Του Kristian Niemietz
Αν είστε κλασικός φιλελεύθερος, συντηρητικός ή ακόμη και κεντροαριστερός σοσιαλδημοκράτης που σας αρέσει να συζητάτε στο Twitter, θα έχετε σίγουρα παρατηρήσει ότι οι απόψεις σας δεν είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς σ’ αυτή την πλατφόρμα. Το φάσμα των αποδεκτών απόψεων στο Twitter φαίνεται να κυμαίνεται από τους “Tankies” (δηλαδή τους πλήρως σταλινικούς ή μαοϊστές) στην αριστερά, μέχρι με τους συνήθεις αναγνώστες του Guardian στη «δεξιά».
Οι άνθρωποι που έχουν την αντιδημοφιλή και καθόλου κουλ άποψη ότι ο καπιταλισμός είναι κάτι το καλό και ότι οι εναλλακτικές του έχουν αποδειχθεί στην πράξη ελλειμματικές, συχνά αυτοπαρηγορούνται με φράσεις όπως «το Twitter δεν είναι ο πραγματικός κόσμος». Πράγματι, η σοσιαλιστική αριστερά κυριαρχεί στο Twitter. Όμως το Twitter, υποστηρίζουν, είναι μια αίθουσα ηχούς της αριστεράς και απέχει πολύ από τις ανησυχίες και τις στάσεις των «πραγματικών ανθρώπων» στον «πραγματικό κόσμο».
Εγώ το ονομάζω αυτό «το μοντέλο Λας Βέγκας του Twitter»: είναι η ιδέα πως ό,τι συμβαίνει στο Twitter μένει στο Twitter. Σε ό,τι αφορά την καθημερινή πολιτική, αυτό το μοντέλο είναι ξεκάθαρα ορθό. Συχνά έχουμε καταιγίδες στο Twitter που μαίνονται για μέρες, και μετά έρχεται μια δημοσκόπηση που καταδεικνύει ότι η υπόλοιπη χώρα δεν έχει επηρεαστεί σχεδόν καθόλου.
Η εναλλακτική στο μοντέλο του Λας Βέγκας για το Twitter είναι αυτό που θα ονομάζαμε «μοντέλο του ίνφλουενσερ του Instagram»: η ιδέα ότι το Twitter είναι ένα μέρος για όσους ορίζουν τις τάσεις και εκείνους που υιοθετούν νωρίς τις πιο δημοφιλείς από αυτές, οι οποίες στη συνέχεια κάποια στιγμή θα εξαπλωθούν και στον πραγματικό κόσμο και θα γίνουν οι κυρίαρχες απόψεις του αύριο.
Οι ίνφλουενσερ του Instagram και οι ακόλουθοί τους σε καμία περίπτωση δεν είναι αντιπροσωπευτικοί του γενικού πληθυσμού. Περνούν πολύ περισσότερο χρόνο σκεπτόμενοι τη μόδα (ή το όποιο άλλο πεδίο επιρροής τους) από τον καθημερινό άνθρωπο. Βραχυπρόθεσμα, δεν έχουν κάποια εντοπίσιμη επιρροή στον «πραγματικό κόσμο» Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι ίνφλουενσερ δεν είναι επιδραστικοί: εξ ορισμού είναι – το λέει και το όνομά τους.
Υπάρχει όμως μια παρόμοια διαδικασία σε λειτουργία και στο πεδίο των ιδεών;
Δεν μπορούμε να ελέγξουμε την εγκυρότητα του μοντέλου του ίνφλουενσερ του Instagram για το Twitter εμπειρικά, καθώς δεν μπορούμε να διαπιστώσουμε αιτιότητα. Αλλά σίγουρα μπορούμε να ελέγξουμε τον βαθμό στον οποίο οι χαρακτηριστικές «απόψεις του Twitter» εκφράζουν τα μέλη της γενιάς των Μιλένιαλ (τους ανθρώπους που έχουν γεννηθεί στην αρχή της δεκαετίας του 1980 μέχρι τα μέσα ή τα τέλη της δεκαετίας του 1990) και της γενιάς των Ζούμερ (όσους έχουν γεννηθεί έκτοτε).
