Ένα πολύ συνηθισμένο θέμα συζήτησης είναι αυτό των κινεζικών εξαγωγών που κατακλύζουν τον κόσμο και ειδικά τις ΗΠΑ. Όμως, οι εμπορικές και οικονομικές σχέσεις μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων της εποχής μας δεν είναι τόσο μονόπλευρες όσο θα φανταζόταν κανείς.
Είναι αλήθεια πως το εμπορικό ισοζύγιο των ΗΠΑ με την Κίνα είναι σαφώς ελλειμματικό, αλλά οι αμερικανικές εξαγωγές δεν είναι καθόλου αμελητέες. Με οδηγό τα επίσημα στοιχεία που βρήκαμε στις ιστοσελίδες των κυβερνητικών υπηρεσιών των ΗΠΑ και μία σχετική αναλυτική παρουσίαση που έχει ετοιμάσει το US – China Business Council (ιδιωτικός μη κερδοσκοπικός οργανισμός που έχουν συστήσει αμερικανικές επιχειρήσεις που συνεργάζονται με την Κίνα), έχουμε την ευκαιρία να πάρουμε μία σαφή εικόνα για το είδος των εξαγωγών των ΗΠΑ προς την Κίνα, και σε αγαθά και σε υπηρεσίες.
Το 2023 λοιπόν, η Κίνα εξήγαγε στις ΗΠΑ αγαθά αξίας περίπου 427 δισεκατομμυρίων δολαρίων ενώ οι ΗΠΑ εξήγαγαν στην ασιατική χώρα αγαθά αξίας περίπου 148 δισεκατομμυρίων δολαρίων και το ισοζύγιο ήταν για τις ΗΠΑ ελλειμματικό κατά 279 δισεκατομμύριο δολάρια.
Όσον αφορά στις υπηρεσίες, οι αμερικανικές εξαγωγές ανήλθαν περίπου στα 46 δισεκατομμύρια δολάρια και οι εισαγωγές στα 20 δισεκατομμύρια, πράγμα που σημαίνει πως το ισοζύγιο ήταν πλεονασματικό κατά 25 περίπου δισεκατομμύρια για τις ΗΠΑ. Αυτό που μας ενδιαφέρει σήμερα είναι οι αμερικανικές εξαγωγές στην Κίνα, και σε επίπεδο αγαθών και σε επίπεδο υπηρεσιών.
Ξεκινώντας από τα αγαθά, πρέπει πρώτα να πούμε πως η Κίνα είναι ο τρίτος εξαγωγικός προορισμός αγαθών από τις ΗΠΑ, αρκετά πιο κάτω από τον Καναδά που βρίσκεται στα 335 δισεκατομμύρια δολάρια και το Μεξικό που είναι στα 312 δισεκατομμύρια.
Πηγαίνοντας στη σύνθεση των εξαγωγών αγαθών, βλέπουμε πως την πρώτη θέση καταλαμβάνουν τα αγροτικά προϊόντα με περίπου 18,5 δισεκατομμύρια δολάρια ενώ πολύ κοντά βρίσκονται οι εξαγωγές τα προϊόντα που έχουν σχέση με το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, με 17,60 δισεκατομμύρια δολάρια. Αρκετά πιο χαμηλά βρίσκουμε τα φαρμακευτικά προϊόντα με 11,6 δισεκατομμύρια δολάρια και τη βιομηχανία μικροεπεξεργαστών με 6,80 δισεκατομμύρια δολάρια, την ίδια αξία εξαγωγών με τα προϊόντα της αεροναυπηγικής βιομηχανίας.
Με πολύ μικρή διαφορά ακολουθούν ορισμένοι κλάδοι προϊόντων όπως τα όργανα πλοήγησης και μέτρησης, οι ρητίνες και οι συνθετικές ίνες, τα αυτοκίνητα και τα φορτηγά, τα βασικά χημικά προϊόντα και ο μηχανολογικός εξοπλισμός. Όσον αφορά στις πολιτείες από τις οποίες προέρχονται οι εξαγωγές, στην πρώτη θέση βρίσκεται η πολιτεία του Τέξας με περίπου 25,7 δισ. σε εξαγωγές, η Καλιφόρνια με 16,4 δισ., ενώ εντυπωσιακή είναι η άνοδος της Λουιζιάνα που βρέθηκε στην τρίτη θέση με 6,5 δισ. και άνοδο 52% από το 2022.
