Η τελευταία ετήσια έκθεση της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας-εφεξής ΙΕΑ- και η έκθεση για την πορεία των ΑΠΕ το 2022 του ΟΟΣΑ είναι εξαιρετικά ενδιάφερουσες από επενδυτικής άποψης.
Σύμφωνα με την ΙΕΑ η ενεργειακή κρίση έχει δημιουργήσει μιαν άνευ προηγουμένου δυναμική ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, κάτι που μεταφράζεται σε διπλασιασμό της παγκόσμιας δυναμικότητας τα επόμενα πέντε χρόνια.
Με την άποψη αυτή συμφωνεί στην ουσία ο ΟΟΣΑ, εκτιμώντας ότι την επόμενη πενταετία ο κλάδος θα πετύχει ανάπτυξη ανάλογη με εκείνη που έχει εμφανίσει τα 20 τελευταία χρόνια.
Οι δύο Οργανισμοί εκτιμούν ότι η ηλιακή και η αιολική ενέργεια θα εξελιχθούν από κοινού σε κύριες πηγές παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στον κόσμο έως το έτος 2025, εκθρονίζοντας τον άνθρακα!
Βασική κινητήρια δύναμη προς αυτή την κατεύθυνση είναι ότι μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και τα νέα δεδομένα που δημιούργησε, οι χώρες της Δύσης προγραμματίζουν να μειώσουν όσο το δυνατόν ταχύτερα την εξάρτησή τους από τα ορυκτά καύσιμα και να βασιστούν ενεργειακά στις δικές τους δυνάμεις.
Καθώς οι πόροι των ορυκτών καυσίμων δεν είναι διαθέσιμοι για όλους σε αντίθεση με τον ήλιο και τον άνεμο, ο δυτικός κόσμος μέσω της απεξάρτησης του από τα ορυκτά καύσιμα επιδιώκει στην ουσία την ενεργειακή του ανεξαρτησία.
Επιταχυνόμενοι ρυθμοί ανάπτυξης
Οι αναλυτές της ΙΕΑ ανέβασαν κατά το 1/3 τις εκτιμήσεις τους για την παγκόσμια δυναμικότητα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε σχέση με πέρυσι, αναγνωρίζοντας ότι είναι πρωτόγνωρη η ταχύτητα με την οποία οι κυβερνήσεις προωθούν τις ΑΠΕ, ειδικά στην Ευρώπη, στην οποία αναμένεται ο διπλασιασμός τους.
Σύμφωνα λοιπόν με την ετήσια έκθεση της ΙΕΑ, οι ΑΠΕ αναμένεται να κερδίσουν 2.400 GW κατά την περίοδο 2022-2027, ήτοι θα προσθέσουν στη δυναμικότητα τους τόση ενέργεια όση η ετήσια κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στην Κίνα.
Πέραν της Ευρώπης, οι δύο χώρες που συγκεντρώνουν το μισό πληθυσμό του πλανήτη, η Κίνα και η Ινδία μαζί με τις ΗΠΑ -τη δεύτερη χώρα σε κατανάλωση ενέργειας μετά από την Κίνα και πριν από την Ινδία- θα ηγηθούν επίσης του σχεδίου απανθρακοποίησης, με προγράμματα και μεταρρυθμίσεις που θα προχωρήσουν πλέον με εξαιρετικά γρήγορο ρυθμό.
Οι φθηνότερες «πράσινες» τεχνολογίες
Οι αναλυτές της ΙΕΑ ανάμεσα στις διάφορες «πράσινες και καθαρές» τεχνολογίες τοποθετούν την ηλιακή και την αιολική ενέργεια στις λιγότερο κοστοβόρες επιλογές για παραγωγή ηλεκτρισμού.
Ειδικά όσον αφορά την ηλιακή ενέργεια, οι αναλυτές προβλέπουν τον τριπλασιασμό των φωτοβολταϊκών πάρκων την πενταετία 2022-2027, κυρίως εκείνων που εγκαθίστανται στις στέγες των εμπορικών ακινήτων και των κατοικιών.
