Θα πρέπει να χαίρονται οι Ευρωπαίοι ή να ανησυχούν για τη μεγάλη εμπορική συμφωνία που επιβεβαίωσαν οι Ντόναλντ Τραμπ και Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν; Το σημαντικό deal που προβλέπει δασμούς 15% στα ευρωπαϊκά προϊόντα που εισάγουν οι ΗΠΑ έχει καταφέρει να διχάσει αναλυτές, παράγοντες της αγοράς και επενδυτές.
Διότι από τη μία πλευρά αποφεύχθηκε το δυσμενές σενάριο που ήθελε τον Τραμπ να επιβάλλει δασμούς 30% μετά την 1η Αυγούστου. Ταυτόχρονα ο δασμολογικός συντελεστής του 15% που συμφωνήθηκε είναι χαμηλότερος και από το 20% που αρχικά ανακοίνωσε ο Τραμπ στις 2 Απριλίου. Αυτή είναι η καλή πλευρά του deal.
Η κακή πλευρά συνοψίζεται στις επιφυλάξεις του Γερμανού καγκελάριου Φρίντριχ Μερτς, ο οποίος τόνισε ότι ενώ η ΕΕ κατάφερε να προστατέψει τα βασικά της συμφέροντα, είναι σαφές ότι χρειάζεται περαιτέρω χαλάρωση του διατλαντικού εμπορίου.
Πιο «βαριές» ήταν οι τοποθετήσεις του πρώην επικεφαλής οικονομολόγου του ΔΝΤ, Ολιβιέ Μπλανσάρ που έκανε λόγο για «χαμένη ευκαιρία» για την Ευρώπη, του Γάλλου πρωθυπουργού Φρανσουά Μπεϊρού, ο οποίος χαρακτήρισε «μαύρη μέρα» τη χθεσινή και του Βέλγου Γκι Φέρχοφσταντ που περιέγραψε ως σκανδαλώδες το deal με τις ΗΠΑ. Σύμφωνα με τον Τραμπ, η ΕΕ συμφώνησε να αγοράσει ενέργεια αξίας 750 δισ. δολαρίων και να επενδύσει επιπλέον 600 δισ. δολάρια στις ΗΠΑ.
Γι’ αυτό και ενώ τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια έφτασαν στις συναλλαγές της Δευτέρας να ενισχύονται έως και άνω του 1%, έκλεισαν την ημέρα στο κόκκινο με τον γερμανικό DAX να υποχωρεί άνω του 1%, καθώς οι Ευρωπαίοι έκαναν… δεύτερες σκέψεις.
Τελικά, τι φέρνει το εμπορικό deal ΗΠΑ-Ευρώπης; Είναι από ποια σκοπιά το κοιτάζει ο καθένας. Ο Τραμπ μπορεί να υπερηφανεύεται ότι ολοκλήρωσε μία ακόμη συμφωνία και οι αγορές μπορούν να αισιοδοξούν γιατί περιορίζεται η αβεβαιότητα, ανεξάρτητα από το ποια πλευρά του Ατλαντικού ευνοείται. Και αυτό γιατί λίγο πριν εκπνεύσει η διορία της 1ης Αυγούστου αποφεύχθηκε ένας γενικευμένος εμπορικός πόλεμος. Στο εξής, οι επενδυτές θα εστιάσουν στην αξιολόγηση και στον υπολογισμό της ζημιάς που θα υποστεί το διεθνές εμπόριο και κατ’ επέκταση τα κέρδη των εισηγμένων.
Τα πράσινα ταμπλό που είδαμε έως το μεσημέρι της Δευτέρας στις ευρωπαϊκές αγορές αντανακλούν την ανακούφιση στις τάξεις των επενδυτών, μετά από πολύμηνη αγωνία αναφορικά με την εμπορική πολιτική που θα εφαρμοστεί μεταξύ δύο εκ των μεγαλύτερων αγορών του πλανήτη. Τα κόκκινα ταμπλό προς το κλείσιμο της ημέρας αποδεικνύουν ότι οι Ευρωπαίοι όχι μόνο δεν πανηγυρίζουν, αλλά αρχίζουν να προετοιμάζονται για τις επιπτώσεις. Το ότι αποφεύχθηκαν τα χειρότερα δεν σημαίνει ότι το deal είναι επωφελές για την ΕΕ και όλα θα κριθούν στην πράξη.
