέρει από το γεγονός ότι είναι εγγυητής της εθνικής ασφάλειας. Παρ' όλη την αντιδημοτικότητά της στο εσωτερικό της χώρας, η Ισλαμική Δημοκρατία παρείχε επί δεκαετίες σχετική ασφάλεια στους πολίτες της από τους πολέμους και τις τρομοκρατικές επιθέσεις που κατέστρεφαν τις γειτονικές χώρες.
Το Ιράν βρίσκεται σε πολύ πιο αδύναμη θέση πέρα από τα σύνορά του. Το μακροχρόνιο εργαλείο αποτροπής του -οι περιφερειακές πολιτοφυλακές του- έχουν αποδεκατιστεί.
