Η 24η Φεβρουαρίου 2022 ήταν μία μαύρη μέρα, στην οποία οι απρόβλεπτες και έξω από κάθε λογική διεθνών σχέσεων, κινήσεις Πούτιν θεμελίωσαν την αρχή του Δεύτερου Ψυχρού Πολέμου στην ιστορία της ανθρωπότητας.
Η βάρβαρη επίθεση στην Ουκρανία κλείνει τις πόρτες συνεννόησης μεταξύ Δύσης και Ρωσίας με επιπτώσεις σε ολόκληρο τον πλανήτη. Η οικονομία, η διεθνής συμφωνία για το κλίμα, το παγκόσμιο εμπόριο, η αναπτυξιακή βοήθεια και τελικά το πιο σημαντικό, η ζωή των κοινωνιών και των ανθρώπων μπαίνουν σε νέες περιπέτειες.
Οι επιπτώσεις που μπορεί κάποιος να διαβλέψει είναι οι εξής:
- Θα αυξηθεί ο στρατιωτικός εξοπλισμός και οι στρατιωτικές δυνάμεις στις Βαλτικές χώρες. Η απειλή μετά τα δεδομένα της Γεωργίας, της Κριμαίας και της Ουκρανίας είναι ζωντανή για όλες τις συνορεύουσες χώρες. Αμυντική θωράκιση λαμβάνει χώρα και στα νοτιανατολικά σύνορα της Ευρώπης όπου απειλές εκτοξεύονται από τον Τούρκο Πρόεδρο. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν χρησιμοποιεί την ίδια ρητορική, παρόμοια επιχειρήματα αναθεωρητισμού αλλά η χώρα του δεν έχει τις ίδιες δυνατότητες.
- Γίνεται εξ' αντανακλάσεως συζήτηση για προσέγγιση της Σουηδίας και της Φιλανδίας στο ΝΑΤΟ. Ιδιαίτερα έχει σημασία για τη Φινλανδία η οποία είχε παραχωρήσει εγγυήσεις ασφάλειας και ουδετερότητας σχετικά με την εξωτερική της πολιτική στην τότε Σοβιετική Ένωση, εξ ου και ο όρος «Φινλανδοποίηση». Οι απειλητικές δηλώσεις και για τις δύο χώρες, μέλη της ΕΕ χώρες με υψηλότατο επίπεδο δημοκρατίας και ευημερίας, δοκιμάζουν τις πολιτικές αντοχές όλης της Δύσης.
- Σε αντίθεση με τη στρατηγική του Πούτιν για όση μεγαλύτερη εξάρτηση της ΕΕ, η Ευρώπη εκ των πραγμάτων κινείται προς την κατεύθυνση απεξάρτησης από το φυσικό αέριο της Ρωσίας. Εδώ να υπενθυμίσουμε τις καθημερινές παρεμβάσεις του Γ. Μανιάτη για τον ρόλο που μπορούν να παίξουν τα ελληνικά κοιτάσματα υδρογονανθράκων στο Ιόνιο και νότια της Κρήτης, τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν σε δυόμιση χρόνια (παράδειγμα Zohr Αίγυπτος). Ο εκτιμώμενος όγκος είναι 2.000 δις κυβικά μέτρα όταν η ενεργειακή κρίση που προέκυψε το 2021 οφείλεται στην έλλειψη 40 δις κυβικών μέτρων.
- Οι τελευταίες συναντήσεις του Βλαντιμίρ Πούτιν με τον Πρωθυπουργό του Πακιστάν και τον Πρόεδρο της Βραζιλίας μας υπενθυμίζουν ότι η «Διεθνής των δικτατόρων» επικοινωνεί! Με στόχους που δεν είναι προς το παρόν σαφείς.
- Οι ροές μεταναστών θα κινηθούν προς τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, ενώ η ΕΕ θα κληθεί για ακόμα μια φορά να αντιμετωπίσει το ζήτημα.
Στον 21ο αιώνα ο ψυχρός πόλεμος και η ειρήνη είναι πολύ πιο δύσκολο να συνυπάρξουν. Και αυτό γιατί τα εργαλεία πολέμου είναι πλέον πολύ διαφορετικά. Στο παρελθόν το κουμπί των «πυρηνικών» υποστήριζε την ειρήνη γιατί ο καθένας ήξερε ότι ο πόλεμος θα ήταν η τελική καταστροφή όλων. Σήμερα ο κυβερνοπόλεμος έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά και μπορεί να διαλύσει οικονομίες και πολιτικά συστήματα αλλάζοντας τις ισορροπίες σε ελάχιστο χρόνο. Η Ρωσία έχει δώσει πολλά δείγματα με διαφορετικές μορφές κυβερνοπολέμου και παρεμβάσεις σε πολλές χώρες.
Έχει γίνει πλέον σαφές ότι οι άνθρωποι των αρχών του 21ου αιώνα ζουν τις κρίσεις ως κανονικότητα. Η ελπίδα είναι ότι η ΕΕ, δηλαδή οι λαοί της θα κατανοήσουν γρήγορα ότι χρειαζόμαστε μία ισχυρή ΕΕ με κοινή εξωτερική πολιτική και στρατό. Αυτή η ΕΕ θα μπορεί να παίξει έναν κυρίαρχο ρόλο στην αέναη διαπραγμάτευση Ανατολής και Δύσης που έχουμε μπροστά μας και στη διασφάλιση της ειρήνης.
Σ' αυτή τη δύσκολη στιγμή απαιτούνται συναινέσεις στη Δύση, συναινέσεις στην Ευρώπη, συναινέσεις μεταξύ των δημοκρατικών πολιτικών κομμάτων σε κάθε χώρα. Φυσικά, και στην Ελλάδα. Όταν η Ευρώπη συστρατεύεται τα ελληνικά κόμματα οφείλουν με καθαρότητα να κάνουν σαφή τη θέση τους για τις συμμαχίες της χώρας κατανοώντας την αμοιβαιότητα των συμφερόντων. Η γειτονιά μας δεν επιτρέπει ουδετερότητες.
*Η Άννα Διαμαντοπούλου είναι Πρόεδρος του Δικτύου – Πρόεδρος της Επιτροπής της ΕΕ για το μέλλον του κοινωνικού κράτους – πρ. Επίτροπος ΕΕ – πρ. Υπουργός
