«Δίνουμε συνεχώς κίνητρα για επένδυση σε έρευνα και καινοτομία και επιδίωξή μας είναι να κάνουμε την Ελλάδα έναν ισχυρό επενδυτικό προορισμό» δηλώνει ο Τάσος Γαϊτάνης, Γενικός Γραμματέας Έρευνας και Καινοτομίας στο Liberal.
Ο ίδιος επισημαίνει ότι «η καινοτομία είναι αναγκαία για την ανάπτυξη ολόκληρης της κοινωνίας και γι’ αυτό η Κυβέρνηση δίνει σημαντικά κίνητρα. Μερικά από αυτά είναι η δημιουργία του Elevate Greece, η νομοθέτηση των spin-offs στα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα, αλλά και η προώθηση γενναίων φορολογικών κινήτρων για angel investors».
Συνέντευξη στην Μαρία Γεωργιάδου
Θεωρείτε ότι είμαστε πίσω ως ευρωπαϊκή χώρα στον τομέα των επενδύσεων, στο κομμάτι της καινοτομίας; Πώς μπορούμε να προσελκύσουμε περισσότερα ξένα επενδυτικά κεφάλαια;
Η Κυβέρνησή μας, από την αρχή της θητείας της, επενδύει με συνέπεια στην έρευνα και την καινοτομία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, η χώρα μας από το 2019 έως το 2023, να έχει καταγράψει τη μεγαλύτερη αύξηση επενδύσεων στην Ε.Ε. και να μπορεί να σταθεί πλέον δυναμικά στον χάρτη της καινοτομίας. Άλλωστε, όπως έδειξε και η πρόσφατη έρευνα του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης πάνω από το 65% των ελληνικών επιχειρήσεων ασχολήθηκαν με δραστηριότητες καινοτομίας την τριετία 2020–2022. Ενώ σύμφωνα με μελέτη της Ernst & Young, μόνο το 2023, οι ελληνικές startups κατάφεραν να προσελκύσουν το ενδιαφέρον της διεθνούς επενδυτικής κοινότητας, με το 33% των επενδύσεων να προέρχεται από αμερικανικά σχήματα, ενώ το 78% από διεθνή προέλευση. Φυσικά αυτά δεν έγιναν τυχαία αλλά είναι αποτελέσματα μιας συντονισμένης προσπάθειας. Έχουμε ήδη κάνει σημαντικά βήματα, αλλά έχουμε ακόμη δρόμο μπροστά μας ώστε να πετύχουμε ακόμη περισσότερα. Γι’ αυτό, με στοχευμένα μέτρα δίνουμε συνεχώς κίνητρα για επένδυση σε έρευνα και καινοτομία. Επιδίωξή μας είναι να κάνουμε την Ελλάδα έναν ισχυρό επενδυτικό προορισμό.
Ποια είναι τα μέτρα που περιλαμβάνει η αναπτυξιακή στρατηγική της χώρας μας στον τομέα της Έρευνας και Ανάπτυξης;
Ως Κυβέρνηση δημιουργούμε ευκαιρίες και προοπτικές ενισχύοντας το οικοσύστημα καινοτομίας, υποστηρίζοντας τη σύνδεση ερευνητικού και επιχειρηματικού κόσμου και δίνοντας κίνητρα στους νέους ώστε να επιστρέψουν ή να μείνουν και να εργαστούν στον τόπο μας. Μεταξύ άλλων, δημιουργήσαμε το Elevate Greece, νομοθετήσαμε τις spin-offs στα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα και προωθούμε φορολογικά κίνητρα για angel investors και την εμπορική αξιοποίηση ευρεσιτεχνιών.
