Το ενδεχόμενο αμερικανικού χτυπήματος στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν ήταν ένα από αυτά που προκαλούσαν μεγάλη ανησυχία στις παγκόσμιες αγορές.
Η αντίδρασή τους στο άκουσμα των πολύ ισχυρών πληγμάτων του Σαββατοκύριακου ήταν μάλλον ήπια. Με το άνοιγμα των αγορών την Κυριακή και την Δευτέρα, οι χρηματιστηριακές αγορές στην Μέση Ανατολή και την Ασία υποδέχθηκαν πολύ ψύχραιμα τα νέα, οι Ευρωπαϊκές να σημείωσαν μικρές απώλειες και οι αμερικανικές δεν φάνηκε να ασχολούνται και πολύ με το πολεμικό μέτωπο στο Ιράν.
Οι βασικοί χρηματιστηριακοί δείκτες της Wall Street έκλεισαν την Δευτέρα με αξιόλογα κέρδη, καθώς σε πολλούς επενδυτές άρχισε να εδραιώνεται η πεποίθηση πως το Ιράν αποδέχθηκε την ήττα του και πως η κατάσταση στην περιοχή της Μέσης Ανατολής εμπεριέχει πλέον πολύ λιγότερους κινδύνους.
Οι δηλώσεις του Αμερικανού προέδρου σχετικά με μία κατ’ ουσίαν συμφωνία μεταξύ Ιράν και Ισραήλ για παύση των εχθροπραξιών ενίσχυσαν ακόμα περισσότερη την αισιοδοξία και οδήγησαν χθες Τρίτη τις μετοχικές αγορές σε νέα ανοδική κίνηση.
Την ίδια ώρα, η διαφαινόμενη εξομάλυνση της κατάστασης οδήγησε σε σημαντική πτώση την τιμή του αργού πετρελαίου στις διεθνείς αγορές εμπορευμάτων, καθώς ελάχιστοι φαίνεται να πιστεύουν πως το Ιράν θα αποφασίσει να κάνει κάποια πολύ δραματική κίνηση, όπως π.χ. ο αποκλεισμός των στενών του Ορμούζ ή η επίθεση σε πετρελαϊκές εγκαταστάσεις στην Σαουδική Αραβία.
Από την στιγμή που εκδηλώθηκε η ισραηλινή επίθεση στο Ιράν είχε φανεί πως οι χρηματιστηριακές αγορές δεν ανησυχούσαν πολύ. Μετά και την αμερικανική ανάμειξη, φαίνεται πως ανησυχούν ακόμα λιγότερο, κάτι που είναι εύκολο να καταλάβουμε καθώς σχεδόν όλοι οι σημαντικοί διεθνείς χρηματιστηριακοί δείκτες βρίσκονται κοντά σε ιστορικά υψηλά επίπεδα ή τουλάχιστον στα υψηλότερα σημεία των τελευταίων ετών και η μεγάλη αναταραχή που επικράτησε από τα μέσα Φεβρουαρίου μέχρι τον Μάιο στην Wall Street έχει αρχίσει να ξεχνιέται.
Εδώ και μερικές εβδομάδες, η γενικότερη εικόνα είναι αυτή μίας χρηματιστηριακής αγοράς με πολύ κέφι όπου ανταμείβονται πλουσιοπάροχα οι μετοχές των εταιρειών που πείθουν τους επενδυτές για τις προοπτικές και τις επιδόσεις τους. Ειδικά δε μετά τα τελευταία επεισόδια που έχουμε ζήσει τους τελευταίους μήνες (δασμοί Τραμπ, γεωπολιτικές εντάσεις, πόλεμος Ιράν Ισραήλ) φαίνεται πως όλοι έχουν πειστεί πλέον πως οι χρηματιστηριακές αγορές δεν αντιμετωπίζουν σοβαρές προκλήσεις.
Είναι αυτό σωστό; Δεν μπορούμε προφανώς να το αποκλείσουμε, οφείλουμε όμως να σκεφθούμε σοβαρά το τι θα μπορούσε να πάει άσχημα και να βγάλει και πάλι τις χρηματιστηριακές αγορές από την λειτουργία αυτόματου πιλότου. Δεν είναι και λίγα αυτά που θα μπορούσαν να χαλάσουν την εικόνα ευφορίας που εκπέμπουν οι χρηματιστηριακές αγορές. Πρώτα απ’ όλα, δεν μπορούμε ακόμα να είμαστε σίγουροι πως η δεκαήμερη αντιπαράθεση Ισραήλ – Ιράν έχει φθάσει στο τέλος της.
Μπορεί ο Αμερικανός πρόεδρος να προσπαθεί να στριμώξει και τις δύο πλευρές και να τις αναγκάσει να συνάψουν άμεσα μία συμφωνία παύσης των εχθροπραξιών αλλά είναι φανερό πως και οι δύο πλευρές είναι έτοιμες με την πρώτη ευκαιρία να αρχίσουν και πάλι τους βομβαρδισμούς.
Οι χθεσινές δημόσιες παραινέσεις του Τραμπ προς τις δύο πλευρές να σταματήσουν άμεσα την ανταλλαγή πυρών και οι βαρείς χαρακτηρισμοί που χρησιμοποίησε έχουν δημιουργήσει την εντύπωση πως η κατάσταση είναι ακόμα πολύ εύθραυστη και πως ανά πάσα στιγμή θα μπορούσαμε να δούμε μία νέα ανάφλεξη. Η λογική λέει βέβαια πως ο πρόεδρος Τραμπ θα πιέσει πολύ για την σύναψη συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός, καθώς θέλει να δείξει πως η δική του αποφασιστική παρέμβαση απέτρεψε μία παρατεταμένη σύρραξη μεταξύ των δύο πλευρών.