Βλέπετε, οι καταναλωτές θα θελήσουν να περιορίσουν το κόστος των λογαριασμών ρεύματος που πληρώνουν, με αποτέλεσμα το σύνθημα «κάθε στέγη, ένα φωτοβολταϊκό» να ξεφύγει από την ευρωπαϊκή ήπειρο και να υιοθετηθεί από όλο τον κόσμο.
Μια από τις σημαντικότερες παρατηρήσεις της ΙΕΑ είναι ότι έχει ήδη ξεκινήσει μια γεωγραφική διαφοροποίηση σε ό,τι αφορά την παραγωγή του εξοπλισμού για φωτοβολταϊκά, με ένα μεγάλο μέρος της παραγωγής να φεύγει από την Κίνα και να μεταφέρεται προς την Ινδία και τις ΗΠΑ.
Σε ό,τι αφορά τώρα την αιολική ενέργεια, προβλέπεται η παραγωγική ισχύς της να διπλασιαστεί την επόμενη πενταετία στα 4/5 του πλανήτη, με ανεμογεννήτριες όμως εγκατεστημένες στο εδάφος και όχι σε θαλάσσια πάρκα.
Τέλος, όσον αφορά τα βιοκαύσιμα, η έρευνα προβλέπει ανάπτυξη της τάξεως του 22% για την επόμενη πενταετία με τις ΗΠΑ, τον Καναδά, τη Βραζιλία, την Ινδονησία και την Ινδία, να έχουν υιοθετήσει τα περισσότερα μέτρα στήριξης αυτής της πηγής παραγωγής ενέργειας.
Οι εκτιμήσεις της αγοράς για την ηλιακή ενέργεια
Η αγορά έχει αρχίσει να υιοθετεί τις εκτιμήσεις της επιταχυνόμενης πράσινης μετάβασης ως αποτέλεσμα του ρωσοουκρανικού πολέμου και της επιθυμίας για ενεργειακή αυτοδιάθεση που αυτός επέφερε.
Για παράδειγμα οι τελευταίες εκτιμήσεις της μεγαλύτερης εταιρείας συμμετοχών ηλεκτρικής ενέργειας σε κεφαλαιοποίηση, της Νextera Energy, είναι ότι το ποσοστό του ηλεκτρικού δικτύου που παράγεται από την αιολική και την ηλιακή ενέργεια θα ανέλθει από 13% σε πολύ πάνω από 50% τα επόμενα 15 χρόνια.
Μέχρι δε το 2050 πολλοί αναλυτές βλέπουν το ποσοστό αυτό να ανέρχεται στο 70%+.
Από επενδυτικής πλευράς τώρα, είναι ευνόητο ότι όπου υπάρχει μεγάλη ανάπτυξη, υπάρχουν και μεγάλες ευκαιρίες. Όμως ο εντοπισμός τους δεν είναι πάντα εύκολη υπόθεση, ενώ την ίδια στιγμή είναι πολύ εύκολο να ενθουσιαστούμε πέραν του δέοντος.
Τι πρέπει να προσέχουμε ως επενδυτές στις επιλογές μας
Συνήθως στις εταιρείες ηλιακής ενέργειας αυτό που μας εντυπωσιάζει είναι η μεγάλη αύξηση εσόδων, τα αυξανόμενα EBITDA, τα τεράστια περιθώρια και τα αυξανόμενα μερίσματα.
Η ηλιακή ενέργεια είναι γενικά κερδοφόρα, πόσο μάλλον μετά από τις τεράστιες κρατικές επιδοτήσεις που ισχύουν σε αρκετές χώρες.
Στις ΗΠΑ για παράδειγμα οι επιδοτήσεις αυτές αντισταθμίζουν περίπου το 1/3 έως το ½ των αρχικών κεφαλαιουχικών δαπανών ενός έργου.
Όμως πολλές φορές η κερδοφορία δεν είναι τόσο μεγάλη όσο φαίνεται.
