Μία εβδομάδα έχει περάσει από τα χαράματα της προηγούμενης Παρασκευής, όταν η ισραηλινή αεροπορία ξεκίνησε τις επιδρομές της εναντίον διάφορων στόχων μέσα στο Ιράν.
Μετά το σοκ των πρώτων ωρών, όταν οι χρηματιστηριακές αγορές αντέδρασαν φέρνοντας διψήφια ποσοστιαία κέρδη στο αργό πετρέλαιο, ανεβάζοντας τον χρυσό σε νέα ιστορικά υψηλά και εκτοξεύοντας κατά τουλάχιστον 20% τον δείκτη VIX του χρηματιστηρίου του Σικάγου, οδηγώντας την ίδια στιγμή σε πτώση της τάξης του 1% με 2% τις διεθνείς μετοχικές αγορές, η κατάσταση μπορεί να χαρακτηριστεί ως αρκετά ψύχραιμη.
Οι επενδυτές φαίνεται πως συνήθισαν γρήγορα στην ιδέα μίας ανοικτής αναμέτρησης μεταξύ του Ισραήλ και του Ιράν, κάτι που δεν πρέπει να μας προκαλεί έκπληξη αφού οι πληροφορίες για επικείμενη ισραηλινή επίθεση είχαν ήδη κάνει τον γύρο του κόσμου μερικές μέρες.
Οι διακυμάνσεις μετά την Παρασκευή είναι λιγότερο έντονες, οι περισσότεροι μετοχικοί δείκτες κινούνται χωρίς κάποια εμφανή τάση, το αργό πετρέλαιο κρατά το μεγαλύτερο μέρος των κερδών της Παρασκευής, ο χρυσός είναι λίγο χαμηλότερα από το μεσημέρι της Παρασκευής και ο δείκτης VIX έχει σταθεροποιηθεί περίπου 10% πάνω από την τιμή του αργά το βράδυ της Πέμπτης.
Αν καταλαβαίνουμε καλά, οι διεθνείς επενδυτές μέχρι τώρα θεωρούν πως τα πράγματα στο πολεμικό μέτωπο δεν θα αλλάξουν δραματικά τις επόμενες λίγες ημέρες και πως σταδιακά θα βρεθεί ένα στοιχειώδες πεδίο συνεννόησης που θα έχει ως αποτέλεσμα και μία συμφωνία εκεχειρίας.
Η επικρατούσα άποψη είναι πως το Ισραήλ έχει αποκτήσει ήδη ένα σημαντικό πλεονέκτημα, καταφέροντας σημαντικά πλήγματα στην αντίπαλη μεριά και πολλοί πιστεύουν πως ο πόλεμος θα συνεχιστεί με τον ίδιο τρόπο χωρίς κάποια από τις δύο πλευρές να κάνει κάτι που θα ανεβάσει πολύ την ένταση και θα προκαλέσει την εμπλοκή και άλλων τοπικών δυνάμεων ή ακόμα και των ΗΠΑ, αν και ορισμένες δηλώσεις του Αμερικανού προέδρου έχουν αρχίσει να μπερδεύουν τα πράγματα στον συγκεκριμένο τομέα.
Δεν αποκλείεται τα πράγματα να εξελιχθούν ακριβώς έτσι και να δικαιωθεί η ψύχραιμη στάση των περισσότερων επενδυτών. Δεν επιτρέπεται όμως, σε καμία περίπτωση, να θεωρήσουμε πως οι κίνδυνοι για την παγκόσμια οικονομία και τις παγκόσμιες αγορές είναι αμελητέοι.
Κανείς μας δεν μπορεί να είναι σίγουρος για την εξέλιξη ενός πολέμου μεταξύ δύο κρατών που τα χερσαία τους σύνορα απέχουν σχεδόν 2.000 χιλιόμετρα και που οι πύραυλοι, τα drones και τα αεροπλάνα που λαμβάνουν μέρος στις εχθροπραξίες πρέπει να διανύσουν όλη αυτή την απόσταση, και ακόμα μεγαλύτερη, πετώντας πάνω από άλλα κράτη.
Επίσης, κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει έναν λανθασμένο υπολογισμό που θα οδηγήσει σε μία ριψοκίνδυνη κίνηση με απρόβλεπτα αποτελέσματα.
Η ψύχραιμη στάση των αγορών δείχνει πως δεν υπάρχει πραγματική ανησυχία για εξελίξεις που θα θέσουν σε κίνδυνο την ομαλή ροή του αργού πετρελαίου και του φυσικού αερίου από τον Περσικό Κόλπο και τα στενά του Ορμούζ προς τον υπόλοιπο κόσμο και πως το πετρέλαιο από τις μεγάλες εξαγωγικές δυνάμεις της περιοχής, την Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Ιράκ δεν θα σταματήσει να φεύγει, μέσω αγωγών και δια θαλάσσης, όπως και το φυσικό αέριο, κυρίως από το Κατάρ.
Σίγουρα, οι επενδυτές περιμένουν πως η κατάσταση στην περιοχή δεν θα είναι εντελώς ομαλή αλλά το πολύ αρνητικό σενάριο δεν θεωρείται ιδιαιτέρως πιθανό αυτή την στιγμή.
Ποιο είναι αυτό; Όπως έχει αναφερθεί κατά κόρο στον διεθνή και τον Ελληνικό Τύπο, αυτό που θα προκαλέσει μεγάλη ανησυχία και θα οδηγήσει σε άλμα την τιμή του αργού πετρελαίου είναι το κλείσιμο των στενών του Ορμούζ.
