Του Βασίλη Παζόπουλου*
Όταν ο Φοίβος παρέδιδε το τραγούδι «απορώ αν αισθάνεσαι τύψεις» στον Καρρά, τον δημοφιλή λαϊκό αοιδό, τον οραματίστηκε να αγκαλιάζει το μικρόφωνο και να τραγουδάει με πάθος στους θαυμαστές του, εν μέσω λουλουδοπολέμου και κατανάλωσης άφθονου αλκοόλ.
Πού να φανταστεί ότι μετά από χρόνια ένας συνονόματος του τραγουδιστή χρηματιστηριακός αναλυτής θα χρησιμοποιούσε τον τίτλο για να περιγράψει έναν άλλο πόλεμο. Παγκόσμιο και ανελέητο. Τον οικονομικό.
Καλώς ήρθε το δολάριο
Οι μεγάλες Κεντρικές Τράπεζες έχουν παρέμβει σε πρωτοφανή επίπεδα στις αγορές. Έχοντας διοχετεύσει τεράστια ποσά φθηνού χρήματος στην παγκόσμια οικονομία, έχουν διογκώσει τις αποτιμήσεις των μετοχών και εκμηδενίσει τα επιτόκια.
Τα έκτακτα μέτρα πιστωτικής χαλάρωσης μόνο έκτακτα δεν έχουν αποδειχθεί. Επενδυτές και αναλυτές έχουν φτάσει το σημείο να αγνοούν τα οικονομικά νέα. Η ανεργία, το χρέος, ο πληθωρισμός, τα κέρδη των επιχειρήσεων, οι προοπτικές των κλάδων είναι δευτερεύοντα δεδομένα, αν όχι ασήμαντα.
Το βασικό είναι να προβλέψουν τις επόμενες κινήσεις των Κεντρικών Τραπεζών.
Ωστόσο οι παρεμβάσεις με τη μορφή επεκτατικών πολιτικών δεν αποτελούν θεραπεία. Σηματοδοτούν την έναρξη μιας νέας περιόδου με άλλης μορφής προβλήματα.
Οι ισολογισμοί των Κεντρικών Τραπεζών έχουν εκτοξευτεί στο 37% του παγκόσμιου ΑΕΠ.
ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΜΕΓΑΛΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ
Το ανησυχητικό είναι πως δεν έχουμε ενδείξεις ότι οι κεντρικές τράπεζες έχουν την υποδομή για τη μέτρηση ή τη διαχείριση του κινδύνου που αναλαμβάνουν. Δεν μας έχουν δείξει κάποιο παρόμοιο σχέδιο που σαν ρυθμιστικές αρχές απαιτούν από τα υπόλοιπα τραπεζικά ιδρύματα.
Ή αν έχουν, το κρύβουν καλά!
Νάτοι νάτοι οι πρωταθλητές
Το να μείνουν στις αγορές κρατικών ομολόγων θεωρήθηκε πολύ… μπανάλ για τους Γιαπωνέζους. Έχουν ανεβάσει στροφές τρέχοντας ανέμελα –ή έτσι θέλουν να δείχνουν. Αν τα φρένα είναι σπασμένα ή όχι θα το διαπιστώσουμε όλοι στην πρώτη επικίνδυνη στροφή.
ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΗΣ ΙΑΠΩΝΙΑΣ
Η Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας (BOJ) τον Ιούλη αποφάσισε τον διπλασιασμό του διαθέσιμου ποσού για την αγορά μετοχών, φτάνοντας τα 60 δισεκατομμύρια δολάρια. Αγοράζουν μανιωδώς μετοχικά ETFs –τα σύγχρονα αμοιβαία κεφάλαια– που επενδύουν σε εταιρείες του Nikkei 225.
Τον Απρίλη από μια έρευνα του Bloomberg αποκαλύφτηκε πως η BOJ είναι ο μεγαλύτερος κάτοχος γιαπωνεζικών μετοχών. Σε σχεδόν το σύνολο των εταιρειών που απαρτίζουν το δείκτη, είναι μέσα στους 10 μεγαλύτερους μετόχους!
Μέχρι που θα φτάσει άραγε;
Ποιο είναι το τέρμα;
Να αγοράσει το 100% των μετοχών όλων των εταιρειών;
Και μετά τι;
ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ BOJ VS NIKKEI
Όταν άρχισαν οι διαμαρτυρίες ότι με αυτόν τον τρόπο διαστρεβλώνεται η αγορά, απάντησαν με ακόμα μεγαλύτερη παρέμβαση. Άρχισαν επιπλέον να καταχωνιάζουν στο ενεργητικό τους και μετοχές μικρότερης κεφαλαιοποίησης, εκτός του δείκτη Nikkei 225!
