Καθώς η Ευρώπη εισέρχεται στο τρίτο έτος μιας σύγκρουσης που εκτυλίσσεται στην «καρδιά» της, με το Κίεβο να δείχνει αποδυναμωμένο απέναντι στον επιθετικό πόλεμο του Κρεμλίνου, ΕΕ και ΝΑΤΟ καλούνται να επιδείξουν μια ξεκάθαρη πολιτική και στρατηγική βούληση να υπερασπιστούν την ανατολική πτέρυγα. Σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Liberal και τη Λυδία Ρουμποπούλου, ο υπουργός Εξωτερικών της Λιθουανίας Γκαμπριέλιους Λαντσμπέργκις, τονίζει ότι η Δύση «έχει όλα τα μέσα» για να επιβάλει στρατηγική ήττα στη Ρωσία στο μέτωπο της Ουκρανίας. Προειδοποιεί, ωστόσο, ότι σε περίπτωση ρωσικής νίκης, η Μόσχα μπορεί να θελήσει «να δοκιμάσει το Άρθρο 5*».
«Πρέπει να δράσουμε γρήγορα - αν θέλουμε να ζήσουμε σε μια φιλελεύθερη δημοκρατική Ευρώπη στο μέλλον, πρέπει να είμαστε έτοιμοι να την υπερασπιστούμε», εξηγεί, εκφράζοντας παράλληλα τη βεβαιότητα ότι η Ουάσιγκτον θα σταθεί στο ύψος των περιστάσεων, καθώς Ρεπουμπλικάνοι και Δημοκρατικοί «κατανοούν τι διακυβεύεται».
Ο επικεφαλής της Λιθουανικής διπλωματίας μιλάει στο Liberal για την απάντηση που καλείται να δώσει η ΕΕ σε αυτό που χαρακτηρίζει ως «λιμοκτονία πυρομαχικών» της Ουκρανίας, για τις ανησυχίες που υπάρχουν σχετικά με την προετοιμασία της Δύσης για μια νίκη έναντι της Ρωσίας, για την ετοιμότητα της Ευρώπης να ηγηθεί της προσπάθειας απέναντι σε μια ενδεχόμενη συρρίκνωση της αμερικανικής βοήθειας, αλλά και για τον τρόπο που θα αποφευχθεί το «χειρότερο σενάριο» σχετικά με την έκβαση αυτού του πολέμου.
Συνέντευξη του υπουργού Εξωτερικών της Λιθουανίας στο Liberal και τη Λ. Ρουμποπούλου
Κύριε Υπουργέ, δηλώσατε πρόσφατα, κατά την επίσκεψή σας στο Μόναχο, ότι «η ΕΕ δεν διαθέτει την πολιτική βούληση και [την αίσθηση του] επείγοντος που απαιτούνται για τη στήριξη της Ουκρανίας και τη διατήρηση της συλλογικής ασφάλειας», ενώ παράλληλα είπατε ότι «είμαστε ένα ανοιχτό βιβλίο για τον αντίπαλό μας [τη Ρωσία]» και ότι είναι καιρός για την Ευρώπη να λάβει «μεγάλες αποφάσεις». Ο πρόεδρος Ζελένσκι δήλωσε την προηγούμενη Δευτέρα ότι «η Ρωσία εκμεταλλεύεται τις καθυστερήσεις στη βοήθεια προς την Ουκρανία». Σε τι θα συνίστατο μια επαρκής απάντηση στο συνεχιζόμενο πόλεμο ;
Μια επαρκής απάντηση στον συνεχιζόμενο πόλεμο απαιτεί από την ΕΕ να ενισχύσει τη δέσμευσή της για την παροχή έγκαιρης, προβλέψιμης και βιώσιμης στρατιωτικής στήριξης στην Ουκρανία. Από την άποψη αυτή, έχουμε αντιμετωπίσει κάποιες καθυστερήσεις στη λήψη αποφάσεων. Ωστόσο, είμαι αισιόδοξος ότι οι τρέχουσες συζητήσεις σχετικά με τη δημιουργία του Ταμείου Βοήθειας για την Ουκρανία στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Διευκόλυνσης Ειρήνης θα οδηγήσουν στη διασφάλιση επαρκούς εξοπλισμού για την Ουκρανία το 2024 και μετά. Αυτό είναι ζωτικής σημασίας, διότι αυτή η πρωτοβουλία της ΕΕ επέτρεψε σε εμάς και σε άλλα μικρότερα κράτη μέλη να συγκεντρώσουμε σημαντική υποστήριξη για την Ουκρανία.
