Tαμείο Ανάκαμψης: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουν οι επιχειρήσεις για την ένταξή τους

Εκκίνηση για φθηνά επιχειρηματικά δάνεια με συμμετοχή έως 20% και επιτόκια έως 0,35% που μπορούν να αλλάξουν την πορεία μικρών και μεγάλων επιχειρήσεων αλλά και την πορεία του τόπου, σηματοδοτεί η δημοσίευση των προσκλήσεων των Τραπεζών. Οι Alpha Bank, Eurobank, Εθνική Τράπεζα και Τράπεζα Πειραιώς καθώς και οι Optima Bank και Παγκρήτια Τράπεζα, δημοσίευσαν τις προσκλήσεις προς ενδιαφερόμενους και πελάτες τους, για να ξεκινήσουν να υποβάλλουν αιτήσεις συμμετοχής στις χρηματοδοτήσεις του ΤΑΑ.

Συνολικά θα διατεθούν μέχρι το 2026 ποσά άνω των 31 δισ. ευρώ εκ των οποίων τα 18,43 δισ. ευρώ είναι με τη μορφή επιδοτήσεων και 12,73 δισ. ευρώ θα δοθούν ως δάνεια. Το συνολικό ποσό κάθε επένδυσης θα πρέπει να έχει την εξής δομή: Μέχρι 50% συμμετοχή του Ταμείου Ανάκαμψης, μέχρι 30% τραπεζικό δάνειο και μέχρι 20% συμμετοχή του επενδυτή.

Οι χρηματοδοτήσεις θα αφορούν επενδύσεις οι οποίες πρέπει να μπορούν να καταταχθούν στους παρακάτω τομείς για να είναι επιλέξιμες. Αυτοί είναι οι 5 πυλώνες:

• Πράσινη μετάβαση
• Ψηφιακός μετασχηματισμός
• Καινοτομία - έρευνα και ανάπτυξη
• Ανάπτυξη οικονομιών κλίμακας μέσω συνεργασιών, εξαγορών και συγχωνεύσεων
• Εξωστρέφεια

Για επενδύσεις που ταξινομούνται ως πράσινη μετάβαση ή ψηφιακός μετασχηματισμός, η ίδια συμμετοχή είναι έως 20% ενώ στην κατηγορία εξωστρέφεια (εξαγωγές) η ίδια συμμετοχή φθάνει έως το 15% και τέλος στην κατηγορία της καινοτομίας – έρευνας και ανάπτυξης το ποσοστό ίδιας συμμετοχής μπορεί να είναι μικρότερο έως και 10% της επένδυσης…

Υπολογίζεται ότι τα πρώτα δάνεια θα αρχίσουν να εκταμιεύονται από τον Απρίλιο ή τον Μάιο, τουλάχιστον για επενδυτές που είναι έτοιμοι, έχουν συγκεκριμένο πλάνο και έχουν κινηθεί οργανωμένα για να προχωρήσουν γρήγορα. Το χρονικό διάστημα από την υποβολή της αίτησης στην τράπεζα, μέχρι την υπογραφή της σύμβασης για τη χρηματοδότηση του επενδυτικού σχεδίου, προβλέπεται να είναι από 2 έως και 4 μήνες.

Στις ιστοσελίδες των τραπεζών παρέχονται λεπτομερείς πληροφορίες. Σύντομα θα είναι έτοιμη και η ηλεκτρονική πλατφόρμα του υπουργείου Οικονομικών για την υποβολή των αιτήσεων. Όλα όσα απασχολούν τους περισσότερους ενδιαφερόμενους γενικά ή πιο ειδικά ζητήματα συγκεντρώθηκαν από τη Eurobank, με τη μορφή ερωτήσεων και απαντήσεων για να είναι πιο εύκολα κατανοητά. Το σημαντικό για κάθε ενδιαφερόμενο πάντως είναι να ρωτήσει στην τράπεζά του για να πάρει τις πρώτες πληροφορίες.

