Η αναγέννηση της μεσαίας τάξης

Η αναγέννηση της μεσαίας τάξης

Του Ανδρέα Ζαμπούκα

Όλα όσα εξήγγειλε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στη ΔΕΘ αφορούν στην ανάκαμψη της οικονομίας και στην τόνωση όλων των κοινωνικών στρωμάτων. Κυρίως όμως, στην αναγέννηση της μεσαίας τάξης η οποία αποτελεί πάντα τον στυλοβάτη της οικονομίας, του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας. Κάτι που ασφαλώς, δεν κατανοεί ο αντιπολιτευόμενος ΣΥΡΙΖΑ, επικαλούμενος συνεχώς, τα ασαφή και ακαθόριστα λαϊκά στρώματα.

Σε καμία κοινωνία, από την αρχαιότητα ως σήμερα, δεν λειτούργησε η δημοκρατία, χωρίς τα μεσαία στρώματα. Ο Κλεισθένης, ο μεγαλύτερος πολιτικός επαναστάτης στην ιστορία της ανθρωπότητας, έχτισε την Αθηναϊκή Πολιτεία αφού πρώτα δημιούργησε την αστική τάξη. Το φαινόμενο της μικρής αυτονομούμενης πόλης - κράτους αναδύεται ξανά στις ανεξάρτητες πόλεις της βόρειας Ιταλίας κατά την Αναγέννηση, βασιζόμενη ξανά στην συντεχνία των μικροεμπόρων. Ολόκληρος ο δυτικός πολιτισμός μετά τη βιομηχανική επανάσταση, συγκροτείται και αναπτύσσεται πάνω στα βαθιά θεμέλια του αστικού κράτους με πυλώνα πάντα τους μικρομεσαίους και την πανίσχυρη διεισδυτικότητα τους σε νέες μορφές ανάπτυξης και οργάνωσης των κοινωνικών δομών. Με λίγα λόγια, όπου στέριωσε η δημοκρατία, η μεσαία τάξη ήταν ο στυλοβάτης της.

Από την άλλη, αυτές οι δημιουργικές ομάδες των αστών ήταν πάντα και ο στόχος για την χειραγώγηση της δημοκρατίας. Η ελληνική πολιτική πραγματικότητα προσφέρεται για παράδειγμα αποδόμησης αστικού πολιτισμού, που ποτέ άλλωστε δεν μπόρεσε να σχηματιστεί φυσιολογικά μέσα στα όρια του νεοελληνικού κράτους. Ιστορικά, το 1830 που οι Άγγλοι ίδρυσαν το μικρό κρατίδιο των «Αρματολών» ούτε κατά διάνοια δεν συμπεριέλαβαν την αστική ιδεολογία στις δομές του. Στις δεκαετίες που ακολούθησαν, ούτε ο Τρικούπης, ούτε ο Βενιζέλος μπόρεσαν να σχηματίσουν μία σύγχρονη δυτική δημοκρατία πάνω στους αστούς. Ειδικά ο τελευταίος προσπαθώντας να ενώσει τις δυναμικές κοινότητες του ελληνισμού, με το που τις ενέταξε βίαια (ανταλλαγή πληθυσμών), στο ελληνικό κράτος, τις διέλυσε. Το αποτέλεσμα ήταν να δεθούν σταδιακά στο άρμα του κρατισμού και των πελατειακών δικτύων. Και του Καραμανλή οι προσπάθειες απέτυχαν, δεδομένου ότι το μόνο που κατάφερε ήταν να διογκώσει απότομα τις πόλεις με Έλληνες χωρίς ίχνος αστικής συνείδησης και να εδραιώσει τον επαρχιωτισμό ως κυρίαρχη πολιτιστική ιδεολογία.

Όταν πλέον φτάνουμε στη δεκαετία του ΄80 και με την ένταξη της χώρας στην ΕΟΚ, φαίνονται οι πρώτες ελπίδες για ανάπτυξη δημιουργικής κουλτούρας. Εμφανίζεται όμως, ο «σοσιαλιστικός» δαίμονας του ΠΑΣΟΚ και ισοπεδώνει κάθε προσπάθεια. Αντί δηλαδή, να στηρίξει λειτουργικά την διάθεση των μικρομεσαίων στρωμάτων να αναδειχθούν και να ενταχθούν στην παραγωγή, τους υπόσχεται τη «λεία» του κράτους που είχε «καταληφθεί» και τους εγκλωβίζει στην ανυπαρξία.

Όλοι κάνουν πάντα το ίδιο. Θέλουν να ελέγχουν τη μεσαία τάξη γιατί αυτή γονιμοποιεί τη δημοκρατία. Παρακολουθούν τη δραστηριότητα της και σπεύδουν πάντα να την ανακόψουν ή να την διαλύσουν, όταν δουν ότι τα πράγματα γίνονται επικίνδυνα για τους ίδιους. Τα ίδια έκανε και ο ΣΥΡΙΖΑ. Οι εξοντωτικοί φόροι, οι ανύπαρκτες μεταρρυθμίσεις, οι απειλές των κατασχέσεων, η επιμονή της γραφειοκρατίας, ο συγκεντρωτισμός των αποφάσεων, η συνέχιση του διογκωμένου κράτους και η απαξίωση των δημιουργικών θέσεων παραγωγής, δείχνουν τον ανελέητο πόλεμο που είχε εξαπολύσει εναντίον της παραγωγικότητας.

Βιώσαμε τα τελευταία χρόνια, έναν «πόλεμο» του πολιτικού συστήματος εναντίον του πυρήνα της δημοκρατίας που είναι η μεσαία τάξη. Όλες οι κινήσεις της κυβέρνησης Μητσοτάκη, δείχνουν πλέον ότι κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση. Και για την οικονομία και για την φιλελεύθερη αστική δημοκρατία.