Ας δούμε τα στοιχεία που απαρτίζουν την αποτίμηση ενός ηλιακού έργου σύμφωνα με τον Keith Schaefer:
-Υψηλό αρχικό κόστος
- Χαμηλό λειτουργικό κόστος
- Μακρά πληρωμή σταθερών ταμειακών ροών
- Φορολογικές εκπτώσεις που αλλάζουν εντελώς την εικόνα
Όπως πολύ ορθά παρατηρεί ο Schaefer ένα ηλιακό έργο δεν είναι τόσο διαφορετικό από μια πετρελαιοπηγή. Όταν το δημιουργείς κοστίζει πάρα πολλά χρήματα, η διαχείριση του κοστίζει σαφώς πολύ λιγότερα, ενώ κάθε χρόνο που λειτουργεί παράγει κάποια μετρητά.
Όμως υπάρχει σαφής διαφορά στα μεγέθη.
Καταρχάς, όσο και να φαίνεται περίεργο μιας και το πετρέλαιο είναι μια επιχείρηση έντασης κεφαλαίου, μια πετρελαιοπηγή κοστίζει λιγότερο από ένα ηλιακό έργο. Βλέπετε, η κατασκευή ενός ηλιακού έργου 200 MW μπορεί να κοστίσει 300 εκατομμύρια δολάρια και μπορεί να αποφέρει έσοδα μόνο 20 έως 25 εκατομμυρίων δολαρίων ετησίως.
Δεύτερον, το ετήσιο λειτουργικό κόστος για την ηλιακή ενέργεια είναι πολύ μικρό. Το παραπάνω έργο των 300 εκατομμυρίων δολαρίων μπορεί να απαιτεί συνολικές ετήσιες λειτουργικές δαπάνες ύψους μόλις 7 εκατομμυρίων δολαρίων! Αυτό για ένα δεδομένο έτος μεταφράζεται έως 80% μεικτά περιθώρια κέρδους και 70% λειτουργικά περιθώρια.
Το τρίτο είναι o χρόνος απόσβεσης.
Για να κατανοήσουμε γιατί αυτό είναι χρήσιμο για έναν επενδυτή θα πρέπει να ανοίξουμε μια παρένθεση ώστε να επισημανθούν τα εξής: Η περίοδος απόσβεσης είναι μια μέθοδος που χρησιμοποιείται συνήθως από επαγγελματίες του χρηματοοικονομικού τομέα για τον υπολογισμό της απόδοσης της επένδυσης. Με απλά λόγια βοηθά στον προσδιορισμό του χρόνου που χρειάζεται για την ανάκτηση του αρχικού κόστους που σχετίζεται με μια επένδυση.
Η περίοδος απόσβεσης υπολογίζεται διαιρώντας το ποσό της επένδυσης με την ετήσια ταμειακή ροή. Οι συντομότερες αποπληρωμές σημαίνουν πιο ελκυστικές επενδύσεις, ενώ οι μεγαλύτερες περίοδοι απόσβεσης είναι λιγότερο επιθυμητές.
Ο χρόνος απόσβεσης μιας πετρελαιοπηγής σταθμίζεται στο μπροστινό μέρος επειδή οι πετρελαιοπηγές έχουν μια απότομη πτώση στην παραγωγή.
Για την ηλιακή ενέργεια, τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά καθώς οι ταμειακές ροές είναι γενικά σταθερές σε όλο το μήκος του περιουσιακού στοιχείου.
Υπάρχει όμως και άλλη μια ειδοποιός διαφορά. Τα φορολογικά κίνητρα.