Η λογική λέει επίσης πως είναι πιθανότερο να το πετύχει παρά όχι. Δεν μπορούμε όμως να είμαστε και βέβαιοι πως θα τα καταφέρει.
Στην περίπτωση σοβαρής αναζωπύρωσης των πολεμικών επιχειρήσεων μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, οι αγορές μπορεί να μην δείξουν την ίδια ψυχραιμία.
Είναι πολύ δύσκολο να μην επανέλθει η ανησυχία σχετικά με το αργό πετρέλαιο, τους δρόμους μεταφοράς του, τον πιθανό αποκλεισμό των στενών του Ορμούζ και την ασφάλεια των πετρελαϊκών εγκαταστάσεων του ιδίου του Ιράν και των άλλων μεγάλων πετρελαϊκών δυνάμεων της περιοχής.
Το καλό κλίμα των αγορών δεν κινδυνεύει μόνο από τον πραγματικό πόλεμο. Ο εμπορικός πόλεμος και η μεγάλη αναταραχή στο ζήτημα των δασμών δεν ανήκουν στο παρελθόν και η 9η Ιουλίου, δηλαδή η ημέρα λήξης της προθεσμίας που έχει δώσει η αμερικανική πλευρά σχεδόν σε όλους τους εμπορικούς της εταίρους για την ολοκλήρωση των σχετικών διαπραγματεύσεων, δεν είναι πολύ μακριά.
Καθώς ο πρόεδρος Τραμπ είναι σίγουρο πως δεν επιθυμεί να συντηρήσει την εικόνα του ηγέτη που «γαυγίζει αλλά δεν δαγκώνει», η οποία δημιουργήθηκε μετά τις συνεχείς αλλαγές αποφάσεων, το ενδεχόμενο να τηρήσει πιο σκληρή στάση από αυτή που έχουν εκτιμήσει οι αγορές δεν πρέπει να υποτιμάται.
Η πιθανότητα να δούμε πολλές μεγάλες οικονομίες να αναστατώνονται εκ νέου από τους υψηλούς δασμούς των ΗΠΑ και πάρα πολλές μεγάλες και μικρές επιχειρήσεις να υφίστανται σημαντικές ζημιές και να υποχρεώνονται να παίρνουν σκληρά και επίπονα μέτρα δεν είναι μηδενική.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε επίσης πως ο Αμερικανός πρόεδρος εξακολουθεί να επιτίθεται συνεχώς στον πρόεδρο της Fed. Είναι βέβαιο πως θέλει να του κάνει την ζωή δύσκολη και είναι έτοιμος να του επιρρίψει την ευθύνη για οποιαδήποτε αρνητική εξέλιξη στην αμερικανική και κατ’ επέκταση στην παγκόσμια οικονομία.
Η μεγάλη πίεση που ασκείται στην Fed αυξάνει και τις πιθανότητες για την διάπραξη ενός σημαντικού σφάλματος του Πάουελ και των συνεργατών του, στον τομέα της νομισματικής πολιτικής. Δεν μπορούμε να πούμε τι είδους σφάλμα θα είναι αυτό, ξέρουμε όμως πως με τα επιτόκια αναφοράς στα τωρινά επίπεδα και τα στεγαστικά δάνεια 30ετούς διάρκειας να κινούνται κοντά στο 7%, μία πιθανή αναζωπύρωση του πληθωρισμού θα είχε πολύ αρνητικές συνέπειες και η λήψη των κατάλληλων μέτρων δεν θα είναι καθόλου εύκολη με την Κεντρική Τράπεζα υπό συνεχή πίεση και την θητεία του διοικητή Πάουελ να λήγει σε 11 μήνες από τώρα.
Αναφερόμαστε σε αναζωπύρωση του πληθωρισμού παρά το γεγονός πως από χθες έχει αρχίσει νέα πτωτική κίνηση στις τιμές του αργού πετρελαίου, καθώς δεν ξεχνάμε πως ακόμα είναι πολύ νωρίς για να πούμε ότι οι οικονομολόγοι που προβλέπουν εδώ και μήνες πως ο πόλεμος των δασμών θα προκαλέσει πληθωριστικές πιέσεις έχουν πέσει έξω.
Επίσης, δεν ξεχνάμε πως το φορολογικό νομοσχέδιο που βρίσκεται ακόμα στο στάδιο της επεξεργασίας του, αποτελεί έναν αστάθμητο παράγοντα που μπορεί να επηρεάσει τις αποδόσεις των αμερικανικών ομολόγων, να περιπλέξει ακόμα περισσότερο την δουλειά της Fed και να κάνει ακόμα πιο επιθετικό τον πρόεδρο απέναντί της.
Ένας άλλος κίνδυνος, φαινομενικά άσχετος με τα προηγούμενα είναι αυτός των πιθανών αρνητικών ειδήσεων από τον κλάδο της Τεχνητής Νοημοσύνης που είναι ο κινητήριος μοχλός της αμερικανικής χρηματιστηριακής αγοράς και εδώ και πολύ καιρό μπορούμε να πούμε πως «οδηγεί την κούρσα της αγοράς».
Πολλά τα χαμόγελα λοιπόν στις μετοχικές αγορές στα διεθνή χρηματιστήρια. Πολλές και οι πιθανές αναποδιές που μπορούν να τα σβήσουν από τα πρόσωπα των επενδυτών. Δεν υποστηρίζουμε πως θα γίνει κάτι τέτοιο, δεν είναι σωστό όμως και να το αποκλείσουμε.
