Ό,τι έχουν αποφασίσει μέχρι σήμερα οι Κεντρικές τράπεζες για το ύψος των επιτοκίων αποτελεί παρελθόν. Και οι αποφάσεις αυτές έχουν ενσωματωθεί ήδη πλήρως στις τιμές των μετοχών, των ομολόγων και των νομισμάτων. Σήμερα, ο νους των επενδυτών ταξιδεύει μέχρι τις πρώτες μέρες του Φεβρουαρίου της επόμενης χρονιάς αφού τότε η Fed των ΗΠΑ, η ECB (European Central Bank) και η BoE (Bank of England) θα ανακοινώσουν το ύψος των επιτοκίων που θα ισχύει για το επόμενο χρονικό διάστημα.
Έτσι, στην 1η Φεβρουαρίου η Fed θα αποφασίσει για το αν θα διατηρήσει αμετάβλητο το 4,50%, ή αν θα το αυξήσει και στις 2 Φεβρουαρίου θα αποφασίσουν η ECB και η BoE για το 2,50% και 3,50% αντιστοίχως. Και το ύψος των επιτοκίων θα επηρεάσει με τη σειρά του τις αγορές, τη μεγαλύτερη γκάμα των επενδυτικών εργαλείων, αλλά και την πραγματική οικονομία, αφού οποιαδήποτε αλλαγή θα επηρεάσει τους όρους των τραπεζικών χρηματοδοτήσεων.
Στο ακόλουθο γράφημα παρακολουθούμε την πορεία των επιτοκίων από το 2017 μέχρι σήμερα. Με πράσινο χρώμα είναι τα επιτόκια της Fed, με κόκκινο χρώμα τα επιτόκια της BoE και με μπλε χρώμα τα επιτόκια της ECB. Όπως παρατηρούμε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μετά από μια μακρά περίοδο μηδενικών επιτοκίων, έχει προβεί σε τέσσερις αυξήσεις μέσα στο 2022, σε μια προσπάθεια ανάσχεσης του πληθωρισμού. Η Τράπεζα της Αγγλίας προέβη σε εννιά αυξήσεις επιτοκίων από τα τέλη του 2021 μέχρι σήμερα. Και η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, αφού είχε ρίξει τα επιτόκια κοντά στο μηδέν για να αντιμετωπιστούν οι οικονομικές επιπτώσεις από την πανδημία, έχει προχωρήσει σε επτά αυξήσεις επιτοκίων μέσα στο 2022.
Η απόφαση της Fed του Δεκεμβρίου για το 4,50% ήταν αναμενόμενη. Η απόφαση της BoE για το 3,50% έχει ενδιαφέρον καθώς συγκέντρωσε έξι ψήφους, την ίδια στιγμή που η πρόταση για διατήρηση του επιτοκίου στο 3% συγκέντρωσε 2 ψήφους, ενώ υπήρχε και μια ψήφος για 3,75%. Η αύξηση των επιτοκίων στην Ευρωζώνη κατά 50 μονάδες βάσης, ήταν και αυτή αναμενόμενη. Αναμενόμενη όμως δεν ήταν η ρητορική περί ανάγκης συνέχισης των αυξήσεων των επιτοκίων λόγω του πληθωρισμού που παραμένει πάνω από τα επιθυμητά και ανεκτά όρια που έχει θέσει η ECB.
Οι χρηματοοικονομικοί αναλυτές αναμένουν στα τέλη του 2023 τα ευρωπαϊκά επιτόκια να βρίσκονται στο 3,25%, τα αμερικανικά στο 4,50%, ενώ δεν υπάρχουν σαφείς εκτιμήσεις σχετικά με τα επιτόκια στο Ηνωμένο Βασίλειο, διότι εκεί η εικόνα είναι πιο θολή.
