Σε συμφωνία για τη διεξαγωγή του 61ου γύρου Διερευνητικών Επαφών, στην Κωνσταντινούπολη προχώρησαν Ελλάδα και Τουρκία.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΥΠΕΞ οι επαφές θα ξεκινήσουν προσεχώς, χωρίς να προσδιορίζεται η ακριβής ημερομηνία.
Ανακοίνωση ΥΠΕΞ σχετικά με την επανέναρξη Διερευνητικών Επαφών Ελλάδας-Τουρκίας
— Υπουργείο Εξωτερικών (@GreeceMFA) September 22, 2020
🔗 https://t.co/DgSeYY0mSP
Νωρίτερα ολοκληρώθηκε η τηλεδιάσκεψη της Γερμανίδας καγκελαρίου, του προέδρου του Συμβουλίου της ΕΕ και του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, με τον Τούρκο πρόεδρο να τονίζει πως τα επόμενα βήματα της Ελλάδας θα είναι πολύ σημαντικά αναφορικά με την επανέναρξη του διαλόγου μεταξύ των δύο πλευρών.
Κατά την διάρκεια της τηλεδιάσκεψης, ο Τούρκος πρόεδρος δήλωσε ότι τα βήματα της Ελλάδας θα είναι σημαντικά όσον αφορά στο «πώς θα προχωρήσει η αναζωογόνηση των διαύλων διαλόγου» ανάμεσα στις δυο πλευρές, ενώ παράλληλα εξέφρασε την πεποίθησή του ότι θα ληφθούν εποικοδομητικές αποφάσεις από μια περιφερειακή διάσκεψη με τη συμμετοχή όλων των μερών, συμπεριλαμβανομένων των Τουρκοκυπρίων.
Υπενθυμίζεται ότι σήμερα νωρίτερα επέστρεψε στην Αττάλεια το ερευνητικό σκάφος Oruc Reis, το οποίο νωρίτερα απέπλευσε από το λιμάνι της τουρκικής πόλης, πλέοντας με νοτιοανατολική κατεύθυνση, χωρίς να είναι γνωστό ακόμη εάν επρόκειτο για πλου στο πλαίσιο των εργασιών συντήρησης, για προσπάθεια… υπενθύμισης της παρουσίας του στην περιοχή ή αν επίκειται νέα αποστολή για σεισμικές έρευνες.
To χρονικό των διερευνητικών επαφών
Οι διερευνητικές επαφές που ξεκίνησαν πριν από 18 χρόνια και στη διάρκειά τους έγιναν 60 συναντήσεις είναι εξαιρετικά δύσκολο να καταλήξουν σε συμφωνία, έστω και παραπομπής της διαφοράς για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών στο Δ.Δ. της Χάγης, καθώς, εκτός της περιόδου 2003-2004 που κατ' ισχυρισμό της τότε πολιτικής ηγεσίας βρέθηκε κοντά σε συμφωνία, ουδέποτε οδήγησαν σε ουσιαστική προσέγγιση.
Πολύ περισσότερο τώρα -μετά το 2016 που έγινε η τελευταία συνάντηση και ενώ έχει τεθεί σε εφαρμογή το δόγμα της «Γαλάζιας πατρίδας», έχει γίνει η προσπάθεια επιβολής τετελεσμένων με το τουρκολιβυκό μνημόνιο και την αποστολή του «Oruc Reis» στην ελληνική μη οριοθετημένη υφαλοκρηπίδα- έχουν περιοριστεί όχι μόνο τα περιθώρια συμφωνίας, αλλά δυσκολεύει και η προεργασία για τη δόμηση του διαλόγου αυτού.
