Για 10.000 νεκρούς από τροχαία συμβάντα στις επαρχιακές οδούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2022, σε ένα μόνο χρόνο, κάνει λόγο έκθεση του Ευρωπαϊκού Συμβούλιου Ασφάλειας Μεταφορών (ETSC), κάτι που σημαίνει ότι τα μισά θύματα του συνόλου των τροχαίων στη γηραιά ήπειρο, προκύπτουν από ατυχήματα που συνέβησαν στο επαρχιακό οδικό.
Η αλήθεια είναι ότι το ξέραμε και η έρευνα που πραγματοποίησε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ασφάλειας Μεταφορών (ETSC) ήρθε να επιβεβαιώσει και να προδώσει επισημότητα στο κοινό μυστικό: οι επαρχιακοί δρόμοι και της Ελλάδας, και της Ευρώπης είναι σαφώς πιο επικίνδυνοι, από τους άλλους τύπους δρόμων, όπως πχ. οι αυτοκινητόδρομοι, καθώς κατά κανόνα δεν διαθέτουν στηθαία ασφαλείας στο κέντρο ή στα πλάγια του δρόμου, ενώ παράλληλα σε αυτούς κινούνται οχήματα των οποίων οι ταχύτητες διαφέρουν πολύ μεταξύ τους. Ενώ τα ίδια τα οχήματα διαφέρουν μεταξύ τους πολλοί και ως προς τις διαστάσεις και ως προς το βάρος, στοιχείο που αποκτά άλλη διάσταση αν συνυπολογίσουμε το γεγονός ότι σε πολλές περιπτώσεις το πλάτος των επαρχιακών δρόμων είναι περιορισμένο. Έχουμε λοιπόν μια ποικιλία που περιλαμβάνει από φορτηγά έως ποδηλάτες, ενώ συχνά συναντάμε και πεζούς. Στις επαρχιακές οδούς είναι που μπορούμε να βλέπουμε επίσης αρκετά συχνά και τρακτέρ – και μάλιστα όχι μόνο την ημέρα αλλά και τη νύχτα.
Σε αυτές λοιπόν τις συνθήκες έχουμε πολύ συχνά εξόδους από τον δρόμο (πχ. όταν ο κουρασμένος οδηγός ενός οχήματος δεν εκτιμά σωστά μια στροφή και βγαίνει εκτός), ενώ συχνές είναι και οι μετωπικές συγκρούσεις που κατά κανόνα είναι και θανατηφόρες.
Η επίμαχη λοιπόν έκθεση δείχνει ότι στην ΕΕ το 2022 περίπου 10.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε επαρχιακές οδούς, εκτός αυτοκινητοδρόμων, αντιπροσωπεύοντας περίπου τους μισούς θανάτους από τροχαία συμβάντα. Οπότε δεν χρειάζεται ιδιαίτερη ανάλυση για να καταλήξουμε στο αυτονόητο: στις επαρχιακές οδούς πρέπει να πέσει το βάρος, εδώ είναι που κυρίως πρέπει να ληφθούν μέτρα προκειμένου να επιτευχθεί ο συλλογικός στόχος της ΕΕ για μείωση των θανάτων από τροχαίες συγκρούσεις κατά 50% έως το 2030. Αναπόφευκτα, λοιπόν, οι εθνικές κυβερνήσεις θα πρέπει να επενδύσουν σημαντικά ποσά για να βελτιώσουν την ασφάλεια των μετακινήσεων στις επαρχιακές οδούς.
Τι είδους μέτρα θα πρέπει να ληφθούν;Η έκθεση του ETSC απαριθμεί αρκετά από αυτά όπως η εγκατάσταση στηθαίων ασφαλείας τόσο στη διαχωριστή γραμμή όσο και πλευρικά, στις άκρες του οδοστρώματος, η απομάκρυνση εμποδίων από την άκρη του δρόμου, αλλά και η κατασκευή χωριστών λωρίδων για τους ποδηλάτες και πεζοδρομίων για τους πεζούς (προφανώς όχι σε όλο το μήκος του επαρχιακού οδικού δικτύου αλλά κοντά σε κατοικημένες περιοχές).
Βλέπετε παρόλο που θεωρείται τα ατυχήματα στα οποία εμπλέκονται πεζοί ή/και ποδηλάτες είναι αστική υπόθεση, οι μισοί θάνατοι ποδηλατών συμβαίνουν σε επαρχιακές οδούς καθώς αναμιγνύονται στην κίνηση με πολύ βαρύτερα και ταχύτερα οχήματα. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι η αύξηση του πλήθους των κυκλοφορούντων ηλεκτρικών ποδηλάτων έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του ποσοστού του πληθυσμού που χρησιμοποιεί ποδήλατο σε αγροτικές περιοχές και έτσι συχνά συναντάμε πλέον ηλικιωμένους αναβατες που πολλές φορές ασχολούνται με την ποδηλασία για αναψυχή. Και είναι αυτός ένας παράγοντας που θα πρέπει να επίσης λαμβάνουν υπόψη οι τοπικές και εθνικές αρχές όταν σχεδιάζουν επενδύσεις στον τομέα των μεταφορών και της οδικής ασφάλειας.