Πρέπει επίσης να αντιμετωπίσουμε, αντί να αποφύγουμε, την έλλειψη πυρομαχικών παραγόμενων στην Ευρώπη, η οποία παρεμποδίζει σημαντικά την ικανότητα της Ουκρανίας να αποκρούσει τις ρωσικές επιθέσεις, με αποτέλεσμα το ουκρανικό πυροβολικό να είναι ευάλωτο κατά μήκος των γραμμών του μετώπου. Ένας προφανής τρόπος αντιμετώπισης αυτών των ελλείψεων είναι μέσω της αγοράς των απαραίτητων όπλων και πυρομαχικών από ομοϊδεάτες χώρες εκτός της ΕΕ, - άλλωστε, η κύρια προτεραιότητά μας θα πρέπει να είναι η αντιμετώπιση των επειγουσών αναγκών της Ουκρανίας.
Φαίνεται ότι αρχίζουν να αυξάνονται οι αμφιβολίες σχετικά με την προθυμία της Δύσης να πιστέψει ότι μπορεί να κερδίσει αυτόν τον πόλεμο. Τον Νοέμβριο, δηλώσατε ότι «η Δύση δεν πρέπει να περιμένει ένα δεύτερο Περλ Χάρμπορ», ενώ, την προηγούμενη εβδομάδα, είπατε ότι κάποιοι ανησυχούν υπερβολικά για το τι θα συμβεί αν η Ουκρανία νικήσει τη Ρωσία. Πιστεύετε ότι η ΕΕ και οι ΗΠΑ δεν είναι προετοιμασμένες για ένα τέτοιο σενάριο;
Η ηττοπάθεια ωφελεί μόνο τις ρωσικές προπαγανδιστικές αφηγήσεις ότι ο στρατός της Ρωσίας είναι ανίκητος. Η Δύση έχει όλα τα μέσα για να επιβάλει στρατηγική ήττα στη Ρωσία στην Ουκρανία.
Θα έπρεπε να ανησυχούμε για το τι θα συμβεί αν η Ρωσία κερδίσει στην Ουκρανία και όχι το αντίθετο. Σε περίπτωση ρωσικής νίκης, η όρεξή τους θα αυξηθεί. Τα 400.000 ρωσικά στρατεύματα που βρίσκονται στην Ουκρανία αυτή τη στιγμή θα εκτραπούν κοντά στα σύνορα του ΝΑΤΟ. Και μπορεί να αισθανθούν την ανάγκη να δοκιμάσουν το Άρθρο 5. Πρέπει να υποστηρίξουμε την Ουκρανία μέχρι τη νίκη της, ό,τι κι αν χρειαστεί [να κάνουμε] - για να αποφύγουμε αυτό το σενάριο.
Η Ρωσία δεν θα σταματήσει. Ο Πούτιν προετοιμάζει τη Ρωσία για έναν μακροχρόνιο επιθετικό πόλεμο και ποντάρει στο ότι η δύναμη της θέλησής μας θα μειώνεται όσο περνάει ο καιρός. Ταυτόχρονα, η Ρωσία δεν ενδιαφέρεται για πραγματικές ειρηνευτικές συζητήσεις - οι απαιτήσεις της για ειρηνευτικές συνομιλίες δεν άλλαξαν καθόλου από την παραμονή της εισβολής της και οι παραληρηματικές ιμπεριαλιστικές φιλοδοξίες της με στόχο την υπονόμευση της κυριαρχίας της Ουκρανίας και την «αναίρεση» της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ στην ανατολική πτέρυγα παραμένουν οι ίδιες. Η Ρωσία έχει επίσης μετασχηματίσει την οικονομία της για να υποστηρίξει την πολεμική της μηχανή. Είναι πιθανό το Κρεμλίνο να συνεχίσει να καλεί άνδρες στον στρατό μετά τις λεγόμενες προεδρικές εκλογές του Μαρτίου.
Αν θέλουμε η Ευρώπη να διατηρήσει τη μεταπολεμική ειρήνη και ευημερία, πρέπει να σταματήσουμε να προτρέπουμε ο ένας τον άλλον να δράσει και να περάσουμε στη δράση. Η Ευρώπη είναι σε θέση να κάνει περισσότερα, να παράγει περισσότερο στρατιωτικό εξοπλισμό, να παράσχει περισσότερη οικονομική βοήθεια, να παρακινήσει τις ΗΠΑ από την πλευρά της στις ευρωατλαντικές δομές κ.λπ.
