Τα τρία χαρακτηριστικά της τυραννίας
Shutterstock
Shutterstock

Τα τρία χαρακτηριστικά της τυραννίας

Γράφει ο Dan Sanchez*

Οι ιδρυτές της Αμερικής που συνέταξαν και υπέγραψαν τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας στήριξαν το επιχείρημά τους υπέρ του διαχωρισμού από τη Μεγάλη Βρετανία σε μια φιλοσοφία διακυβέρνησης που προέρχεται από τα γραπτά του Τζον Λοκ και ιδιαίτερα ειδικά από τις ιδέες του Λοκ για τη νόμιμη διακυβέρνηση έναντι της παράνομης, δηλαδή της τυραννίας.

Στις Δύο Πραγματείες περί Κυβέρνησης, ο Λοκ έγραψε:

«Η πολιτική εξουσία, λοιπόν, θεωρώ ότι είναι το δικαίωμα της θέσπισης νόμων με θανατικές ποινές, και κατά συνέπεια και με κάθε ελαφρύτερη ποινή, για τη ρύθμιση και τη διατήρηση της ιδιοκτησίας, και (το δικαίωμα) της χρήσης της ισχύος της κοινότητας για την εκτέλεση τέτοιων νόμων, και την υπεράσπιση του κοινού πλούτου από ξένη βλάβη· και όλα αυτά μόνο για το κοινό καλό».

Εδώ, ο Locke ορίζει την «πολιτική εξουσία» ως εξουσία εντός του δικαίου, δηλαδή, τη νόμιμη διακυβέρνηση.

Για τον Λοκ, το αντίθετο της νόμιμης διακυβέρνησης (της «πολιτικής εξουσίας») είναι η «εξουσία πέρα από το δίκαιο», την οποία ονόμασε «τυραννία».

«…τυραννία είναι η άσκηση εξουσίας πέρα από το δίκαιο, στην οποία κανένας φορέας δεν μπορεί να έχει δικαίωμα. Και αυτό καθιστά την εξουσία που έχει ο καθένας στα χέρια του να ασκείται όχι για το καλό όσων βρίσκονται κάτω από αυτήν, αλλά για το δικό του ιδιωτικό ξεχωριστό όφελος. (τυραννία είναι) Όταν ο κυβερνήτης, όποιον τίτλο κι αν έχει, έχει ως κανόνα όχι τον νόμο, αλλά τη θέλησή του, και οι εντολές και οι ενέργειές του δεν στοχεύουν στη διατήρηση των περιουσιών του λαού του, αλλά στην ικανοποίηση της δικής του φιλοδοξίας, εκδίκησης, απληστίας ή οποιουδήποτε άλλου ακανόνιστου πάθους».

Σε αυτά τα δύο αποσπάσματα, μπορούμε να δούμε τα κριτήρια του Λοκ για τη διάκριση της νόμιμης διακυβέρνησης από την τυραννία.

Εξουσία του νόμου εναντίον εξουσίας των ανθρώπων: Η νόμιμη διακυβέρνηση περιλαμβάνει τη «θέσπιση νόμων» και «την εκτέλεσή τους». Τυραννία είναι «Όταν ο κυβερνήτης, όποιον τίτλο κι αν έχει, έχει ως κανόνα όχι τον νόμο, αλλά τη θέλησή του…». Με σύγχρονη ορολογία, αυτή είναι η διάκριση μεταξύ εξουσίας του νόμου και εξουσίας των ανθρώπων. Δημόσιο καλό εναντίον ιδιωτικού πλεονεκτήματος: Η νόμιμη διακυβέρνηση ασκείται «μόνο για το δημόσιο καλό». Τυραννία είναι η χρήση της εξουσίας «όχι για το καλό όσων βρίσκονται κάτω από αυτήν, αλλά για το δικό του ιδιωτικό ξεχωριστό όφελος». 

Προστασία Δικαιωμάτων έναντι της μη Προστασίας Δικαιωμάτων: Και ολόκληρος ο σκοπός της κυβέρνησης, σύμφωνα με τον Λοκ, είναι η προστασία των «δικαιωμάτων»/ της «ιδιοκτησίας», με την οποία εννοεί τη νόμιμη ιδιοκτησία των περιουσιακών στοιχείων καθώς και του ίδιου του σώματος. Έτσι, τυραννία είναι όταν οι εντολές και οι ενέργειες ενός ηγεμόνα δεν στοχεύουν στη διατήρηση των περιουσιών του λαού του, αλλά στην ικανοποίηση της δικής του φιλοδοξίας, εκδίκησης, απληστίας ή οποιουδήποτε άλλου ακανόνιστου πάθους.

Σύμφωνα με τους ιδρυτές της Αμερικής, με καθένα από τα παραπάνω τρία κριτήρια, η βρετανική κυβέρνηση συμπεριφερόταν τυραννικά. Γι’ αυτό και υπεγράφη η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας και άρα συνέβη η Επανάσταση.

Παρακολουθήστε τον Michael Boldin από το Tenth Amendment Center να συζητά αυτό το άρθρο σ’ αυτό το βίντεο.

--

*Ο Dan Sanchez είναι διευθυντής περιεχομένου και εκτελεστικός υπεύθυνος έκδοσης του FEE.org.


Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 26 Απριλίου 2022 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Foundation for Economic Education και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.