Μια εταιρεία ηλιακής ενέργειας για παράδειγμα υπογράφει συμφωνία αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας –PPA- με εταιρεία κοινής ωφέλειας Το συν και το πλην στα έσοδα είναι πόσο λάμπει ο ήλιος, πόσο μειώνεται η απόδοση των ηλιακών συλλεκτών με την πάροδο του χρόνου και φυσικά πώς αλλάζουν οι τιμές της ενέργειας. Ο μεγαλύτερος όμως όρος στην εξίσωση για κάποιες χώρες είναι τα φορολογικά κίνητρα,
Η ηλιακή ενέργεια ωφελείται πάρα πολύ από τα φορολογικά κίνητρα καθώς τα τελευταία μπορούν να εξαλείψουν πλήρως το 30% έως 40% του CapEx από το έργο.(σ.σ: Οι κεφαλαιουχικές δαπάνες -CapEx- είναι κεφάλαια που χρησιμοποιούνται από μια εταιρεία για την απόκτηση ή την αναβάθμιση φυσικών περιουσιακών στοιχείων όπως ακίνητα, κτίρια ή εξοπλισμός).
Για έργα έντασης κεφαλαίου όπως τα ηλιακά, τα φορολογικά κίνητρα μπορούν να αποτελούν και την ειδοποιό διαφορά μεταξύ ενός ηλιακού έργου που έχει ζημία και εκείνου που εμφανίζει διψήφιες αποδόσεις. Το τι ισχύει λοιπόν σε κάθε χώρα είναι κάτι που πρέπει να γνωρίζουν οι επενδυτές που επενδύουν στις συγκεκριμένες εταιρείες.
Οι παγίδες
Σύμφωνα με τον Schaefer, ο μόνος ακριβής τρόπος για να αξιολογηθεί ένα ηλιακό έργο είναι η ανάλυση προεξοφλημένων ταμειακών ροών.
Όμως δεν είναι εύκολη υπόθεση, καθώς οι εταιρείες ηλιακής ενέργειας δεν εκτελούν μόνο ένα έργο. Πολλές φορές εκτελούν διάφορα έργα σε διάφορα στάδια ζωής. Το μεγαλύτερο δε πρόβλημα είναι ότι δεν αποκαλύπτουν δεδομένα για κάθε επίπεδο έργου ξεχωριστά.
Όσοι δε επενδύουν μακροπρόθεσμα στην ηλιακή ενέργεια θα πρέπει να έχουν υπόψιν τους ότι ο μισός κύκλος στα περισσότερα ηλιακά έργα φαίνεται υπέροχος με τις εταιρείες να εμφανίζουν μεγάλες λειτουργικές ταμειακές ροές και να μοιάζουν με πραγματικές μηχανές παραγωγής μετρητών μέσω των μεγάλων μερισμάτων.
Αξιοποιούν όμως όλες οι εταιρείες πραγματικά τις ελεύθερες ταμειακές ροές; Ή απλώς βγάζουν ίδια κεφάλαια για να πληρώσουν τα μερίσματα και αυξάνουν τη μόχλευση; (Mε άλλα λόγια, δεν αποπληρώνουν το χρέος του έργου σύμφωνα με την πραγματική απόσβεσή του).
Εάν μια εταιρεία αναπτύσσεται αρκετά γρήγορα, μπορεί να είναι πολύ δύσκολο να καταλάβει κανείς εάν οι προηγούμενες επενδύσεις απέδωσαν πράγματι ή όχι, πόσο μάλλον όταν η ανάπτυξη αυτή γίνεται μέσω κεφαλαιουχικών δαπανών και ο χρόνος απόσβεσης πραγματοποιείται για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ενώ μια υψηλή αναλογία CAPEX προς λειτουργικές ταμειακές ροές είναι γενικά καλό σημάδι μιας αναπτυσσόμενης εταιρείας, μια υπερβολικά υψηλή αναλογία μπορεί να είναι ένδειξη προβλημάτων. Εάν μια εταιρεία ξοδεύει όλα τα μετρητά της σε έργα κεφαλαιουχικών δαπανών, μπορεί κάποια στιγμή να αντιμετωπίσει ζητήματα ρευστότητας. Μια τέτοια εξέλιξη σε μια περίοδο αβεβαιότητας όπως αυτή που διανύουμε δεν είναι και η καλύτερη.
Προσοχή λοιπόν.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά,συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