Στις ΗΠΑ, όλα δείχνουν ότι η ηγεσία των Ρεπουμπλικανών θα καθορίσει τελικά το αν η Βουλή των Αντιπροσώπων θα συμφωνήσει να εγκρίνει περισσότερη βοήθεια προς την Ουκρανία. Το περασμένο Σάββατο, ο πρόεδρος Μπάιντεν εξέφρασε τη βεβαιότητά του ότι θα υπάρξει θετική έκβαση, αλλά, ερωτηθείς αν αυτό θα μπορούσε να συμβεί πριν η Ουκρανία χάσει περισσότερα εδάφη, ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωσε ότι δεν είναι τόσο σίγουρος. Με ποιο τρόπο σκοπεύουν το Βίλνιους και οι Βρυξέλλες να αντιμετωπίσουν αυτό το ζήτημα ; Μπορεί η Ευρώπη να χρηματοδοτήσει μόνη της - αν χρειαστεί - την Ουκρανία και θα ήταν αυτό αρκετό;
Δεν υπάρχει εναλλακτική λύση στη διατλαντική Συμμαχία, η οποία παραμένει ουσιαστικός εγγυητής της ασφάλειας και της σταθερότητας στην ευρωατλαντική περιοχή και πέραν αυτής. Η διατλαντική εταιρική σχέση είναι αμοιβαία επωφελής - οι ΗΠΑ είναι πιο ασφαλείς όταν υπάρχει σταθερότητα και ειρήνη στην Ευρώπη.
Πρέπει να δράσουμε γρήγορα - αν θέλουμε να ζήσουμε σε μια φιλελεύθερη δημοκρατική Ευρώπη στο μέλλον, πρέπει να είμαστε έτοιμοι να την υπερασπιστούμε. Δεν μπορώ να αποκλείσω ότι αυτό μπορεί να απαιτήσει μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης που πρέπει να αναλάβει η Ευρώπη. Ταυτόχρονα, είμαι βέβαιος ότι τόσο οι Δημοκρατικοί όσο και οι Ρεπουμπλικάνοι κατανοούν τι διακυβεύεται εδώ, και πώς το να αφήσουμε την Ουκρανία να λιμοκτονεί από πυρομαχικά, να υφίσταται όλο και περισσότερες αποτυχίες στο πεδίο της μάχης, θα επηρέαζε την παγκόσμια κατάσταση ασφαλείας, πώς αυτό θα επηρέαζε την εικόνα της Δύσης στα μάτια τόσο των εταίρων όσο και άλλων αντιπάλων.
Πρόσφατα δηλώσατε ότι «η Ρωσία θα επιτεθεί στην Ευρώπη ίσως σε 5 ή ίσως σε 10 χρόνια», όπως έχουν προειδοποιήσει και άλλες κυβερνήσεις της Βαλτικής. Στο Μόναχο, τονίσατε ότι «θα είμαστε οι επόμενοι». Θα μπορούσε αυτή η τρομακτική προοπτική - εάν επικρατήσει το χειρότερο σενάριο - να ανατραπεί; Και αν ναι, πώς;
Το χειρότερο σενάριο μπορεί εύκολα να αποφευχθεί. Δώστε στην Ουκρανία αρκετά Taurus, ATACMS, F-16, πυρομαχικά πυροβολικού και θα νικήσουν τους Ρώσους για εμάς. Αν τους σταματήσουμε στην Ουκρανία, δεν θα χρειάζεται να ανησυχούμε ότι θα πρέπει να τους σταματήσουμε στο Βίλνιους ή στο Βουκουρέστι. Είναι τόσο απλό. Σήμερα στην Ουκρανία, αποφασίζεται η μελλοντική ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφαλείας και δεν θέλουμε τέτοια αρχιτεκτονική όταν πρέπει να μαντεύουμε αν η Ρωσία θα επιτεθεί σε 2,3 ή 5 χρόνια.
* Το Άρθρο 5 του Βορειοατλαντικού Συμφώνου προβλέπει ότι εάν ένας Σύμμαχος του ΝΑΤΟ δεχθεί ένοπλη επίθεση, τα μέρη της Συμμαχίας θα θεωρήσουν την πράξη βίας ως ένοπλη επίθεση εναντίον όλων των μελών και θα προβούν στις ενέργειες που κρίνουν αναγκαίες για να βοηθήσουν τον Σύμμαχο που δέχθηκε την επίθεση.
Στις 29 Μαρτίου 2004, η Λιθουανία, μαζί με τη Βουλγαρία, την Εσθονία, τη Λετονία, τη Ρουμανία, τη Σλοβακία και τη Σλοβενία έγιναν επίσημα μέλη του ΝΑΤΟ, καθιστώντας αυτό το κύμα διεύρυνσης το μεγαλύτερο στην ιστορία της Συμμαχίας.
