Τα δεινά της οικογενειοκρατίας από την εποχή του Ιωάννη Καποδίστρια

Τα δεινά της οικογενειοκρατίας από την εποχή του Ιωάννη Καποδίστρια

Του Κώστα Μήλα*

Κυβέρνηση και αντιπολίτευση «διασταυρώνουν» για μια ακόμη φορά τα ξίφη τους με αφορμή την οικογενειοκρατία και τον τρόπο με τον οποίο γίνονται οι προσλήψεις στον (πτωχευμένο) δημόσιο τομέα.

Το όλο θέμα παραμένει κουραστικό και βέβαια επαναλαμβανόμενο ιδιαίτερα εαν θυμηθεί κανείς ότι η οικογενειοκρατία υπήρξε μείζον θέμα εκ της γενέσεως του ελληνικού κράτους. Λαμπρό (προς αποφυγήν) παράδειγμα οι «ανεγκέφαλοι» αδελφοί Μαυρομιχάλη οι οποίοι το 1831 στέρησαν με στυγερή δολοφονία την Ελλάδα από τις υπηρεσίες του αγνού κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια. Και τούτο βέβαια γιατί ο Καποδίστριας αποτελούσε τον υπ' αριθμόν 1 εχθρό της φαυλότητας και της γραφειοκρατίας.

Πράγματι, όταν ο Ιωάννης Καποδίστριας, μετά την εκλογή του από την Συνέλευση της Τροιζήνας (τον Μάρτιο του 1827) αποβιβάσθηκε (τον Ιανουάριο του 1828) ως κυβερνήτης στο Ναύπλιο, έθεσε ως πρωταρχικό του στόχο την συνετή και ευέλικτη λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης.

Σύμφωνα με το εξαιρετικό βιβλίο (εκδόσεις Παπαζήση) του Νικόλαου Σοϊλεντάκη «Δυστυχώς Επτωχεύσαμεν», ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων περιορίσθηκε στους «μάλιστα αναγκαιοτάτους» στελεχώνοντας μόλις επτά υπουργεία τα οποία επανδρώθηκαν με έντεκα αρχιγραμματείς (υπάλληλοι) και ένα γενικό γραμματέα. Ο δε Καποδίστριας εργαζόταν για το καλό της πατρίδας μας από τις 5 τα ξημερώματα μέχρι αργά το βράδυ. Υπό το άγρυπνο λοιπόν βλέμμα του Καποδίστρια μπορούσε κάποιος από τους παραπάνω υπαλλήλους να εξασκήσει πλημμελώς τα καθήκοντα του χωρίς να οδηγείτο σε άμεση απόλυση;

Βέβαια, το ελληνικό κράτος στηριζόταν, επί Καποδίστρια, στις χορηγίες των Μεγάλων Δυνάμεων (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσσία) που αποτελούσαν το αντίστοιχο της σημερινής Τρόικα. Επειδή λοιπόν, με την λαμπρή εξαίρεση κυρίως των υπουργών στο Οικονομίας, πολλοί «σαμποτάρουν» και ευελπισθούν σε εύκολες λύσεις άνευ Τρόικα, σημειώνω τα γραφόμενα του ιστορικού Ανδρέα Ανδρέαδη σύμφωνα με τα οποία, όταν σταμάτησαν οι χορηγίες των Μεγάλων Δυνάμεων, ο Καποδίστριας αναγκάσθηκε να «κατέλθη εις δημοσιονομικά επινοήματα ανάξια αυτού» με πρώτο και καλύτερο την έκδοση ακάλυπτου χαρτονομίσματος. Αυτό αφιερώνεται σε όσους σχεδίαζαν παράλληλα νομίσματα και (σύμφωνα με δημοσιεύματα του Τύπου) «ριφιφί» στην Τράπεζα της Ελλάδος το 2015.

* Ο κ. Κώστας Μήλας είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, University of Liverpool