Εγγυήσεις
Η διατήρηση ή η επαναδιαπραγμάτευση του κειμένου που είχε συμφωνηθεί τον Ιούλιο στη διάρκεια της τριμερούς στο Βερολίνο είναι ανοικτό και καθώς δεν έχει γνωστοποιηθεί το περιεχόμενό του δίνει λαβή ακόμη για συζητήσεις, καθώς αφορούσε τους όρους και τις προϋποθέσεις για την έναρξη και συνέχιση των διερευνητικών. Καθώς, εάν η Ελλάδα ζητά εγγυήσεις (και δικαιολογημένα) ότι στη διάρκεια των συνομιλιών θα αποφευχθούν ασκήσεις και έρευνες σε επίμαχες περιοχές, δεν είναι σαφές τι έχει ζητήσει η Αγκυρα από την πλευρά της ώστε να ξεκινήσουν οι συνομιλίες.
Το μήνυμα που έστειλε ο κ. Μητσοτάκης με το άρθρο του σε ξένες εφημερίδες ότι ο πλους του «Oruc Reis» παραβιάζει το διεθνές δίκαιο που δεν επιτρέπει έρευνες σε διεκδικούμενη από τις δυο χώρες περιοχή μη οριοθετημένης υφαλοκρηπίδας, θα μπορούσε να ήταν ένα από τα «νεύματα» που ζητούσε η Τουρκία προκειμένου να αποδεχθεί την επανέναρξη των διερευνητικών. Βεβαίως η αναφορά αυτή ανοίγει τη γενικότερη συζήτηση για τον ίδιο τον νόμο Μανιάτη, που όριζε ως εξωτερικό όριο των ελληνικών θαλασσίων ζωνών -μέχρις ότου υπάρξει συμφωνία οριοθέτησης- τη μέση γραμμή και βάσει αυτού χαράχθηκαν και αδειοδοτήθηκαν τα οικόπεδα νοτιοδυτικά της Κρήτης.
Ν. Δένδιας: Προσπαθούμε να βρούμε κανόνες με βάση τους οποίους θα πραγματοποιήσουμε διαπραγματεύσεις
Την επανεκκίνηση των διερευνητικών επαφών της Ελλάδας με την Τουρκία, ανακοίνωσε ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, ξεκαθαρίζοντας πως είναι συνομιλίες και όχι διαπραγματεύσεις. Μιλώντας στη διαδικτυακή συζήτηση που διοργάνωσαν το Ινστιτούτο Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής και το Κέντρο για Ευρωπαϊκές Σπουδές Martens, με τίτλο «Η απειλή του αναθεωρητισμού: Προκλήσεις ασφαλείας στην Ανατολική Μεσόγειο», ο κ. Δένδιας εξήγησε ότι η διεξαγωγή συνομιλιών σημαίνει ότι προσπαθούμε να βρούμε κανόνες με βάση τους οποίους θα πραγματοποιήσουμε διαπραγματεύσεις. «Γιατί είναι τόσο δύσκολο; Γιατί η Τουρκία δεν αποδέχεται το Διεθνές Δίκαιο ως κοινό κανόνα» προσέθεσε.
Απαντώντας σε ερώτηση αν ανοίγει ένα παράθυρο ευκαιρίας με την απόσυρση του Όρουτς Ρέις, ο κ. Δένδιας είπε πως δεν το χαρακτηρίζει ένα παράθυρο, επειδή ένα παράθυρο είναι πολύ ευρύ με πολύ φως, αλλά ένα σημάδι, ένα μικρό φως στο τέλος του διαδρόμου που ίσως δείχνει ότι υπάρχει μια ευκαιρία. Σημείωσε πως η Ελλάδα ούσα μια ειρηνική χώρα θα κάνει αυτό που της αναλογεί και ελπίζει ότι η Τουρκία θα κάνει το ίδιο. «Θα συμμετάσχουμε σε αυτή την προσπάθεια και θα επιχειρήσουμε να επανεκκινήσουμε τις διερευνητικές επαφές» ανέφερε χαρακτηριστικά και εξέφρασε την ελπίδα να αποτελέσει μια ευκαιρία, σημειώνοντας ωστόσο πως είναι πολύ νωρίς ακόμα.