Οι γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες, για παράδειγμα, είναι στην πλευρά των «χαμένων» του deal, αφού θα τους στοιχίσει αρκετά δισεκατομμύρια ετησίως. Αντιθέτως, οι αμερικανικές αυτοκινητοβιομηχανίες είναι στους «κερδισμένους», όπως και οι ενεργειακές των ΗΠΑ.
Ηττήθηκαν οι Βρυξέλλες; Όχι ακριβώς. Στρατηγικά προϊόντα, όπως τα χαρακτήρισε η ίδια η φον ντερ Λάιεν, δεν θα έχουν καθόλου δασμούς. Πρόκειται για τα αεροσκάφη, τα εξαρτήματα αεροσκαφών, καθώς και συγκεκριμένα χημικά και αγροτικά προϊόντα. Ενδέχεται να υπάρξει συμφωνία για μηδενικούς δασμούς και σε αλκοολούχα ποτά και κρασιά.
Γενικότερα, πάντως, το τοπίο πλέον αρχίζει να ξεκαθαρίζει καθώς μετά την συμφωνία ΗΠΑ-Ιαπωνίας για δασμούς 15% την περασμένη εβδομάδα, σειρά είχε η Ευρώπη. Είναι αυτό που ακριβώς ζητούσαν οι αγορές, έναν πιο καθαρό ορίζοντα σχετικά με τη δασμολογική πολιτική μεταξύ των ΗΠΑ και των μεγαλύτερων αγορών του κόσμου.
Όπως σημειώνει η Oxford Economics, το 15% που συμφωνήθηκε μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ οδηγεί σε πολύ μικρή αναθεώρηση των προβλέψεων για την ανάπτυξη στην Ευρώπη, έναντι του 10% βάσει του οποίου είχαν γίνει οι μέχρι σήμερα εκτιμήσεις. Επομένως, δεν αναμένεται να αλλάξει κάτι σημαντικά που συνεπάγεται ότι αφενός οι επενδυτές θα μπορούν να αξιολογήσουν με σημαντική ακρίβεια τις επιπτώσεις των δασμών και αφετέρου η ΕΚΤ θα αποφασίσει με λιγότερη επιφυλακτικότητα τις επόμενες κινήσεις στο θέμα των επιτοκίων.
Είναι σημαντικό λοιπόν ότι αποκλιμακώνεται η ένταση μεταξύ των ΗΠΑ και της Ευρώπης και αποφεύγουμε ακραίες καταστάσεις όπως λ.χ. ένα μπαράζ αντιποίνων. Παρ’ όλα αυτά, οι αναλυτές κρατούν… μικρό καλάθι αναφορικά με τον ευρύτερο αντίκτυπο των ανατροπών στο διεθνές εμπόριο. Μην ξεχνάμε ότι ακόμα και μετά τα deals της Ουάσινγκτον με Ιαπωνία και Ευρώπη, οι δασμοί διαμορφώνονται στο υψηλότερο επίπεδο από τον περασμένο αιώνα.
Αναλυτές της Berenberg εκτιμούν ότι ενώ η αβεβαιότητα περιορίζεται από τα υπερβολικά επίπεδα των περασμένων μηνών, η ζημιά για την Ευρώπη θα είναι εμπροσθοβαρής σε σύγκριση με τις πιο μακροπρόθεσμες επιπτώσεις για την αμερικανική οικονομία. Κάνουν μάλιστα λόγο για «ασύμμετρη» συμφωνία καθώς οι ΗΠΑ αυξάνουν τους δασμούς στις εισαγωγές ευρωπαϊκών προϊόντων και ταυτόχρονα πετυχαίνουν ορισμένες παραχωρήσεις από την ΕΕ (ενέργεια και επενδύσεις).
