Η ΕΕ θα εγκρίνει σύντομα την αίτηση της Βουλγαρίας να υιοθετήσει το ευρώ ήδη από την 1η Ιανουαρίου 2026, καθιστώντας την ως το 21ο μέλος της νομισματικής ένωσης.
Μετά από χρόνια αναμονής, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) αναμένεται να δώσουν την έγκρισή τους μέσω μιας έκθεσης που θα δημοσιευθεί την ερχόμενη Τετάρτη, σύμφωνα με όσα δήλωσαν στο POLITICO αρκετοί αξιωματούχοι.
Η ένταξη της Βουλγαρίας στο ευρώ θα βοηθούσε τη χώρα να ενισχύσει το εμπόριο με το υπόλοιπο νομισματικό μπλοκ, να μειώσει το κόστος συναλλαγών και να ενισχύσει την επιρροή της στις Βρυξέλλες.
«Η ένταξη στο ευρώ θα ενισχύσει μόνο την (κυριαρχία) της Βουλγαρίας - θα συμμετέχουμε στη διαδικασία λήψης αποφάσεων της ΕΚΤ», δήλωσε στο POLITICO ο Ατάνας Πεκάνοφ, Βούλγαρος οικονομολόγος και πρώην αναπληρωτής πρωθυπουργός της χώρας.
Για δεκαετίες, το λεβ -το τοπικό νόμισμα- ήταν συνδεδεμένο με το ευρώ, αλλά η χώρα δεν είχε λόγο στις αποφάσεις νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ, καθώς δεν ήταν μέλος της. Εάν η Βουλγαρία ενταχθεί στο ευρώ, όπως προβλέπεται το 2026, ο κεντρικός τραπεζίτης της Βουλγαρίας θα λάβει επίσημη θέση στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ. Ωστόσο, καθώς θα είναι μόνο το 13ο μεγαλύτερο μέλος της Ένωσης, αντιπροσωπεύοντας λιγότερο από το 1% του ΑΕΠ της, η επιρροή της στο Συμβούλιο θα είναι περιορισμένη.
Οι ανησυχίες παραμένουν
Οι επικριτές προειδοποιούν, ωστόσο, ότι η κίνηση αυτή δεν είναι επιφυλάσσει και κινδύνους. Η υιοθέτηση του ενιαίου νομίσματος θα μπορούσε, για παράδειγμα, να προκαλέσει τουλάχιστον μια εφάπαξ αύξηση των τιμών - που θα πλήξει ιδιαίτερα τα φτωχότερα νοικοκυριά στις αγροτικές περιοχές - καθώς οι επιχειρήσεις θα επωφεληθούν από τη μετάβαση.
Μεσοπρόθεσμα, οι χαμηλές εγχώριες τιμές τείνουν επίσης να προσαρμόζονται στα υψηλότερα ευρωπαϊκά πρότυπα χάρη στο αυξημένο εμπόριο εντός του μπλοκ. Αυτό ήταν το μοτίβο για τις χώρες που υιοθέτησαν πρόσφατα το ευρώ, όπως η Σλοβακία, η Εσθονία και η Λιθουανία. Οι χώρες αυτές αρχικά παρουσίασαν αύξηση του πληθωρισμού.
Οι φόβοι είναι ότι ο εντονότερος πληθωρισμός θα πλήξει βασικά αγαθά όπως τα λαχανικά, ιδίως στις αγροτικές περιοχές όπου οι καταναλωτές έχουν λιγότερες επιλογές.
«(Οι αγροτικοί ψηφοφόροι είναι επιφυλακτικοί) όχι επειδή είναι ευρωσκεπτικιστές, αλλά λόγω των φόβων για αύξηση του κόστους ζωής», δήλωσε ο Πεκάνοφ, ο οποίος είναι σημαντικός υποστηρικτής της ένταξης στο ευρώ.
Συντονισμένος σε αυτές τις ανησυχίες, ο Βούλγαρος πρόεδρος Ρούμεν Ράντεφ προκάλεσε σοκ σε όλη τη χώρα όταν ανακοίνωσε νωρίτερα αυτόν το μήνα ότι ήθελε να διεξαγάγει εθνικό δημοψήφισμα για να καθυστερήσει την ένταξη της χώρας στο ευρώ.
Αυτό, ωστόσο, είναι απίθανο να επιτραπεί από το συνταγματικό δικαστήριο της χώρας, το οποίο έχει ήδη αποφανθεί σε προηγούμενες περιπτώσεις ότι μια τέτοια ψηφοφορία θα ήταν αντισυνταγματική.
Η ανακοίνωση του Ράντεφ ήταν επίσης ιδιαίτερα αντιδημοφιλής στο Κοινοβούλιο, όπου η πλειοψηφία των βουλγαρικών κομμάτων υποστηρίζει την υιοθέτηση του ευρώ.
Σε δηλώσεις του την Τρίτη, ο Βούλγαρος πρωθυπουργός, Ρόζεν Ζελιάζκοφ, σύμφωνα με τα τοπικά μέσα ενημέρωσης δήλωσε: «Δεν έχει νόημα, σε μια στιγμή που το έθνος θα έπρεπε να είναι σίγουρο ότι η εισαγωγή του ευρώ θα έχει μόνο οφέλη για την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας, να εισάγουμε μια συζήτηση που στην πραγματικότητα χειραγωγεί τους ανθρώπους και τους εμπνέει φόβο».
Η Σόφια βρίσκεται επί του παρόντος σε καλό δρόμο για την εκπλήρωση των κριτηρίων εισόδου στην Ευρωζώνη, αφού μειώσει τον πληθωρισμό στο ποσοστό-στόχο - ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια στη διαδικασία μέχρι στιγμής.
Προκειμένου να ενταχθεί στο ευρώ, ο μέσος ρυθμός πληθωρισμού της Βουλγαρίας από τον Απρίλιο του 2024 έως τον Απρίλιο του 2025 πρέπει να είναι εντός του 1,5% από τον ρυθμό των τριών χωρών της ΕΕ με τον χαμηλότερο πληθωρισμό.
Το 2024 αυτές ήταν η Ιρλανδία (1%), η Ιταλία (1,4%) και το Λουξεμβούργο (1,6%).
Ο πληθωρισμός στη Βουλγαρία μειώθηκε από 4,7% το 2023 σε 2,6% το 2024. Αλλά αναμένεται να αυξηθεί στο 3,6% φέτος - πολύ πάνω από το ποσοστό 2,1% της Ευρωζώνης για το 2025 - λόγω κυρίως της αύξησης του ΦΠΑ σε πολλά είδη στις αρχές του έτους.