Αυτά που θέλετε να γνωρίζετε για τις χρηματοδοτήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης σε ερωτήσεις και απαντήσεις:

1) Οι επιχειρήσεις που είναι σε ώριμο στάδιο εκκίνησης του επενδυτικού προγράμματός τους, για το οποίο ήδη έχει εγκριθεί η τραπεζική χρηματοδότηση, μπορούν να ενταχθούν στο πρόγραμμα μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα (π.χ. 6-12 μήνες), για να μη καθυστερήσουν οι επενδύσεις. Υπάρχει δυνατότητα η αρχική χρηματοδότηση να αναχρηματοδοτηθεί από τα χρήματα του ΤΑΑ;

Όχι, δεν επιτρέπεται η αναχρηματοδότηση. Υπάρχει ένας αυστηρός οριζόντιος περιορισμός στο πλαίσιο των κρατικών ενισχύσεων που υπαγορεύει τη μη εκκίνηση της επένδυσης πριν την υποβολή της αίτησης του δικαιούχου. Το ΤΑΑ χρηματοδοτεί μόνο νέες επενδύσεις με δαπάνες που πραγματοποιούνται μετά την ημερομηνία υποβολής αίτησης υπαγωγής του πελάτη στο πρόγραμμα του ΤΑΑ.

2)Θα υπάρξει προτεραιοποίηση των αιτημάτων;

Όχι, δεν θα υπάρξει κάποια μορφή προτεραιοποίησης των αιτημάτων.

3)Ποια είναι η ημερομηνία έναρξης της επένδυσης;

Η ημερομηνία υποβολής τους φακέλου επένδυσης στην τράπεζα θεωρείται η ημερομηνία έναρξης της επένδυσης.

4)Με ποιους θα πρέπει να έρθει σε επαφή η επιχείρηση για να συμμετέχει στο πρόγραμμα; Με την τράπεζα ή κάποιον σύμβουλο της (π.χ. ελεγκτική εταιρεία), με το Υπουργείο, με όλους συγχρόνως; Μπορεί να υπάρχει one-stop-shop για την όλη διαδικασία;

Ο πελάτης ετοιμάζει μόνος του ή απευθύνεται στον σύμβουλό του για να ετοιμάσει το επενδυτικό πλάνο του. Στη συνέχεια, απευθύνεται στην τράπεζα που αξιολογεί το επενδυτικό πλάνο και λαμβάνει χρηματοδοτική προέγκριση.

Παράλληλα, ορίζεται από την τράπεζα, με την διαδικασία της κλήρωσης, ανεξάρτητος Αξιολογητής (από το μητρώο Αξιολογητών) που θα αξιολογήσει την επιλεξιμότητα της επένδυσης και θα υπολογίσει το σωρευτικό ύψος των κρατικών ενισχύσεων για την εν λόγω επένδυση (εκτός κι αν ο συγκεκριμένος ανεξάρτητος εκτιμητής είναι αυτός που έχει ετοιμάσει το φάκελο της επένδυσης και, άρα, υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων). Με την θετική έκβαση των εργασιών του Αξιολογητή, η τράπεζα λαμβάνει την τελική χρηματοδοτική έγκριση και ξεκινάει η υλοποίηση της επένδυσης.

5)Υπάρχει ανώτατο όριο ανά δανειολήπτη για τα δάνεια του ΤΑΑ;

Όχι, δεν υπάρχει μέγιστο όριο για τα δάνεια του ΤΑΑ. Ωστόσο, υπάρχει περιορισμός ως προς το μέγιστο επιτρεπτό ποσό ενίσχυσης, σύμφωνα με τον Γενικό Απαλλακτικό Κανονισμό.

6)Υπάρχουν περιορισμοί ως προς τον επενδυτή που υποβάλλει την αίτηση;

Όχι, δεν υπάρχουν περιορισμοί. Μπορεί να είναι φυσικό ή νομικό πρόσωπο στην Ελλάδα ή το εξωτερικό, πάντα υπό τους διεθνείς / ευρωπαϊκούς και εθνικούς κανόνες συμμόρφωσης νομιμότητας.