Η έκθεση περιέχει πολλά παραδείγματα αξιοσημείωτων παρεμβάσεων που έχουν σώσει και εξακολουθούν να σώζουν ζωές σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η Γαλλία, η Ισπανία και η βελγική περιφέρεια της Φλάνδρας έχουν μειώσει τα όρια ταχύτητας σε ολόκληρο το επαρχιακό οδικό δίκτυο. Η Σουηδία από την πλευρά της έχει επενδύσει αρκετά σε δρόμους «2+1», με μία συνεχή λωρίδα προς κάθε κατεύθυνση και μια μεσαία λωρίδα που αλλάζει κατεύθυνση κάθε ένα έως τρία χιλιόμετρα με ένα διαχωριστικό στηθαίο που χωρίζει τις δύο κατευθύνσεις κυκλοφορίας, ενώ στη Σκωτία πραγματοποιήθηκαν δοκιμές με ειδικές σημάνσεις στο οδόστρωμα που προειδοποιούν τους μοτοσικλετιστές για τις απότομες στροφές που θα συναντήσουν μπροστά τους, επιτυγχάνοντας εντυπωσιακά αποτελέσματα. Επίσης, στην περιοχή της Δυτικής Πομερανίας της Πολωνίας, κατασκευάστηκαν 800 χιλιόμετρα ποδηλατικών διαδρομών υψηλής ποιότητας σε αγροτικές περιοχές σε πέντε χρόνια.
Η υπερβολική ταχύτητα, όπως είναι φυσικό, ήταν παραμένει ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου, καθώς μεγάλος αριθμός οδηγών εξακολουθεί να οδηγεί με ταχύτητα πάνω από το νόμιμο όριο στις επαρχιακές οδούς πολλών χωρών. Ενδιαφέρον έχει στο σημείο αυτό το γεγονός ότι παρατηρήθηκε ότι οι χώρες που έχουν χαμηλότερο όριο ταχύτητας στο επαρχιακό οδικό τους δίκτυο (70 ή 80 km/h) είναι συνήθως πιο ασφαλείς, με λιγότερες απώλειες στην άσφαλτο.
Στην έκθεση του ETSC τονίζεται το πόσο σημαντική είναι η πρόκληση που θα αντιμετωπίσουν τα κράτη μέλη της ΕΕ τις ερχόμενες χρονιές, καθώς το πεδίο εφαρμογής των κανόνων της ΕΕ για τη διαχείριση της ασφάλειας των οδικών υποδομών (RISM) έχει επεκταθεί για να καλύψει πολύ μεγαλύτερο ποσοστό εθνικών οδικών δικτύων από ό,τι προηγουμένως. Ενώ οι κανόνες ασφαλείας της ΕΕ εφαρμόζονται στο κύριο οδικό δίκτυο και στους αυτοκινητόδρομους που αποτελούν το Διευρωπαϊκό Δίκτυο της ΕΕ εδώ και αρκετά χρόνια, νέοι κανόνες που συμφωνήθηκαν το 2019 επεκτείνουν την κάλυψη σε εθνικές «πρωτεύουσες» οδούς και σε όλους τους δρόμους που επωφελήθηκαν από τα κονδύλια της ΕΕ.
Το ETSC θέλει επίσης να δει το σύστημα αυτόματης κλήσης έκτακτης ανάγκης «eCall», το οποίο είναι υποχρεωτικό σε όλα τα νέα αυτοκίνητα στην ΕΕ, να επεκταθεί και σε άλλους τύπους οχημάτων – ιδίως στις μοτοσυκλέτες. Σε αγροτικές περιοχές, το σύστημα eCall , θα μπορούσε να σώσει τη ζωή ενός τραυματισμένου οδηγού ή αναβάτη που δεν μπορεί να καλέσει για βοήθεια καθώς μπορεί να στείλει πληροφορίες τοποθεσίας απευθείας στις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης.
Η πλήρης έκθεση «Μείωση των τροχαίων δυστυχημάτων στους επαρχιακούς δρόμους», που δημοσιεύτηκε ως μέρος του προγράμματος ETSC Road Safety Performance Index, μπορεί να ληφθεί από τον ιστότοπο του ETSC στη διεύθυνση εδώ.
