Διαδηλώσεις και προσαγωγές αντιπολιτευόμενων πολιτικών και ψηφοφόρων στο Νέο Δελχί
«Ανάφλεξη» στην Ινδία του Μόντι πριν τις εκλογές
AP Photo/Dar Yasin
AP Photo/Dar Yasin
Διαδηλώσεις και προσαγωγές αντιπολιτευόμενων πολιτικών και ψηφοφόρων στο Νέο Δελχί

«Ανάφλεξη» στην Ινδία του Μόντι πριν τις εκλογές

Λίγες εβδομάδες πριν ξεκινήσει η μεγαλύτερη εκλογική διαδικασία στον κόσμο σε μία αναδυόμενη υπερδύναμη που αποκτά όλο και μεγαλύτερο ειδικό βάρος για τη Δύση, το πολιτικό σκηνικό στην Ινδία αναφλέγεται. Η σύλληψη ενός εκ των σημαντικότερων ηγετών της αντιπολίτευσης καταγγέλλεται ως «δημοκρατική παρακμή» και «πολιτική σκευωρία» προς αποδυνάμωση του κοινού μετώπου κατά του Ναρέντρα Μόντι, ο οποίος και οδεύει προς τρίτη πρωθυπουργική θητεία.

Διαδηλώσεις και προσαγωγές αντιπολιτευόμενων πολιτικών και ψηφοφόρων έχουν ακολουθήσει τη σύλληψη του επικεφαλής της τοπικής κυβέρνησης του Δελχί, της μεγαλύτερης μητρόπολης που περικλείει την πρωτεύουσα, Νέο Δελχί. Ο Αργίντ Κετζριβάλ συνελήφθη σε έφοδο της ομοσπονδιακής υπηρεσίας οικονομικού εγκλήματος στην κατοικία του, κατηγορούμενος για διαφθορά. Η αντιπολίτευση μιλά για απόπειρα «στραγγαλισμού» της πριν τις κάλπες, με ορισμένους ηγέτες της να προειδοποιούν μέχρι και για επικείμενη «λαϊκή εξέγερση» κατά του Ναρέντρα Μόντι.

Το κλίμα δυναμιτίζεται επικίνδυνα πριν από τη μαραθώνια εκλογική αναμέτρηση της Ινδίας, η οποία αρχίζει στις 19 Απριλίου και θα διεξαχθεί σε επτά φάσεις. Έχουν προηγηθεί τους τελευταίους μήνες και άλλες συλλήψεις ηγετικών μορφών της αντιπολίτευσης και έφοδοι στις ιδιοκτησίες τους από τις Αρχές, ενώ το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης της Ινδίας, το Κογκρέσο, ανακοίνωσε ότι δεν είναι πλέον σε θέση να συνεχίσει την προεκλογική εκστρατεία επειδή όλοι οι τραπεζικοί λογαριασμοί δεσμεύτηκαν σε σχέση με μια συνεχιζόμενη φορολογική διαμάχη.

Απέναντι στον Μόντι «κατεβαίνει» στις εκλογές συμμαχία 27 κομμάτων της αντιπολίτευσης υπό την ηγεσία του Κογκρέσου, η αποκαλούμενη INDIA ή Ινδική Εθνική Αναπτυξιακή Συμπεριλιπτική Συμμαχία (Indian National Developmental Inclusive Alliance). Ο συλληφθείς Αργίντ Κετζριβάλ είναι ο αρχηγός του Κόμματος του Απλού Ανθρώπου (AAP), παράταξης που μετέχει στην συμμαχία και κυβερνά επίσης στο Πουντζάμπ, και η οποία γεννήθηκε από ένα κίνημα κατά της διαφθοράς. Ήρθε στην εξουσία στο Δελχί το 2015, και επικράτησε εκ νέου πέντε χρόνια αργότερα. Το κόμμα του κατέκτησε έδρες το 2022 και στο κρατίδιο Γκουτζαράτ, προπύργιο του Ναρέντρα Μόντι.

Ο Κετζριβάλ συνελήφθη στο πλαίσιο του αποκαλούμενου «liquorgate», μία μακρά έρευνα σχετικά με τη χορήγηση (έπειτα από δωροδοκίες κατά τις κατηγορίες) αδειών για τη λιανική πώληση αλκοολούχων ποτών, βάσει πολιτικής που εγκαινιάστηκε στο Δελχί το 2021 για να αποσυρθεί έναν χρόνο αργότερα. Ξεφεύγοντας από τους κανονισμούς που ισχύουν στα περισσότερα ινδικά κρατίδια, η κυβέρνηση δεν είχε πλέον καμία σχέση με την πώληση αλκοόλ και επέτρεπε μόνο σε ιδιωτικά καταστήματα να το κάνουν. Ο δηλωμένος στόχος αυτής της μεταρρύθμισης ήταν να σταματήσει η μαύρη αγορά, να αυξηθούν τα έσοδα και να διευκολυνθούν οι καταναλωτές. Η έρευνα έχει ήδη οδηγήσει στη σύλληψη τοπικών υπουργών, αξιωματούχων και ενός στελέχους του ινδικού βραχίονα του γαλλικού κολοσσού αλκοολούχων ποτών Pernod Ricard.