7)Είναι δυνατός ο συνδυασμός πυλώνων;

Ναι. Σε περίπτωση που ένα επενδυτικό σχέδιο είναι επιλέξιμο σε παραπάνω από έναν πυλώνα, οι ποσοστώσεις των πυλώνων αθροίζονται, με 50% ανώτατη ποσόστωση για το δάνειο του ΤΑΑ.

8)Χρηματοδοτείται το κεφάλαιο κίνησης που θα απαιτηθεί στο πλαίσιο της επένδυσης;

Ναι. Το κεφάλαιο κίνησης αποτελεί μέρος των επιλέξιμων δαπανών επένδυσης και μπορεί να ανέλθει έως 30% του επενδυτικού σχεδίου, αθροιστικά με τυχόν δαπάνες προώθησης – επικοινωνίας

9)Χρηματοδοτείται η αγορά γης στο πλαίσιο μιας επένδυσης;

Ναι, η αγορά γης αποτελεί μέρος των επιλέξιμων δαπανών επένδυσης. Μπορεί να ανέλθει έως το 30% του επενδυτικού σχεδίου.

10)Η αγορά παγίων (π.χ. εξοπλισμού) από το εξωτερικό εντάσσεται στις επιλέξιμες δαπάνες;

Ναι, εφόσον ο εξοπλισμός χρησιμοποιηθεί εντός της ελληνικής επικράτειας.

11)Τι περιλαμβάνει η αγορά / χρήση άυλων στοιχείων;

Ενδεικτικά, η αγορά / χρήση άυλων στοιχείων περιλαμβάνει εμπορικά σήματα, λίστες πελατών, συμφωνίες αδειών χρήσης, συμβάσεις παροχής υπηρεσιών, συμβόλαια μίσθωσης, συμφωνίες δικαιόχρησης, συμβάσεις εργασίας, δικαιώματα χρήσης, λογισμικά Η/Υ κ.ά

12)Ποια είναι τα στάδια της διαδικασίας από την υποβολή του φακέλου του επενδυτή έως την εκταμίευση της χρηματοδότησης υπό το ΤΑΑ;

Τα στάδια που προβλέπονται στα πλαίσια του ΤΑΑ είναι:

1. Υποβολή αίτησης επενδυτικού σχεδίου στην τράπεζα.
2. Κατ’ αρχήν έλεγχος επιλεξιμότητας της επένδυσης (δεν αφορά αποκλειόμενες δραστηριότητες, όπως εκάστοτε ορίζονται / επικαιροποιούνται με σχετική Υπουργική Απόφαση – εμπίπτει στις επιλέξιμες δράσεις) και προέγκριση του χρηματοδοτικού σχήματος από την τράπεζα, κατόπιν ελέγχου της πιστοληπτικής ικανότητας του επενδυτή και της βιωσιμότητας της επένδυσης, σύμφωνα με την ισχύουσα πιστωτική πολιτική και τις εσωτερικές διαδικασίες της.
3. Παράλληλα, η τράπεζα ενημερώνει την Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού Ταμείου Ανάκαμψης προκειμένου να κινηθεί η διαδικασία για την επιλογή Αξιολογητή.
4. Σύναψη σύμβασης ανάθεσης μεταξύ επενδυτή και Αξιολογητή, έναρξη αξιολόγησης της επιλεξιμότητας του επενδυτικού σχεδίου και έλεγχος σώρευσης των κρατικών ενισχύσεων από τον Αξιολογητή. Η μη συνδρομή κατάστασης σύγκρουσης συμφερόντων στο πρόσωπο του Αξιολογητή πιστοποιείται με Υπεύθυνη Δήλωσή του.
5. Λήψη τελικής χρηματοδοτικής έγκρισης από την τράπεζα.
6. Εκταμίευση και υλοποίηση του επενδυτικού σχεδίου.

