Προσπάθεια να κλείσει το «μέτωπο» με την Βουλγαρία και να παρακάμψει τα προβλήματα με την Ελλάδα, καταβάλλει ο πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ Ζόραν Ζάεφ ζητώντας από την Βουλή να εγκρίνει το Σύμφωνο Φιλίας με την Βουλγαρία την ώρα που η αντιπολίτευση του Ν. Γκρούεφσκι αντιδρά και αφήνει αιχμές για προδοσία…
Η αντιπαράθεσή αυτή είναι σε εξέλιξή την στιγμή που οι ηγεσίες των δυο χωρών έχουν ανακοινώσει ότι θα εορτάσουν από κοινού την εξέγερση του Ίλιντεν στις 2 Αυγούστου. Μια αμφιλεγόμενη επέτειος που διχάζει μέχρι τώρα τις δυο χώρες καθώς αποτελεί σύμβολο δυο διαφορετικών εθνικισμών: του «μακεδονικού» και του Βουλγαρικού.
Ο Ζ. Ζάεφ υπεραμύνθηκε της συμφωνίας υποστηρίζοντας ότι επιβεβαιώνει το διακριτό «Μακεδονικό Έθνος, Μακεδονική γλώσσα και μακεδονική ταυτότητα» προσθέτοντας ότι «δεν υπάρχει δίλημμα και ερώτημα για την ύπαρξη «δυο κρατών, δυο εθνών, δυο γλωσσών».
Και ο κ. Ζάεφ θέλοντας να προβάλει το δέλεαρ για την υπογραφή του Συμφώνου, αναφέρεται στην σημασία των σχέσεων με την Βουλγαρία καθώς η χώρα είναι μέλος της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ, θα διευκολύνει τις οικονομικές σχέσεις και την διασύνδεση συγκοινωνιών και ενεργειακών δικτύων, το εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών, θα δοθεί ώθηση στην κατασκευή του Διαδρόμου 8, για οποίο όπως είπε ο κ. Ζάεφ προσφέρθηκε βοήθεια και από την Διαδικασία του Βερολίνου στην πρόσφατη συνάντηση στην Τεργέστη.
Και ο κ. Ζάεφ ανέφερε ακόμη ότι από κοινού θα πρέπει να εμποδιστεί η κακόβουλη προπαγάνδα και στις δυο χώρες, θα πρέπει να αντιμετωπισθεί ο λόγος του μίσους και ο εθνικισμός.
Στα θετικά της συμφωνίας με την Βουλγαρία ο κ. Ζάεφ συμπεριέλαβε και το ότι η Σόφια υποστηρίζει την ένταξη της «Μακεδονίας» στην Ε.Ε. και στο ΝΑΤΟ χωρίς την προϋπόθεση της επίλυσης του ονόματος.
Το εθνικιστικό κόμμα VMRO-DPMNE και ο πρώην υπουργός εξωτερικών Α. Μιλόσοσκι εξέφρασαν έντονες επιφυλάξεις και παρουσίασαν συγκεκριμένο πλαίσιο βάσει του οποίου θα μπορούσε να γίνει αποδεκτό το Σύμφωνο Φιλίας, μεταξύ των δυο χωρών, ώστε να μην απειληθεί η «μακεδονική ταυτότητα».
Ο κ. Μιλόσοσκι επισημαίνει ότι δεν υπάρχει αναφορά σε «Μακεδονικό λαό» ενώ η αναφορά σε «μακεδονική γλώσσα» γίνεται σε σχέση με το «μακεδονικό Σύνταγμα» και όχι σαν ένα πραγματικό δεδομένο. Ο κ. Μιλόσοσκι εγείρει και θέμα «μακεδονικής μειονότητας» στην Βουλγαρία υποστηρίζοντας ότι εάν δεν υπάρχει αναφορά στο κείμενο του Συμφώνου, θα πρόκειται για παραβίαση του άρθρου 49 του συντάγματος που προβλέπει την υποχρέωση του κράτους να μεριμνά για τους «Μακεδόνες που ζουν εκτός συνόρων». Οι εθνικιστές του VMRO-DPMNE αντιδρούν επίσης στην αναφορά σε «κοινή ιστορία» χωρίς να γίνεται μνεία στην διαφορετική ιστορική πορεία των δυο λαών.
Τις εξελίξεις αυτές παρακολουθούν σιωπηλά οι αλβανικές πολιτικές δυνάμεις στην ΠΓΔΜ, καθώς υποχώρηση του «μακεδονισμού» ενισχύει την δική τους επιδίωξη για διεθνοτικό κράτος κάτι όμως που θα τροφοδοτήσει εντονότατες αντιδράσεις από την πλευρά των εθνικιστών.
Και σε αυτό το κλίμα είναι προφανές ότι δυσχεραίνεται η προσπάθεια εξεύρεσης συμβιβαστικής λύσης στο θέμα της ονομασίας.
Την ημέρα του Προφήτη Ηλία, στις 20 Ιουλίου 1903 στην Οθωμανική Μακεδονία οι Βούλγαροι κομιτατζήδες της οργάνωσης VMRΟ (Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση) οργάνωσαν εξέγερση των Χριστιανών με το επίπλαστο σύνθημα η «Μακεδονία στους Μακεδόνες» και μετά από μερικά μικροεπεισόδια που προκάλεσαν άφησαν το πεδίο ελεύθερο στον τουρκικό στρατό να ξεσπάσει εναντίον του χριστιανικού πληθυσμού. Αυτή όμως ή εξέλιξή αφύπνισε τον Ελληνισμό που κινήθηκε άμεσα και αντέδρασε γράφοντας λαμπρές σελίδες με τον Μακεδονικό Αγώνα…
Η εξέγερση του Ίλιντεν και τα όσα ακολούθησαν έχουν ιδιαίτερη σημασία καθώς σύμφωνα και με τις αναφορές των διπλωματικών εκπροσώπων και προξένων των ευρωπαϊκών δυνάμεων δεν καταγράφεται πουθενά η εμπλοκή «Μακεδόνων» στην σύγκρουσή, αλλά μόνο η σύγκρουσή Ελλήνων και Βουλγάρων για την απελευθέρωση για λογαριασμό τους των τμημάτων της Μακεδονίας που βρίσκονταν υπό τον έλεγχο των Οθωμανών.
Και έτσι αυτή η αντιφατική επέτειος για μεν τους Σκοπιανούς αφορά την αφετηρία του «μακεδονισμού» ενώ για τους Βούλγαρους αφορά την έναρξη του αγώνα του Βουλγαρικού μεγαλοϊδεατισμού και εθνικής ολοκλήρωσης
Αν η σκοπιανή ηγεσία αποδεχθεί τον κοινό εορτασμό τότε ουσιαστικά ο Ζ. Ζάεφ παραδέχεται ότι οι πολίτες της χώρας του συνδέονται με το Βουλγαρικό Έθνος ενώ ερωτήματα στα Σκόπια προκάλεσε και το προσκύνημα του Ζάεφ στο άγαλμα του τσάρου Σαμουήλ στην Σόφια.
Νίκος Μελέτης