Αυτό είναι κάτι που μπορεί να αποπειραθεί να κάνει το Ιράν και που θα έχει πολύ σοβαρές συνέπειες. Τον πρακτικό μηδενισμό της ροής πετρελαίου από το Ιράκ, το Κουβέιτ, τα ΗΑΕ, το Μπαχρέιν, τον δραστικό περιορισμό των εξαγωγών από την Σαουδική Αραβία και φυσικά τον μηδενισμό των ιρανικών εξαγωγών.
Πολλοί διεθνείς αναλυτές πιθανολογούν πως μία τέτοια κίνηση θα βγάλει από την αγορά ποσοστό μέχρι και 25% των διεθνών εξαγωγών πετρελαίου.
Και την αναπόφευκτη επέμβαση των ΗΠΑ για το άνοιγμα αυτών των θαλάσσιων διαδρομών. Σε μία τέτοια περίπτωση, και για όσο χρονικό διάστημα κρατήσει ο αποκλεισμός των στενών, η Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ δεν θα μπορούν να ενισχύσουν την διεθνή αγορά πετρελαίου αυξάνοντας την παραγωγή τους.
Αυτό θα μπορούσε να γίνει αν ξαφνικά ελαχιστοποιούνταν οι ιρανικές εξαγωγές και τα στενά του Ορμούζ ήταν ανοικτά, οπότε οι ελλείψεις στην διεθνή αγορά δεν θα ήταν σημαντικές.
Στην περίπτωση του πλήρους κλεισίματος των στενών, καμία διεθνής πετρελαϊκή δύναμη δεν θα μπορούσε να αναπληρώσει αυτό το κενό στην προσφορά και οι χρηματιστηριακές αγορές θα έσπευδαν να στείλουν στα ύψη την τιμή του αργού πετρελαίου (οι εκτιμήσεις των διεθνών αναλυτών αναφέρουν πως σε μία τέτοια περίπτωση το αργό πετρέλαιο θα μπορούσε να φτάσει μέχρι και τα 120 δολάρια/βαρέλι, όπως είχε γίνει λίγο μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία).
Εκτός από αυτό το ενδεχόμενο, μεγάλη αναταραχή θα μπορούσε να προκληθεί στην περίπτωση που οι δυνάμεις των Χούθι στην Υεμένη, με την παρότρυνση λογικά των Ιρανών υποστηρικτών τους, έσπαγαν την συμφωνία εκεχειρίας που έχουν συνάψει με τις ΗΠΑ και αποφάσιζαν να αρχίσουν και πάλι τις επιθέσεις εναντίον των εμπορικών πλοίων που διασχίζουν την Ερυθρά Θάλασσα και τα στενά του Άντεν στην διαδρομή τους προς και από την Διώρυγα του Σουέζ.
Σύμφωνα με τον διεθνή Τύπο, η ηγεσία των Χούθι έχει ήδη εκτοξεύσει τις σχετικές απειλές, υποστηρίζοντας πως η στήριξη που παρέχουν οι ΗΠΑ στο Ισραήλ συνιστά λόγω ακύρωση της συμφωνίας εκεχειρίας. Είναι προφανές πως μία τέτοια εξέλιξη θα προκαλέσει ένα μίνι σοκ στη διεθνή εμπορική ναυτιλία και το διεθνές εμπόριο και θα προκαλέσει νέα μεγάλα προβλήματα στις διεθνείς εφοδιαστικές αλυσίδες
Τα δύο προηγούμενα ενδεχόμενα είναι ίσως τα πιο αρνητικά για την παγκόσμια οικονομία και τις αγορές, εξαιρώντας άλλα ακόμα πιο αρνητικά αλλά σαφώς λιγότερο πιθανά, όπως πιθανές επιθέσεις του Ιράν σε αμερικανικούς στόχους η πετρελαϊκές εγκαταστάσεις άλλων χωρών στην περιοχή ή εμπλοκή και άλλων γειτονικών κρατών στην σύρραξη.
Το πιθανό κλείσιμο των στενών θα προκαλούσε πολύ έντονη αναταραχή στις παγκόσμιες ενεργειακές αγορές αλλά είναι βέβαιο πως θα είχε πολύ αρνητικές συνέπειες στο ίδιο το Ιράν και στις σχέσεις του με τους πετρελαϊκούς του πελάτες και κυρίως την Κίνα.
Αυτό όμως δεν σημαίνει πως το Ιράν αποκλείεται να κάνει κάτι τέτοιο, μην ξεχνάμε πως υπάρχει ένας πόλεμος σε εξέλιξη. Όσον αφορά στο ενδεχόμενο έντονης δραστηριοποίησης των Χούθι και στην πιθανή «αχρήστευση» της διώρυγας του Σουέζ, είναι βέβαιο πως και αυτό θα δυσαρεστούσε την Κίνα και πολλές άλλες χώρες που έχουν καλές σχέσεις με το Ιράν.
Είναι επίσης βέβαιο πως η αναστάτωση στο διεθνές εμπόριο και η αναταραχή στις εφοδιαστικές αλυσίδες θα έφερνε στο μυαλό μας την περίοδο της πανδημίας όταν τα πράγματα είχαν έρθει άνω κάτω και παρατηρήθηκαν πολύμηνες καθυστερήσεις στην αποστολή προϊόντων.
Με λίγα λόγια, αν τα πράγματα δεν εξελιχθούν όπως εκτιμούν τώρα οι επενδυτές, υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να ζήσουμε και πάλι μεγάλη ενεργειακή αναταραχή και σοβαρά προβλήματα στον εφοδιασμό των διεθνών αγορών με πρώτες ύλες, καύσιμα και κάθε είδους προϊόντα. Ας ελπίσουμε λοιπόν να έχει δίκιο η πλειοψηφία των συμμετεχόντων στις διεθνείς χρηματιστηριακές αγορές και τα αρνητικά σενάρια να.. μείνουν στο συρτάρι.