13)Τι ελέγχουν η τράπεζα και ο ανεξάρτητος Αξιολογητής σχετικά με την επένδυση;

Η Τράπεζα διενεργεί τον κατ’ αρχήν έλεγχο επιλεξιμότητας της επένδυσης (ό,τι δεν αφορά αποκλειόμενες δραστηριότητες και εμπίπτει στους επιλέξιμους πυλώνες του ΤΑΑ). Επιπλέον, αξιολογεί τη βιωσιμότητα της επένδυσης και την πιστοληπτική ικανότητα του φορέα της επένδυσης, σύμφωνα με τραπεζικά κριτήρια και τους όρους αγοράς. Ο Αξιολογητής εκτιμά αναλυτικά:

1. Την ύπαρξη επιλέξιμου επενδυτικού σχεδίου.
2. Τη συμμόρφωση της επένδυσης με την Αρχή μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης (DNSH).
3. Την ένταξη της επένδυσης στους πυλώνες του ΤΑΑ. Αντίστοιχα, καθορίζει το ύψος του δανείου ΤΑΑ.
4. Τον βαθμό συνεισφοράς της επένδυσης στην επίτευξη πράσινων και ψηφιακών στόχων της Ελλάδας και της ΕΕ (Green & Digital tagging).
5. Τη συμβατότητα και τη συνολική σώρευση στο πλαίσιο κρατικών ενισχύσεων. Επιπλέον, προσδιορίζει το ύψους επιτοκίου για το δάνειο ΤΑΑ.

14)Ποιος ορίζει τους ανεξάρτητους Αξιολογητές; Υπάρχει δυνατότητα επιλογής διαφορετικού Αξιολογητή;

Το Δημόσιο προσδιορίζει λίστα ανεξάρτητων Αξιολογητών από την οποία επιλέγεται ο Αξιολογητής που ελέγχει κάθε επένδυση. Ο επενδυτής δεν συμμετέχει στην επιλογή του Αξιολογητή. Διενεργείται κλήρωση από την τράπεζα.

Σε περίπτωση που ο έλεγχος επιλεξιμότητας από τον Αξιολογητή έχει αρνητική έκβαση, ο επενδυτής του προτεινόμενου επενδυτικού σχεδίου μπορεί μέσα σε 1 μήνα από την υποβολή της οικείας έκθεσης να ζητήσει τη διενέργεια νέου ελέγχου για την επιλεξιμότητας του αιτήματος χρηματοδότησης. Ο νέος έλεγχος πραγματοποιείται από 3 Αξιολογητές με το πόρισμα να είναι δεσμευτικό για τα μέρη. Η αμοιβή και των 3 Αξιολογητών καταβάλλεται από τον επενδυτή.

15)Μπορεί ο σύμβουλος που ετοιμάζει τον φάκελο του επενδυτή να είναι και Αξιολογητής της επιλεξιμότητας της επένδυσής του;

Όχι, δεν μπορεί, καθώς υφίσταται θέμα σύγκρουσης συμφερόντων. Στο πρόσωπο του Αξιολογητή που επιλέγεται δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να συντρέχει σύγκρουση συμφερόντων. Ο συγκεκριμένος Αξιολογητής δεν πρέπει να έχει ούτε να είχε κατά το παρελθόν οποιαδήποτε ανάμειξη στη μελέτη, διάρθρωση, κατάρτιση ή/και αξιολόγηση του προτεινόμενου επενδυτικού σχεδίου για λογαριασμό του επενδυτή, καθώς και οποιαδήποτε μετοχική ή άλλη σχέση ελέγχου με αυτόν.

16)Πόσο χρόνο έχουν οι ελεγκτές που δηλώνουν ενδιαφέρον για τη συμμετοχή τους στο ΤΑΑ για να ολοκληρώνουν τον έλεγχο κάθε επένδυσης;

Η διαδικασία αξιολόγησης του επενδυτικού σχεδίου εκτιμάται πως θα ολοκληρώνεται μέσα σε 10 εργάσιμες ημέρες από την ημερομηνία της επιτυχούς ολοκλήρωσης του ελέγχου πληρότητας.

