Του Ανδρέα Ζαμπούκα
Τα Βαλκάνια ήταν πάντα ένα μωσαϊκό ιδιόμορφων εθνοτήτων. Νταούλια, πίπιζες, κλαρίνα, βυζαντινά και οθωμανικά φέσια. Από τη Λιουμπλιάνα μέχρι την Καλαμάτα, άνοιγαν πελατειακά δίκτυα, γιάφκες συμφερόντων και παραμάγαζα διαφθοράς και κοτσαμπάσικου τυχοδιωκτισμού.
Όταν η Δυτική Ευρώπη έστρωνε ράγες και έχτιζε φουγάρα, οι φύλαρχοι των Βαλκανίων, τσιράκια των πασάδων και των βελήδων, σκοτώνονταν μεταξύ τους. Βουτηγμένοι μέσα στα συμπλέγματα των ραγιάδικων ενστίκτων, είχαν μόνο έναν σκοπό: Να πάρουν ολόκληρη την εξουσία από τους Τούρκους για να λυμαίνονται μόνοι τους τη σκλαβιά των βαλκανικών μαζών και των κολίγων.
Δύο βαλκάνιοι «νεοφύλαρχοι» μου έφεραν στον νου όλα τα παραπάνω, το τελευταίο διάστημα. Ο Έντι Ράμα και ο δικός μας «ΠτΔ». Οι Τσάμηδες και οι «αρχαίες» γιορτές της Νεμέας. Ο πρωτόγονος παρωχημένος εθνικισμός των Αλβανών και το αποτυχημένο κιτσάτο δρώμενο στην Νεμέα, το οποίο έσπευσε να χαιρετίσει με την παρουσία του, ο «εγγυητής» του πολιτεύματος.
Όλα αυτά γίνονται, κατά καιρούς, για να μας θυμίζουν πως εδώ είναι Βαλκάνια και κινούμαστε σε ρυθμούς παλαιών δεκαετιών. Ο μεν «μεταρρυθμιστής» Ράμα ξέρει καλά πως η εθνικιστική φωτιά που καίει τους Αλβανούς είναι αυτή που θα τον κρατήσει για πολλές θητείες, στην εξουσία. Κι ο δικός μας ο «ΠτΔ» έχει από χρόνια πιάσει το νόημα της «επικοινωνίας» με το «ελληνοχριστιανικό» πλήθος των βαλκάνιων Ελλήνων. Λίγο από «Άγιο Όρος», λίγο από «Νεμέα» και καλύπτονται οι ανάγκες όλων.
Λαϊκισμός και διαβαλκανικό κιτς υπάρχει και στους δύο, στο όνομα των μαζών τους. Από τη μία, ο Ράμα ανοίγει ξεχασμένες πληγές, βρίσκοντας πρόσφορο έδαφος σε μια δική μας διαλυμένη εξωτερική πολιτική και από την άλλη ο κ. Παυλόπουλος σιγοντάρει τον επαρχιωτισμό της ελληνικής κοινωνίας.
Αν ήθελαν ας πούμε, στην Νεμέα να στήσουν μια μεγάλη γιορτή αναβίωσης των αρχαίων αγώνων, πρώτα θα έπρεπε να εξασφαλίσουν την ποιότητα στη σύγχρονη εικόνα της περιοχής τους. Ας οργάνωναν ένα διεθνές φεστιβάλ κρασιού και γεύσεων της περιοχής τους, ας δημιουργούσαν πρώτα μια συλλογική καμπάνια προβολής των προϊόντων τους σε όλο τον κόσμο, και μέσα στην μοντέρνα παρουσία της περιοχής τους, ας έριχναν και λίγο αρχαίο χιτώνα, για ατραξιόν. Αν κατάλαβα καλά όμως, κάποιος τοπικός «άρχοντας» θα εμπνεύστηκε το «event», ανέξοδα και χωρίς λόγο και κάλεσε και τον «ΠτΔ» να κάνει το κομμάτι του.
Και ο Ράμα, επίσης, αν λειτουργούσε με το όραμα ενός σύγχρονου ηγέτη δεν θα ασχολούνταν με ζητήματα που η ιστορία τα έλυσε μόνη της εδώ και δεκαετίες. Θα προχωρούσε στην διευθέτηση της ΑΟΖ και θα άρπαζε την ευκαιρία να ανοίξει περισσότερες πόρτες σε ελληνικές επιχειρήσεις στη χώρα του, τώρα που οι δικοί μας φορομπήχτες ξεσάλωσαν.
Ποιος νοιάζεται όμως γι αυτά; Όσο το διαβαλκανικό κιτς εμπνέει και «ομογενοποιεί» ακόμα τις φυλετικές ομάδες των «νομάδων», το παιχνίδι θα επαναλαμβάνεται μονότονα. Σκουριασμένα κάγκελα, αυθαίρετα, κουρελούδες και κακόηχα «τσάμικα» θα στοιχειώνουν τα μυαλά των Βαλκάνιων, όσο περισσότερο τους χτυπάει ο νοτιάς της Μεσογείου. Γιατί οι Βούλγαροι κι οι Ρουμάνοι μοιάζουν να αφήνουν πίσω τους τις αρρώστιες του παρελθόντος.
Έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας να ξεφύγουμε από το κιτς που κυβερνάει χώρες και συνειδήσεις. Πως μπορούσε να φανταστεί ο Ρήγα Φεραίος – σχεδίαζε ένα ενιαίο βαλκανικό κράτος- ότι μετά από 200 χρόνια, θα κουβαλάμε τα ίδια κουσούρια και τις ίδιες αρρώστιες μέσα στην κάτω κοιλιά της Ευρώπης…