Στην κατεύθυνση αυτή, το ΙΕΑ παρήγγειλε μια έρευνα γνώμης στην Forefront Market Research. Στη νέα μου έκθεση στο ΙΕΑ με τίτλο Left Turn Ahead: Surveying attitudes of young people towards capitalism and socialism (Επόμενη στροφή αριστερά: Επισκόπηση των στάσεων των νέων ανθρώπων ως προς τον καπιταλισμό και τον σοσιαλισμό) συνοψίζω τα βασικά πορίσματα της έρευνάς μας αυτής, και εξετάζω το πώς εντάσσονται σε όσα ήδη ξέρουμε από προηγούμενες έρευνες γνώμης και μελέτες στάσεων.
Απ’ ό,τι φαίνεται, οι απόψεις του Twitter είναι πολύ διαδεδομένες στον πραγματικό κόσμο:
Το 76% των Ζούμερ και το 75% των Μιλένιαλ συμφωνούν με τη δημοφιλή άποψη στο Twitter που προωθείται από φορείς όπως ο Extinction Rebellion, ότι η κλιματική αλλαγή είναι ένα πρόβλημα που αφορά συγκεκριμένα τον καπιταλισμό.
Το 67% των Ζούμερ και το 73% των Μιλένιαλ συμφωνούν με τη δημοφιλή άποψη στο Twitter, που προωθείται από φορείς όπως ο Black Lives Matter, ότι ο καπιταλισμός υποδαυλίζει τον ρατσισμό.
Το 70% των Ζούμερ και το 74% των Μιλένιαλ συμφωνούν με τη δημοφιλή άποψη στο Twitter, που προωθείται από φορείς όπως ο New Economics Foundation, οτι ο καπιταλισμός προάγει τον εγωισμό, την απληστία και τον υλισμό.
Το 75% των Ζούμερ και το 79% των Μιλένιαλ συμφωνούν με τη δημοφιλή άποψη στο Twitter, που προωθείται από φορείς όπως ο Momentum, οτι η στεγαστική κρίση της Βρετανίας αποτελεί αποτυχία της αγοράς.
Το 67% των Ζούμερ και το 75% των Μιλένιαλ συμφωνούν με τη δημοφιλή άποψη στο Twitter, που προωθείται από φορείς όπως ο Keep Our NHS Public, ότι η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα αποτελεί απειλεί για το βρετανικό εθνικό σύστημα υγείας.
Σημαίνει αυτό ότι η Βρετανία μετατρέπεται σε μια γιγάντια, τρισδιάστατη εκδοχή του Twitter από την οποία δεν μπορεί κανείς ποτέ να αποσυνδεθεί;
Όχι ακριβώς. Συνολικά, τα δεδομένα της έρευνάς μας δεν καταδεικνύουν μια συνεπή σοσιαλιστική κατεύθυνση. Μάλιστα, δεν καταδεικνύουν καμία συνεπή κατεύθυνση. Οι αντικαπιταλιστικές προτάσεις πάντα λαμβάνουν υψηλά επίπεδα αποδοχής, αλλά συχνά, διαμετρικά αντίθετες προτάσεις υπέρ του καπιταλισμού πάνω στα ίδια θέματα λαμβάνουν επίσης την αποδοχή της πλειονότητας. Ο «σοσιαλισμός των Μιλένιαλ» δεν είναι ένας μαχητικός, συνειδητοποιημένος μαρξισμός-λενινισμός. Είναι ένας πολύ διάχυτος και συγχυσμένος ανακλαστικός σοσιαλισμός.
Αυτό όμως συμβαίνει όταν οι απόψεις μιας πολιτικώς ενεργής και δραστήριας πλειονότητας γίνονται η κυρίαρχη άποψη: νερώνονται, απλοποιούνται και γίνονται λιγότερο εσωτερικά συνεπείς. Η διαδικασία πάντως αυτή είναι πραγματική.
Αν λοιπόν υποστηρίζετε την οικονομία της αγοράς, μη βασίζεστε στους «πραγματικούς ανθρώπους» στον «πραγματικό κόσμο» για να σας διασώσουν. Αντιθέτως, φτιάξτε έναν λογαριασμό στο Twitter και μπείτε στην κουβέντα. Εκεί είναι η δράση.
--
Ο Kristian Niemietz είναι επικεφαλής θεμάτων Πολιτικής Οικονομίας στο Institute of Economic Affairs.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 7 Ιουλίου 2021 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Institute of Economic Affairs και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