17)Ποιος είναι ο εκτιμώμενος χρόνος έναρξης υλοποίησης της επένδυσης από την ημερομηνία υποβολής του επενδυτικού φακέλου προς εξέταση;

Το τραπεζικό σύστημα χρειάζεται 3-4 εβδομάδες από την υποβολή του σχετικού αιτήματος έως την έγκριση του (ανάλογα με τη γνώση της επιχείρησης και του κλάδου και τον βαθμό ελέγχου του επενδυτικού πλάνου).

Η εκταμίευση, που εξαρτάται μεταξύ άλλων από την πολυπλοκότητα του δανείου και το σχολιασμό των συμβάσεων, χρειάζεται κατά μέσον όρο επιπλέον από 3-4 έως και 6-8 εβδομάδες.

Άρα, συνολικά από τη στιγμή που θα έρθει το επενδυτικό πλάνο μέχρι την εκταμίευση ο χρόνος κυμαίνεται από 6 εβδομάδες έως 3 μήνες. Ωστόσο, επειδή στην διαδικασία υλοποίησης παρεμβάλλεται και ο Αξιολογητής που γνωματεύει σχετικά με την επιλεξιμότητα της επένδυσης και τον υπολογισμό της κρατικής ενίσχυσης, έχει οριστεί ότι το χρονικό διάστημα για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης της επένδυσης δεν θα ξεπερνά ενδεικτικά τους 4 μήνες.

18)Εάν χρειάζεται να ξεκινήσει άμεσα η επένδυση, μπορούν οι τράπεζες να παρέχουν ενδιάμεση χρηματοδότηση («bridge financing»), που, στη συνέχεια, θα αναχρηματοδοτηθεί στο πλαίσιο του ΤΑΑ;

Δεν επιτρέπεται η χρήση των δανείων του ΤΑΑ για την αναχρηματοδότηση χορηγηθέντων δανείων ή πιστώσεων. Κατ’ εξαίρεση, επιτρέπεται η χρήση τους για την αναχρηματοδότηση δανείων προσωρινής χρηματοδότησης («bridge loans») που χορηγήθηκαν από το πιστωτικό ίδρυμα προς κάλυψη επιλέξιμων δαπανών μιας επιλέξιμης επένδυσης, υπό την προϋπόθεση ότι το δάνειο διασύνδεσης έχει συναφθεί μετά την υποβολή της αίτησης για τη χορήγηση του δανείου του ΤΑΑ και ότι η επένδυση έχει ελεγχθεί και κριθεί επιλέξιμη.

19)Δαπάνες που έπρεπε να πραγματοποιηθούν για μια επένδυση πριν από την υποβολή της αίτησης στην Τράπεζα μπορούν να χρηματοδοτηθούν από το ΤΑΑ;

Όχι, το ΤΑΑ χρηματοδοτεί μόνο νέες επενδύσεις με δαπάνες που πραγματοποιούνται μετά την ημερομηνία υποβολής αίτησης υπαγωγής του πελάτη στο ΤΑΑ, προκειμένου να διατηρηθεί ο χαρακτήρας κινήτρου που θέλει η ΕΕ να έχουν οι ενισχύσεις σύμφωνα με τον Κανονισμό 651/2014.

20)Μέρος μιας επένδυσης που έχει ήδη ξεκινήσει μπορεί να ενταχθεί στο ΤΑΑ;

Όχι, επενδύσεις ή μέρος επενδύσεων που έχουν ήδη αρχίσει να υλοποιούνται δεν μπορούν να ενταχθούν και να λάβουν χρηματοδότηση από το ΤΑΑ. Ο δικαιούχος πρέπει να έχει υποβάλει γραπτή αίτηση ενίσχυσης προς την τράπεζα πριν από την έναρξη των εργασιών για το έργο ή τη δραστηριότητα.