Η παρουσία του Τέξας και ειδικά της Λουιζιάνα εξηγείται από τις σημαντικές εξαγωγές σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Κοιτάζοντας λίγο τα προηγούμενα χρόνια μπορούμε να δούμε πως έχει σημαντική μείωση των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων, η αξία των οποίων το 2022 ήταν πάνω από 25 δισεκατομμύρια, ενώ αντίθετα σημειώθηκε πολύ σημαντική αύξηση στις εξαγωγές φυσικού αερίου και πετρελαίου, αφού από τα 11,7 δισ. του 2022 έφθασαν στα 17,6 δισ. το 2023.
Η μείωση των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων αποδίδεται εν μέρει στον πολύ μεγάλο ανταγωνισμό με την Βραζιλία στον τομέα του καλαμποκιού και ειδικότερα της σόγιας, ενώ η αύξηση στα ορυκτά καύσιμα μάλλον έχει σχέση με τις αυξημένες ανάγκες της Κίνας στην προσπάθειά της να επιστρέψει σε φυσιολογικούς ρυθμούς οικονομικής δραστηριότητας μετά την έξοδο από τα περιοριστικά μέτρα λόγω Covid – 19.
Πολύ σημαντική είναι η μείωση στις εξαγωγές microchips και του σχετικού εξοπλισμού, καθώς μέσα σε δύο χρόνια η αξία τους έπεσε περισσότερο από 50% (το 2021 είχαν ανέλθει στα 14,2 δισ. και το 2022 στα 11,2 δισ.) και η επίδοση του 2023 (6,8 δις) είναι η χαμηλότερη από το 2017. Η εξήγηση εδώ είναι διπλή: από τη μία έχουμε την επιβολή σημαντικών περιορισμών στις πωλήσεις προς την Κίνα και από την άλλη την αποθεματοποίηση που μάλλον έλαβε χώρα το 2021 και το 2022 ενόψει της έναρξης εφαρμογής τους.
Πηγαίνοντας στις εξαγωγές υπηρεσιών, βλέπουμε πως η Κίνα είναι ο πέμπτος μεγαλύτερος προορισμός για τις ΗΠΑ, αρκετά πίσω από την Ιρλανδία, τον Καναδά και το Ηνωμένο Βασίλειο και λίγο πιο κάτω από την Ελβετία.
Όσον αφορά στη φύση των υπηρεσιών, στην πρώτη θέση βρίσκεται με διαφορά ο τομέας της εκπαίδευσης με περίπου 13 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ αρκετά πιο κάτω, με 4,6 δις ακολουθούν οι εισπράξεις από δικαιώματα (royalties) για τη χρήση από την Κίνα διάφορων βιομηχανικών διαδικασιών και ακόμα πιο χαμηλά με 2,4 δις βρίσκουμε τα royalties από τη διανομή προϊόντων software, με ένα πλήθος διαφορετικών δραστηριοτήτων να ακολουθεί χαμηλότερα.
Επιστρέφοντας στα έσοδα από τις εξαγωγές υπηρεσιών εκπαίδευσης, αυτά έρχονται κυρίως από τους Κινέζους που σπουδάζουν στις ΗΠΑ και αφορούν στα δίδακτρά τους, στην αγορά εκπαιδευτικού υλικού και στα έξοδα διαβίωσης και διαμονής. Η παρουσία των μεγάλων αμερικανικών πανεπιστημίων στις πολιτείες της Καλιφόρνια, της Νέας Υόρκης και της Μασαχουσέτης εξηγεί και την παρουσία των τριών πολιτειών στην πρώτη πεντάδα αυτών που έχουν μεγάλα έσοδα από πωλήσεις υπηρεσιών στην Κίνα.
Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο που βρίσκουμε στην έκθεση του US – China Business Council ίσως είναι αυτό που συνδέει τις αμερικανικές εξαγωγές με τις θέσεις εργασίας εντός των ΗΠΑ που εξαρτώνται από τις πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών έξω από τη χώρα.