Ωστόσο, οι πιο έγκυρες ενδείξεις για την πορεία των επιτοκίων στηρίζονται στα «Fed Dot Plots». Τι είναι τα «Fed Dot Plots»; Είναι γραφήματα που παρουσιάζονται κάθε τρίμηνο στις ΗΠΑ και αφορούν τις εκτιμήσεις των 19 μελών της Fed για την πορεία των επιτοκίων. Η εκτίμηση κάθε μέλους της FOMC που ψηφίζει ανώνυμα, αποτυπώνεται σαν μια τελεία σε έναν πίνακα. Ο πίνακας αυτός έχει σαν οριζόντιο άξονα τον χρόνο και σαν κατακόρυφο άξονα το ύψος των επιτοκίων.
Όπως βλέπουμε στο ακόλουθο γράφημα για τις προβλέψεις του ύψους των επιτοκίων στα τέλη του 2023, που δημοσιεύτηκε στην τελευταία συνεδρίαση της Fed για το 2022, τα 17 από τα 19 μέλη της Fed, εκτιμούν πως τα επιτόκια θα βρίσκονται πάνω από το επίπεδο του 5% και μόλις 2 εκτιμούν πως το επιτόκιο θα κλείσει τη χρονιά στο 4,75%.
Παράλληλα στο ακόλουθο διάγραμμα παρατηρούμε πως το διάμεσο αναμενόμενο επιτόκιο για το τέλος του 2023 βρίσκεται στο 5,125%. Για το 2024, τα 12 μέλη της Fed αναμένουν τα επιτόκια να βρεθούν ανάμεσα στο 4% και στο 5%, για το 2025 τα 6 μέλη αναμένουν τα επιτόκια να βρεθούν αισθητά κάτω από την περιοχή του 4% και από το 2026 και μετά αναμένουν τα επιτόκια να κινηθούν γύρω από το 2,5%.
Είναι ακριβείς οι προβλέψεις όπως παρουσιάζονται στα «Fed Dot Plots»; Εδώ ανοίγει μια μεγάλη συζήτηση. Στις 15 Δεκεμβρίου του 2021, είχαν δημοσιευτεί τα «Fed Dot Plots», μετά από τη συνεδρίαση της FOMC, στην οποία κυριαρχούσε η εντύπωση πως ο πληθωρισμός ήταν προσωρινός και παροδικός. Επίσης, ήταν μια συνεδρίαση που είχε λάβει χώρα πριν από τη Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Οπότε τα δεδομένα ήταν άλλα.
Όπως παρατηρούμε στο ακόλουθο «Fed Dot Plot», εκείνης της συνεδρίασης, τα 19 μέλη εκτιμούσαν πως τα επιτόκια θα ήταν στο τέλος του 2022 χαμηλότερα από το 1,00%, στο 2023 ανάμεσα στο 1,00% και το 2,00%, στο 2024 ανάμεσα στο 2,00% και 3,00% και αργότερα στα επίπεδα του 2,50%.
Με μια πρώτη ματιά, μπροστά μας έχουμε μια πλήρη αποτυχία των προβλέψεων και εκτιμήσεων των μελών της Fed. Ωστόσο, στα τέλη του 2021, οι εκτιμήσεις για την αύξηση του ΑΕΠ μέσα στο 2022 στις ΗΠΑ ήταν στο 4% και μέσα στο 2023 στο 2,2%. Ενώ οι εκτιμήσεις για τον πληθωρισμό του 2022 ήταν στο 2,7% και του 2023 στο 2,3%.
Πρέπει όμως να λάβουμε υπ’ όψιν μας πως οι εκτιμήσεις για την πορεία των επιτοκίων είχαν μια αμφιμονοσήμαντη αντιστοιχία με τις προβλέψεις του Δεκεμβρίου 2021 για την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό του 2022 και του 2023. Δηλαδή οι αποφάσεις για τα επιτόκια, έπονται των ανακοινώσεων του πληθωρισμού, της ανάπτυξης ή της ύφεσης και συνδέονται μαζί τους με ένα μοναδικό τρόπο. Οπότε εάν το σημείο αναφοράς είναι λανθασμένο, τότε και τα μέτρα που ακολουθούν είναι και αυτά επισφαλή.