Πέραν του ότι αποτελεί βαρύ πλήγμα για την αντιπολιτευόμενη συμμαχία, η κράτηση του Αργίντ Κετζριβάλ βυθίζει επίσης την πρωτεύουσα της Ινδίας σε μια πρωτοφανή συνταγματική κρίση, καθώς είναι η πρώτη φορά που συλλαμβάνεται εν ενεργεία επικεφαλής του Δελχί. Κάνοντας λόγο για «βρώμικα παιχνίδια» του Ναρέντρα Μόντι και για «στημένη υπόθεση», η εκπρόσωπος του κόμματός του τόνισε ότι δεν πρόκειται να παραιτηθεί, αντίθετα «θα διοικεί από την φυλακή». Για έναν «φοβισμένο δικτάτορα που θέλει να δημιουργήσει μία νεκρή δημοκρατία», μίλησε από πλευράς του ο Ραχούλ Γκάντι, ηγέτης του αντιπολιτευόμενου Κογκρέσου που κυβέρνησε την Ινδία για 54 από τα 76 χρόνια της ανεξαρτησίας της από τη Βρετανία. 

O 73χρονος Ναρέντρα Μόντι διεκδικεί τρίτη θητεία ως επικεφαλής της Εθνικής Δημοκρατικής Συμμαχίας (NDA) και οι δημοσκοπήσεις του την «δίνουν». Εφόσον επανεκλεγεί θα είναι ο δεύτερος πρωθυπουργός μετά τον Τζαβαχαρλάλ Νεχρού, ήρωα της ανεξαρτησίας και πρώτο πρωθυπουργό της Ινδίας, που κατακτά τρίτη διαδοχική θητεία. Υπέρμαχος της ινδουιστικής-εθνικιστικής ιδεολογίας, ο Μόντι ηγείται της χώρας σχεδόν εδώ και μία δεκαετία, από το 2014, και το κόμμα του -το εθνικιστικό Ινδικό Κόμμα του Λαού (BJP)- κυριαρχεί στη βόρεια και κεντρική Ινδία.

Το Ινδικό Κόμμα του Λαού και η ομοσπονδιακή κυβέρνηση, στην οποία υπάγεται η Δίωξη οικονομικού εγκλήματος, αρνούνται οποιαδήποτε πολιτική ανάμειξη στις συλλήψεις. Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι η κατάσταση που διαμορφώνεται θα μπορούσε να αποδειχθεί πολιτικά επικίνδυνη για τον Μόντι και το BJP, δυνητικά κινητοποιώντας τη συμπάθεια για τους στοχοποιημένους ηγέτες και συσπειρώνοντας μια κατά τα άλλα διχασμένη αντιπολίτευση μπροστά στην κοινή απειλή γενικευμένης καταστολής.

Η πολιτική πορεία και δημοφιλία του Ναρέντρα Μόντι έχουν βασιστεί στην υποστήριξη από το ένα δισεκατομμύριο και πλέον ινδουιστές της χώρας, και κατά τους επικριτές του, στην υποδαύλιση της εχθρότητας προς τη μεγάλη μουσουλμανική μειονότητα. Παρά την καταστολή των ατομικών ελευθεριών επί των ημερών του, οδεύει στην ψηφοφορία ως καθαρό φαβορί. Ο ίδιος προβάλλει την οικονομική ανάπτυξη στη διάρκεια των δύο θητειών του και την ενίσχυση του γεωπολιτικού βάρους και της επιρροής της Ινδίας.

Αντίστροφη, ωστόσο, είναι η πορεία που ακολουθεί ο δείκτης ποιότητας της δημοκρατίας, και παρόλα αυτά ιδίως οι Ηνωμένες Πολιτείες επενδύουν στρατηγικά στην Ινδία του Ναρέντρα Μόντι ως «ανάχωμα» στον επεκτατισμό της Κίνας, σε σημείο που ο Τζο Μπάιντεν έστρωσε πέρυσι το κόκκινο χαλί στον Λευκό Οίκο για το ίδιο πρόσωπο στο οποίο είχε απαγορευτεί το 2005 η είσοδος στις Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς επί των ημερών του ως κυβερνήτη στο κρατίδιο Γκουτζαράτ έλαβε χώρα το πογκρόμ εναντίον των μουσουλμάνων. Αμφότερες Ουάσινγκτον και Νέο Δελχί επιχειρούν να αποκρούσουν την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας στον Ινδο-Ειρηνικό και πέραν αυτού, ενώ ταυτόχρονα η ίδια η Ινδία διαγκωνίζεται με την Κίνα για την «ηγεσία» των BRICS.

Η Ινδία εντός του 2023 υποσκέλισε την Κίνα ως πολυπληθέστερη χώρα του κόσμου. Ο συνολικός πληθυσμός της ανέρχεται σε 1,4286 δισεκατομμύρια κατοίκους, και στις κάλπες που θα στηθούν ανά τη χώρα μεταξύ Απριλίου και Μαΐου καλούνται σχεδόν ένα δισεκατομμύριο ψηφοφόροι.