21)Ποια έγγραφα στοιχειοθετούν την έναρξη μιας επένδυσης;

Η πραγματοποίηση σχετικών μελετών ή παραγγελιών αποτελεί στοιχειοθέτηση έναρξης της επένδυσης; Εφόσον οι μελέτες δεν σηματοδοτούν την έναρξη της επένδυσης, τότε μπορούν να πραγματοποιηθούν ακόμα και σε προγενέστερο χρόνο από την κατάθεση του φακέλου. Η παραγγελία εξοπλισμού θεωρείται έναρξη των εργασιών της επένδυσης.

22)Ποια είναι τα ποσοστά συμμετοχής των ενεχομένων μερών σε μια επένδυση υπό το ΤΑΑ;

Στο συνολικό επενδυτικό σχήμα πρέπει να συμμετέχουν το Δημόσιο μέσω του ΤΑΑ, η τράπεζα και ο ίδιος ο επενδυτής:

1. ΤΑΑ - Το ποσοστό συμμετοχής του ορίζεται από 30% έως 50% μέγιστο επί του επιλέξιμου προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου (δάνειο ΤΑΑ).
2. Τράπεζα - Ελάχιστο ποσοστό τραπεζικού δανεισμού ορίζεται το 30% επί του επιλέξιμου προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου (δάνειο συγχρηματοδότησης).
3. Επενδυτής - Ελάχιστο ποσοστό ίδιας συμμετοχής ορίζεται το 20% επί του επιλέξιμου προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου.

23)Πώς αξιολογείται η συμμετοχή του επενδυτή;

H συμμετοχή του επενδυτή (ίδια συμμετοχή) αξιολογείται κατά περίπτωση και με βάση τα συνήθη τραπεζικά κριτήρια χρηματοδότησης, σύμφωνα με την πιστοδοτική πολιτική, κατά την υποβολή του επενδυτικού σχεδίου στην τράπεζα για την λήψη προέγκρισης.

Η ίδια συμμετοχή δεν επιτρέπεται να καλυφθεί με δάνειο ή πίστωση της τράπεζας ή οποιασδήποτε εταιρείας συνδεδεμένης με αυτή, σύμφωνα με το άρθρο 32 του Ν.4308/2014, εφόσον το συγκεκριμένο δάνειο ή πίστωση χορηγείται σε διάστημα που αρχίζει 1 μήνα πριν από την υποβολή του αιτήματος χρηματοδότησης και λήγει 2 ημερολογιακούς μήνες μετά την πρώτη εκταμίευση του δανείου ΤΑΑ.

24)Τι μορφή μπορεί να έχει η συμμετοχή του επενδυτή;

Η συμμετοχή του επενδυτή μπορεί να έχει τη μορφή καταβολής μετρητών, χρήσης κεφαλαίων – αποθεματικών και εισφοράς σε είδος. Η εισφορά σε είδος δεν μπορεί να υπερβαίνει το 10% του επιλέξιμου επενδυτικού προϋπολογισμού.

Η ίδια συμμετοχή μπορεί να καλύπτεται με κεφάλαια από τα ίδια χρηματικά διαθέσιμα ή/και δάνεια μειωμένης εξοφλητικής προτεραιότητας που λαμβάνει ο φορέας του επενδυτικού σχεδίου από τους μετόχους ή εταίρους ή άλλες εταιρείες συνδεδεμένες με τον φορέα του επενδυτικού σχεδίου, καθώς και με εισφορά σε είδος που συνδέεται ευθέως με την επιλέξιμη επένδυση, αποτιμάται σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις και δεν μπορεί να υπερβαίνει το 10% του επιλέξιμου επενδυτικού κόστους.

25)Τι όρους έχει το δάνειο συγχρηματοδότησης;

Το δάνειο συγχρηματοδότησης τιμολογείται με όρους αγοράς και αξιολογείται αποκλειστικά σύμφωνα με την πιστοδοτική πολιτική της τράπεζας. Χορηγείται παράλληλα με το δάνειο ΤΑΑ.

