Διαβάζοντας χθες τα όσα συνέβησαν στην Ιερά Μονή του Σινά σχετικά με την απόπειρα «εκκλησιαστικού πραξικοπήματος» που εκδηλώθηκε σε βάρος του ηγούμενου, Αρχιεπισκόπου Δαμιανού, μοιραία μου ήλθαν στο μυαλό κάποιες σκέψεις αναφορικά με την ιστορική, τη θρησκευτική αλλά και την πολιτική σημασία του μοναστηριού.
H Ιερά Μονή Αικατερίνης του όρους Σινά αποτελεί, ιερό θρησκευτικό σύμβολο του οικουμενικού Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας μας. Η Ιερά Μονή, έχει ένα αιώνιο καθεστώς (status quo). Έχει θρησκευτική αξία ως Θεοβάδιστο, αλλά και πολιτική αξία. Κυρίως θρησκευτική, διαθρησκευτική αλλά και πολιτιστική. Άρχισε να χτίζεται το 548 μ.Χ. Και ιστορικά αναφερόμενοι, εξασφάλισε αυτονομία το 1575. Έχει επιρροή από τα Πατριαρχεία Αλεξάνδρειας και Ιεροσολύμων. Δεν είναι τυχαία η αναγνώρισή του ως μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO το 2002.
Το τελευταίο αυτό γεγονός, μας δείχνει πως οφείλουμε να προστατέψουμε, να τιμήσουμε και να υπερασπιστούμε, την Ιερά Μονή γιατί είναι μέρος της Θρησκείας μας, της ιστορίας μας, του οικουμενικού Ελληνισμού. Είναι μέρος της πολιτιστικής θρησκευτικής κληρονομιάς της Ορθοδοξίας. Αποτελεί μέρος της ταυτότητάς μας και του έθνους μας, που πιθανώς κάποιοι να μην το γνωρίζουν ακόμα. Γιατί το έθνος μας και η θρησκεία μας βρίσκονται παντού.
Πρόσφατα, η Ιερά Μονή απέκτησε, όπως αναφέρεται, νομική προσωπικότητα στην Ελλάδα. Σημαντικό στοιχείο για την εύρυθμη λειτουργία και συνεργασία με όλους τους φορείς πολιτικούς και θρησκευτικούς. Πολιτικά δίνει όρους αναβάθμισης της Ελλάδος και στο τομέα των θρησκευτικών και διαθρησκευτικών ζητημάτων με όποιες προεκτάσεις. Δίνει έναυσμα για μια Ελλάδα πιο δυνατή αλλά και πιο ουσιαστική σε θρησκευτικά θέματα σε σύμπνοια με τους θρησκευτικούς μας ηγέτες, οικουμενικά. Εκεί όπου άλλοι, πιθανών να μην μπορούν να πουν τις αλήθειες, η Ελλάδα οφείλει να δώσει βήμα και προστασία. Είναι σημαντικό να τονίσουμε την ομόθυμη στήριξη όλων των κομμάτων στη δημιουργία νομικής οντότητας της Ιεράς Μονής στην Ελλάδα.
Το γεγονός αυτό δημιουργεί νέα δεδομένα την πολιτιστική και θρησκευτική ελπίδα ότι η Ελλάδα επιτέλους μπορεί και πρέπει να αποτελέσει σημείο ξανά ενότητας του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας. Η οικουμενικότητα να προφυλαχτεί αλλά και να προαχθεί.
Το στοίχημα, πρακτικά, είναι να διασφαλισθεί το μέλλον της Ιεράς Μονής. Να διασφαλισθεί η οικουμενικότητα της ιστορίας της Ορθοδοξίας. Πρέπει να γίνει σαφές πως Ελλάδα και Ορθοδοξία είναι παντού. Και τα στοιχεία αυτά είναι δεδομένα και αδιαμφισβήτητα παντού.
Ως μοντέρνοι Έλληνες δεν έχουμε συλλάβει τη σημαντικότητα της Ελλάδας στη Μέση Ανατολή, πιθανώς στον βωμό κάποιων πολιτικών συγκυριών. Αλλά πρέπει να επιστρέψουμε στην κατανόηση της συμβολής του Βυζαντίου και του Χριστιανισμού διαμέσου της Ορθοδοξίας και στη Μέση Ανατολή. Ας μη συγχέουμε τις ευθύνες και υποχρεώσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση με τις ευθύνες και υποχρεώσεις μας απέναντι σε όλους τους Χριστιανούς της Μέσης Ανατολής, αλλά και ειδικότερα των Ορθοδόξων και όχι μόνο Ελληνο-Ορθοδόξων. Αυτή είναι πρακτική ευκαιρία για την Ελλάδα, τη Μητέρα Πατρίδα.
Η θρησκεία και χώρα μας, όπως και ο Ελληνισμός μας στην οικουμένη από την Κωνσταντινούπολη, τη Μαύρη Θάλασσα, τον Πόντο, τη Μικρά Ασία και τη Μέση Ανατολή, ακόμα και τον Αραβικό κόσμο, την Αφρική και την Εγγύς Ανατολή. Στην Ήπειρο της Αμερικής, και την Άπω Ανατολή, αποτελεί ιστορικό και θρησκευτικό χαρακτηριστικό του Βυζαντίου μας αλλά και συνολικά του πολιτισμού μας.