Παράλληλα, ο υπουργός Εξωτερικών σκιαγράφησε αναλυτικά τις τουρκικές προκλητικές και παράνομες ενέργειες της Τουρκίας το τελευταίο διάστημα. Ειδικότερα, έκανε λόγο για τεράστια κλιμάκωση της τουρκικής προκλητικότητας και παράνομης συμπεριφοράς στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς και για αναθεωρητισμό εκ μέρους της Τουρκίας.
Αναφερόμενος στη στάση της ΕΕ, ο κ. Δένδιας τόνισε πως θα πρέπει να μείνει στο πλευρό των κρατών-μελών της, όχι μόνο λόγω της ιδιότητας του μέλους, αλλά επειδή διακυβεύεται το κράτος δικαίου και ειδικότερα το διεθνές δίκαιο. Υπογράμμισε επίσης πως η ΕΕ πρέπει να κάνει ξεκάθαρο ότι εάν η Τουρκία συνεχίσει αυτή τη συμπεριφορά, πρέπει να της επιβληθούν κυρώσεις και ειδικότερα στην τουρκική οικονομία. «Αυτό που κάναμε ως ΕΕ είναι ότι έχουμε επιβάλει κυρώσεις όταν ένα κράτος αψηφά το διεθνές δίκαιο. Αυτό θα πρέπει να ισχύει στη Λευκορωσία και αυτό θα πρέπει να ισχύει εάν η Τουρκία πιστεύει ότι θα μπορούσε να ενεργήσει πέρα από το διεθνές δίκαιο και το διεθνές δίκαιο της θάλασσας» συμπλήρωσε. Αποκρυσταλλώνοντας το μήνυμά του προς την ΕΕ, ο υπουργός Εξωτερικών προέτρεψε ας έχουμε έτοιμες τις κυρώσεις για να μην τις χρησιμοποιήσουμε. Σχετικά με την περίπτωση της Κύπρου, υπογράμμισε πως η παραβίαση συνεχίζεται, τα τουρκικά πλοία, τα ερευνητικά και τα γεωτρητικά διεξάγουν παράνομες έρευνες όχι μόνο στην ΑΟΖ της Κύπρου, αλλά και στις οριοθετημένες ζώνες με το Ισραήλ, την Αίγυπτο, το Λίβανο, καθώς και μέσα στη θαλάσσια κυριαρχία της Κύπρου. Διαμήνυσε περαιτέρω πως η προσβολή στην Κύπρο εξακολουθεί να υπάρχει και οι κυρώσεις θα πρέπει να επιβληθούν σύμφωνα με το συμφωνημένο και ψηφισμένο πλαίσιο της ΕΕ.
Σε ό,τι αφορά τη χθεσινή συνεδρίαση του συμβουλίου υπουργών Εξωτερικών, ο κ. Δένδιας διαχώρισε πως υπάρχουν οι κυρώσεις κατά της Τουρκίας όσον αφορά τις παραβιάσεις της στην Κύπρο και μια επιλογή κυρώσεων εάν η Τουρκία συνεχίσει τις προκλήσεις έναντι της Ελλάδας. Σημείωσε πως η Κύπρος έχει πετύχει καθαρά στο άτυπο συμβούλιο των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ, Gymnich, μια συμφωνία ότι οι κυρώσεις στη Λευκορωσία και οι κυρώσεις έναντι προσώπων λόγω της παραβίασης της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου θα πάνε χέρι-χέρι και αυτό που συνέβη χθες στις Βρυξέλλες ήταν ότι η Κύπρος υπενθύμισε αυτή τη συμφωνία. Όσον αφορά την Ελλάδα, είπε πως ζήτησε έναν κατάλογο επιλογών που θα περιγράφονται οι κυρώσεις που η ΕΕ θα λάβει σε περίπτωση που η Τουρκία επιμένει στην παραβίαση της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.