26)Ποιος είναι ο σκοπός του δανείου ΤΑΑ; Μπορεί να χορηγηθεί για αναχρηματοδότηση δανεισμού;

Ο σκοπός του δανείου ΤΑΑ αφορά την υλοποίηση του επιλέξιμου προϋπολογισμού της επιλέξιμης επένδυσης. Επιτρέπεται η χρηματοδότηση από τα δάνεια ΤΑΑ των δανείων διασύνδεσης («bridge loans») που συνδέονται με την επιλέξιμη επένδυση, υπό την προϋπόθεση ότι το δάνειο διασύνδεσης έχει συναφθεί μετά την υποβολή της αίτησης για τη χορήγηση του δανείου ΤΑΑ και ότι η επένδυση έχει ελεγχθεί και κριθεί επιλέξιμη.

27)Ποια είναι η διάρκεια του δανείου ΤΑΑ; Υπάρχει περίοδος χάριτος στο κεφάλαιο για τη διάρκεια υλοποίησης της επένδυσης;

Η διάρκεια του δανείου ΤΑΑ ορίζεται κατ’ ελάχιστον σε 3 χρόνια, με μέγιστη διάρκεια τα 15 χρόνια, ανάλογα με το είδος της επένδυσης. Η διάρκεια του δανείου ΤΑΑ δεν μπορεί να υπερβαίνει τη διάρκεια του αντίστοιχου δανείου συγχρηματοδότησης. Η περίοδος χάριτος μπορεί να ανέλθει έως 3 χρόνια και, κατ’ εξαίρεση, έως 5 χρόνια, ανάλογα με την φύση και τις ανάγκες της επένδυσης, σύμφωνα με την πιστοδοτική πολιτική της τράπεζας.

28)Τι εξασφαλίσεις χρειάζονται για το δάνειο ΤΑΑ; Διαφέρουν από το δάνειο συγχρηματοδότησης;

Το δάνειο του ΤΑΑ μπορεί να λάβει εμπράγματες και ενοχικές εξασφαλίσεις. Με αυτές τις εξασφαλίσεις ικανοποιείται σύμμετρα (parri passu) και το δάνειο συγχρηματοδότησης. Οι εξασφαλίσεις προσδιορίζονται από την τράπεζα αποκλειστικά με πιστοδοτικά κριτήρια.

29)Επιτρέπεται η πρόωρη αποπληρωμή του δανείου ΤΑΑ; Υπάρχει κόστος;

Υπάρχει δυνατότητα πρόωρης αποπληρωμής – μερικής ή ολικής– χωρίς επιβαρύνσεις, σύμφωνα με τη συνήθη τραπεζική πρακτική (αποπληρωμή σε ημέρα εκτοκισμού, διαφορετικά υπάρχει πιθανή επιβάρυνση με break costs – θα εξετάζεται ανά περίπτωση). Σημειώνεται ότι το δάνειο ΤΑΑ πρέπει να προπληρώνεται αναλογικά με το δάνειο συγχρηματοδότησης. Σε κάθε περίπτωση δεν μπορεί το δάνειο συγχρηματοδότησης να προπληρωθεί νωρίτερα από το δάνειο ΤΑΑ.

30)Μπορούν να καλυφθούν μη επιλέξιμες δαπάνες μιας επένδυσης;

Ναι, υπάρχει δυνατότητα χορήγησης πρόσθετων δανείων από την τράπεζα –εκτός από δάνειο συγχρηματοδότησης– για την κάλυψη μη επιλέξιμων δαπανών ενός επενδυτικού σχεδίου.

31)Τι επιτόκιο έχει το δάνειο ΤΑΑ;

Το δάνειο ΤΑΑ έχει ελάχιστο ετήσιο επιτόκιο 0,35%. Παραμένει σταθερό σε όλη τη διάρκεια του δανείου. Τυχόν προσαρμογή του ελαχίστου επιτοκίου θα προκύψει κατά τον έλεγχο της συνολικής σώρευσης των κρατικών ενισχύσεων για κάθε επένδυση.