Χαρακτηριστικό στοιχείο, και σημαντικό γεγονός είναι κατά συνέπεια ο σεβασμός στους Θείους και Ιερούς Κανόνες και τους Θεμελιώδεις Κανονισμούς της θρησκείας μας. Γιατί αυτοί μας καθοδηγούν θρησκευτικά, οι θρησκευτικοί μας ηγέτες, οικουμενικόι και κατά τόπους Αρχιεπίσκοποι. Άλλοι σέβονται και άλλοι δεν σέβονται.
Εμείς, ως πολίτες, ως ορθόδοξοι, έτσι όπως μάθαμε, αγαπάμε όλους, αλλά σεβόμαστε τους πραγματικούς ηγέτες μας όταν είναι ευπατρίδες ηγούμενοι και γνωρίζουνε τις κόκκινες γραμμές. Όταν δεν επιδιώκουν να αλλοιώσουν την ιστορία και τη γλώσσα μας ή τους θρησκευτικούς όρους της θρησκεία μας, τοπωνύμια ή επιδιώκουν προσωπικά συμφέροντα ενδίδοντας σε «ευκαιρίες».
Υπάρχουν κανόνες. Έτσι και αναφορικά με την Ιερά Μονή Αικατερίνης του Σινά. Ο πνευματικός ηγούμενος από το 1973, 91 ετών σήμερα είναι ο Αρχιεπίσκοπος Δαμιανός. Και τον ακούμε με ευλάβεια. Γιατί γνωρίζει. Τον διαβάζουμε. Επιδιώκουμε να κατανοήσουμε γιατί τώρα, γιατί τα λόγια αυτά. Και όταν επιδιώκει να μας ενημερώσει για τα νέα δεδομένα, αναρωτιόμαστε τι γίνεται και γιατί.
Ο θρησκευτικός τουρισμός, ο μοντέρνος τουρισμός, έχει και πολλά κρυφά δεδομένα, τα οποία είναι επιτόπια συμφέροντα, εθνικά και διεθνή. Σε όλες τις περιπτώσεις, η θρησκευτική μας ηγεσία πρέπει πάντα να γίνεται σεβαστή σε τοπικό επίπεδο. Εθνικά ο συντονισμός μεταξύ Ελλάδος και Αιγύπτου είναι επιβεβλημένος. Γιατί και σε ανάπτυξη τέτοιων αντίστοιχων σχεδίων πρέπει καταρχήν να προστατευτεί η αυτονομία της Μονής αλλά και η Ορθοδοξία μας οικουμενικά.
Ίσως ήρθε ο καιρός να γίνει μια σεβαστή αλλά σημαντική πρωτοβουλία της Ελλάδος για την προστασία της οικουμενικής μας Ορθοδοξίας. Είναι μια πολιτική πλεύσης επιλογής, όπου μαζί με τους θρησκευτικούς μας ηγέτες να γίνει μια συζήτηση ουσίας με συγκεκριμένα αποτελέσματα για να αλλάξουν κάποια πράγματα. Είναι ίσως σημαντικό να γίνει μια πρακτική συνάντηση θρησκευτικών ηγετών για το καλό της Εκκλησίας μας και της Θρησκείας μας. Ο Ελληνισμός αναζητά θρησκευτική καθοδήγηση τώρα περισσότερο από ποτέ.
Οφείλουν οι πολιτικοί και θρησκευτικοί ηγέτες μας, να πάρουν ξεκάθαρη θέση και να δημιουργήσουν τις πρακτικές προστασίας και προώθησης της Θρησκείας μας, της οικουμενικότητας της Ορθοδοξίας σε άλλα επίπεδα, πιο απτά. Να φέρουμε τον Ελληνισμό ανά την οικουμένη ξανά κοντά στην Εκκλησία και να επιμορφωθούμε όλοι μας για τα ιστορικά και πολιτισμικά στοιχεία, πριν είναι αργά.
Ανεχτήκαμε πολλά ως σήμερα. Και όλοι μας ας συμπλεύσουμε μεταξύ μας και όχι να επιδιώκουμε πρακτικές που δεν συνάδουν με τη θρησκευτική μας εικόνα περί ηγεσίας. Ιστορικά πληρώσαμε ακριβά το τίμημα. Και τώρα είναι πάρα ένα ιστορικό γεγονός. Όταν πιστεύεται πως οφείλουμε να είμαστε ισχυροί θρησκευτικά αλλά και στο διαθρησκευτικό διάλογο.
Ας κατανοήσουμε ότι η Εκκλησία μας είναι το πνευματικό μας σπίτι. Είναι τρόπος ζωής. Κινήσεις αμφιβολίας, με πολιτική μυρωδιά και εμπορικά συμφέροντα χωρίς να λαμβάνονται υπόψη ιστορικά δεδομένα φαίνονται άσχημα. Βρισκόμαστε σε χαλεπούς καιρούς. Επικίνδυνες καταστάσεις που ελλοχεύουν άλλες γεωπολιτικές και στρατηγικά ανακατατάξεις την περίοδο πολέμων αλλά και συνεχούς καταστροφής στη Μέση Ανατολή και όχι μόνο.
Ας μην ξεχνάμε τη σημασιολογία για πολλές Θρησκείες της περιοχή και ακόμα περισσότερο της Ιεράς Μονής που όλοι θέλουν να κατακτήσουν τώρα. Ας μην πέσουν και αυτά τα «τείχη της Πόλης».
* Μάριος Παναγιώτης Ευθυμιόπουλος, Επικεφαλής, Strategy International think tank, Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνούς Ασφάλειας & Στρατηγικής.