Οι παρατιθέμενοι αριθμοί δίνουν μία σαφή εικόνα για τους κλάδους της οικονομίας που εξαρτώνται κυρίως από τις εξαγωγές. Ακόμα πιο ενδιαφέρουσα είναι η σύνδεση των θέσεων εργασίας με τις χώρες που δέχονται αυτές τις εξαγωγές. Βλέπουμε λοιπόν πως, με στοιχεία του 2022 και όχι του 2023, πως 1.925.000 θέσεις εργασίας συνδέονται με τις εξαγωγές προς τον Καναδά και 1.719.000 με αυτές προς το Μεξικό.
Οι θέσεις εργασίας που συνδέονται με την Κίνα υπολογίζονται στις 931.000 ενώ αρκετά πιο κάτω, στις 694.000 βρίσκουμε τον επόμενο πιο σημαντικό εξαγωγικό προορισμό όσον αφορά τις θέσεις απασχόλησης, δηλαδή το Ηνωμένο Βασίλειο. Από τις 931 χιλιάδες θέσεις, περίπου 125 χιλιάδες βρίσκονται στην πολιτεία της Καλιφόρνια και περίπου 89.000 βρίσκονται στο Τέξας. Ακολουθεί το Ιλινόι με περίπου 54.000 και η Νέα Υόρκη με περίπου 43.000 και την πεντάδα συμπληρώνει η Μασαχουσέτη με λίγο πάνω από 30.000 θέσεις εργασίας.
Εδώ ίσως κάνει εντύπωση το γεγονός πως ενώ το Τέξας είναι με διαφορά πρώτο στις εξαγωγές αγαθών, η Καλιφόρνια που είναι δεύτερη έχει πολύ περισσότερες θέσεις απασχόλησης συνδεδεμένες με τις εξαγωγές προς την Κίνα. Αυτό εξηγείται αν δούμε πως οι εξαγωγές καυσίμων, στις οποίες οφείλεται η πρώτη θέση του Τέξας σε αξία εξαγωγών προς την Κίνα, είναι συνδεδεμένες μόνο με περίπου 21.000 θέσεις εργασίας ανά τις ΗΠΑ.
Αντίθετα, σχεδόν 179.000 είναι συνδεδεμένες με την παραγωγή των αγροτικών προϊόντων που εξάγονται στην Κίνα και 117.00 με τον τομέα της εκπαίδευσης. Έτσι εξηγείται η πρωτιά της Καλιφόρνια που είναι δυνατή και στην αγροτική παραγωγή και στην εκπαίδευση, η καλή θέση του Ιλινόι που έχει μεγάλη αγροτική παραγωγή και της Νέας Υόρκης και της Μασαχουσέτης με τα περιζήτητα Πανεπιστήμιά τους.
Προφανώς υπάρχουν και πολλά άλλα ενδιαφέροντα στοιχεία μέσα στις επίσημες στατιστικές αλλά δεν είναι δυνατόν να ασχοληθούμε με όλα. Αυτό που μας μένει, εξετάζοντας σε γενικές γραμμές τις εξαγωγές των ΗΠΑ προς την Κίνα, είναι πως το μέγεθός τους είναι πολύ μεγάλο και η ποικιλία τους είναι επίσης εξαιρετικά σημαντική.
Όμως παρά το γεγονός πως περίπου ένα εκατομμύριο Αμερικανοί πολίτες εξαρτώνται επαγγελματικά από τις εξαγωγές προς τη μεγάλη αντίπαλο των ΗΠΑ, έχουμε την εντύπωση πως αυτό δεν πρόκειται να παίξει καθοριστικό ρόλο, στην περίπτωση που οι σχέσεις των δύο μεγάλων δυνάμεων της εποχής χειροτερέψουν.
Κάτι μας λέει πως τα επόμενα χρόνια είναι πολύ πιθανόν να δούμε αυτές τις σημαντικές εξαγωγές να φθίνουν σταδιακά και είμαστε σχεδόν σίγουροι πως αυτό απασχολεί ήδη και την αμερικανική ηγεσία και τις επιχειρήσεις και εργαζόμενους που αυτή τη στιγμή ωφελούνται από τις πωλήσεις στην Κίνα 149 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε αγαθά και 46 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε υπηρεσίες.