32)Μπορούμε να συνδυάσουμε τον Αναπτυξιακό Νόμο και τη δανειοδότηση μέσω ΤΑΑ;

Η χρηματοδότηση ενός επενδυτικού σχεδίου μπορεί να αποτελείται από πόρους του δανείου ΤΑΑ και από επιδοτήσεις, εφόσον τηρούνται τα όρια ενίσχυσης με βάση το επιλεγμένο άρθρο του Γενικού Απαλλακτικού Κανονισμού.

Συνεπώς, στο βαθμό που αθροιστικά και αναφορικά με τη συγκεκριμένη επένδυση (και όχι τον επενδυτή) δεν γίνεται υπέρβαση της μέγιστης κρατικής ενίσχυσης από τη λήψη διαφορετικών προγραμμάτων κρατικών ενισχύσεων (συμπεριλαμβανομένου και του ΤΑΑ), μπορεί να γίνει συνδυασμός μεταξύ των προγραμμάτων.

Ειδικά για την περίπτωση των περιφερειακών ενισχύσεων (άρθρο 14 του ΓΑΚ), εφόσον διαπιστωθεί ύπαρξη άλλης ενισχυόμενης επένδυσης στην ίδια περιφέρεια με το αξιολογούμενο επενδυτικό σχέδιο, η οποία έχει ξεκινήσει μέσα σε 3 χρόνια από την ημερομηνία αίτησης για δάνειο του ΤΑΑ, τότε θεωρείται ότι το αξιολογούμενο σχέδιο ανήκει σε ενιαίο επενδυτικό σχέδιο με την υφιστάμενη επένδυση.

33)Μπορούμε να συνδυάσουμε το δανειακό σκέλος του ΤΑΑ με το σκέλος των επιχορηγήσεων του ΤΑΑ;

Ναι, μπορούν να συνδυαστούν, εφόσον τηρούνται τα συνολικά όρια ενίσχυσης με βάση το επιλεγμένο άρθρο του Γενικού Απαλλακτικού Κανονισμού (ΓΑΚ).

34)Επενδύσεις που έχουν υπαχθεί στον προηγούμενο Αναπτυξιακό Νόμο και δεν έχουν ξεκινήσει ακόμη μπορούν να συνδυαστούν με το ΤΑΑ;

Όχι, επενδύσεις που ενισχύονται με βάση τον προηγούμενο Αναπτυξιακό Νόμο (Ν.4399/2016) δεν επιτρέπεται να υπαχθούν σε άλλο καθεστώς κρατικών ενισχύσεων. Επομένως, δεν μπορούν να συνδυαστούν με το ΤΑΑ. Αναμένεται η μεταρρύθμιση του νέου Αναπτυξιακού Νόμου από το 2022 ώστε να διευκρινιστεί εάν μπορεί να συνδυαστεί με το ΤΑΑ.

35)Τι να κάνει ένας επενδυτής εάν θέλει να συνδυάσει αναπτυξιακά εργαλεία και δάνειο ΤΑΑ (με δεδομένα τα χρονοδιαγράμματα των αναπτυξιακών εργαλείων που θέλει το Δημόσιο να παράσχει τα επόμενα χρόνια);

Ο καλύτερος τρόπος για να συνδυάσει ένας επενδυτής τα αναπτυξιακά εργαλεία και το δάνειο ΤΑΑ είναι να υποβάλλει ταυτόχρονα το επιχειρηματικό σχέδιο και στα 2 προγράμματα, λαμβάνοντας υπόψη στο χρηματοδοτικό σχήμα τους πόρους και τα προαπαιτούμενα και των 2 καθεστώτων.

Η υποβολή σε διαφορετικές χρονικές περιόδους δημιουργεί ζητήματα σχετικά με το χρηματοδοτικό σχήμα που έχει υποβληθεί για το καθεστώς ενίσχυσης που προηγήθηκε, καθώς αυτό δεν λάμβανε υπόψη το 2ο χρηματοδοτικό εργαλείο. Χρειάζεται επομένως να γίνει τροποποίηση της πρότασης που είχε αρχικά κατατεθεί, με τις δυσκολίες που αυτό συνεπάγεται.