Και να πεις ότι με αυτόν τον τρόπο μειώθηκε το χρέος της Ιαπωνίας. Από 150% επί του ΑΕΠ έφτασε στο 260% μέσα σε μια δεκαετία.
Το πρόβλημα είναι τόσο πιεστικό, ώστε η κυβέρνηση εξετάζει σοβαρά την πρόταση του Μπεν Μπερνάκι, προηγούμενου διοικητή της FED, να εκδώσει ομόλογα με λήξη μισού αιώνα. Δηλαδή μια μορφή perpetual bond.
Τι μας θυμίζει αυτό, τι μας θυμίζει;
Α ναι!
Την πρόταση Βαρουφάκη!
Να είχε τουλάχιστον αποτέλεσμα
Αν και οι Κεντρικές Τράπεζες εστιάζουν στην ανάπτυξη και τον πληθωρισμό, η ανάπτυξη και ο πληθωρισμός δεν φαίνεται να τους ανταποδίδουν το ενδιαφέρον.
Τότε γιατί συνεχίζουν, θα διερωτηθεί ο καλόπιστος αναγνώστης.
Δυστυχώς το σύμπτωμα το συναντάμε σε όλα τα αξιοσέβαστα επαγγέλματα, όπως της ιατρικής. Μια εγχείριση δεν είναι ποτέ άχρηστη. Μπορεί να μην ωφελήσει τον εγχειριζόμενο, μπορεί μέχρι και να τον ξεκάνει, αλλά ωφελεί πάντα τον χειρουργό.
Οι κεντρικοί τραπεζίτες είναι οι σύγχρονοι μάγοι της οικονομίας που αντιμετωπίζονται με δέος. Για παράδειγμα η κυρά - Ελένη, η θεία από το Αμέρικα (Janet Yellen).
Κάθε της λέξη αξίζει δισεκατομμύρια. Οι δε κρίσιμες, όπως η λέξη «επιτόκια», είναι ικανές να μετακινήσουν τρισεκατομμύρια από πανικόβλητους ή ενθουσιώδεις επενδυτές.
Στην προηγούμενη κρίση του 2008, η κατάρρευση είχε σαν αφετηρία τις πιο κεντρικά ρυθμιζόμενες ημικρατικές τράπεζες. Μέρος του προβλήματος είναι πως λύσεις δίνουν άσχετοι πολιτικοί και τεχνοκράτες ακαδημαϊκοί που ακόμα και αν δεχτούμε πως οι αποφάσεις τους δεν πηγάζουν από κάποιο προσωπικό συμφέρον, έχουν ελάχιστη έως ανύπαρκτη ιδέα στο πώς λειτουργούν οι αγορές.
Τα σύγχρονα χρηματοοικονομικά, ειδικά όταν χρησιμοποιείς βαρύγδουπους όρους και διφορούμενες έννοιες, είναι ένας ωραιότατος τρόπος να κρύψεις πως δεν ξέρεις την τύφλα σου για την πραγματική οικονομία.
Αν δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις ομαλής ανάπτυξης, όλα αυτά αποτελούν κρύψιμο κάτω από το χαλί. Ένα σημαντικό πρόβλημα, που δεν συναντάμε βέβαια μόνο στην Ιαπωνία, είναι η γήρανση του πληθυσμού. Λιγότεροι νέοι σε παραγωγική ηλικία θα υποστηρίζουν έναν αυξημένο αριθμό ατόμων ηλικιωμένων. Οι τραπεζίτες ως σύγχρονοι αλχημιστές μπορούν από το μηδέν να δημιουργούν χρήμα, όχι παιδιά.
Μην νομίζετε πως διασκορπίζουν ρευστότητα στο σύστημα, επειδή είναι έμφυτα γενναιόδωροι. Με τα δικά τους χρήματα συμπεριφέρονται διαφορετικά, όπως ακριβώς και οι πολιτικοί. Το διαπιστώνει κανείς εύκολα αν τύχει να βγει μαζί τους.
Το πορτοφόλι βγαίνει από την τσέπη τους τόσο σπάνια, όσο ο κομήτης του Χάλεϋ περνάει γύρω από τη Γη.
* Ο κ. Βασίλης Παζόπουλος είναι οικονομολόγος, χρηματιστηριακός αναλυτής, συγγραφέας του βιβλίου Επενδυτές χωρίς Σύνορα (www.ependytes.com).