Επιπλέον, ενισχύσαμε τα Γραφεία Μεταφοράς Τεχνολογίας, ώστε η έρευνα να μην μένει στο ράφι, αλλά να γίνεται προϊόν και να περνάει στην αγορά. Ακόμη, θεσπίσαμε τα πιο γενναία φορολογικά κίνητρα σε επίπεδο Ε.Ε. για όσες επιχειρήσεις επενδύουν σε καινοτομία με την έκπτωση να ξεκινά από 200% και να φτάνει έως και 315%. Επίσης, από φέτος, θεσπίσαμε και την Golden Visa για επενδύσεις σε startups. Στην προσπάθεια ενίσχυσης της έρευνας, συμβάλλουν ουσιαστικά και προγράμματα όπως το “Ερευνώ – Καινοτομώ”, αλλά και τα χρηματοδοτικά εργαλεία του ΕΣΠΑ, τα οποία ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα και την εξωστρέφεια των ελληνικών επιχειρήσεων. Τι έχουμε καταφέρει μέχρι σήμερα με όλα τα παραπάνω; Μόνο την τελευταία τετραετία αυξήθηκαν κατά 20% οι δαπάνες για Έρευνα και Ανάπτυξη. Για παράδειγμα μόνο το 2023 το συνολικό προσωπικό σε έρευνα και ανάπτυξη σημείωσε αύξηση 5,8% σε σχέση με την προηγούμενή χρονιά, με την Ελλάδα να καταλαμβάνει τη 12η θέση μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσον αφορά τις θέσεις πλήρους απασχόλησης σε έρευνα και ανάπτυξη. Πλέον, οι επιστήμονες που απασχολούνται στην ελληνική βιομηχανία φτάνουν τους 4.200, σε αντίθεση με τα προηγούμενα χρόνια που ήταν μόλις 1900.Τα αποτελέσματα λοιπόν της προσπάθειας μας είναι χειροπιαστά. Μέσα σε έξι χρόνια, οι άμεσες ξένες επενδύσεις στη χώρα μας ξεπέρασαν σωρευτικά τα 27 δισ. ευρώ. Κυρίως όμως, ο ίδιος ο ελληνικός επιχειρηματικός κόσμος, έχει ανακτήσει την εμπιστοσύνη του στο Κράτος και συνεχίζει να επενδύει και να αναπτύσσεται στον τόπο μας.
Θα ήθελα να μας πείτε για τον ρόλο του Elevate Greece.
Όταν θεσπίσαμε το Εlevate Greece, το όραμα μας ήταν να χαρτογραφήσουμε όλες τις νεοφυείς επιχειρήσεις και να υποστηρίξουμε την σύνδεση της καινοτόμου επιχειρηματικότητας με την έρευνα και φυσικά την δικτύωσή της με την ελληνική βιομηχανία. Σήμερα, το Elevate Greece καταγράφει πάνω από 950 startups και αποτελεί τον κόμβο της νεοφυούς επιχειρηματικότητας στη χώρα μας. Αποτελεί μια σημαντική πρωτοβουλία της Κυβέρνησης μας, η οποία στηρίζει τις νεοφυείς επιχειρήσεις να αναπτυχθούν. Αποτελεί επίσης πόλο έλξης για επενδυτές, angels investors, venture capital funds και επιχειρήσεις από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Γι’ αυτό ως Πολιτεία δεν σταματάμε να επενδύουμε και να ενισχύσουμε ουσιαστικά τον χώρο της καινοτομίας. Πρόσφατα ανακοινώσαμε ως Γενική Γραμματεία Έρευνας και Καινοτομίας Ανοιχτό Διεθνή Ηλεκτρονικό Διαγωνισμό που φτάνει τις 620.000 ευρώ, για την αναβάθμιση της πλατφόρμας του «Elevate Greece». Στόχος μας, να υποστηρίξουμε ακόμη περισσότερο τις νεοφυείς επιχειρήσεις στη χώρα μας, να ενισχύσουμε την εξωστρέφειας τους και την διασύνδεσή τους με την επιχειρηματική κοινότητα εντός και εκτός συνόρων και φυσικά, να βοηθήσουμε να δημιουργηθούν περισσότερες θέσεις εργασίας για εξειδικευμένα στελέχη στις νεοφυείς επιχειρήσεις.
Οι γεωπολιτικές ανακατατάξεις και οι οικονομικές εξελίξεις μπορούν να κρατήσουν στάσιμο τον τομέα της έρευνας;
Οι τρέχουσες γεωπολιτικές εξελίξεις και οι οικονομικές τους συνέπειες επηρεάζουν όλους τους κλάδους της παγκόσμιας οικονομίας, συνεπώς και τον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας. Απέναντι όμως σε κάθε κρίση δεν υπάρχουν μόνο προκλήσεις αλλά και ευκαιρίες. Μέχρι σήμερα η Κυβέρνηση μας έχει αποδείξει πως μπορεί να διαχειριστεί τις προκλήσεις και να επενδύσει σε κάθε ευκαιρία. Αυτό θα συνεχίσουμε να κάνουμε. Γιατί μόνο μέσω της έρευνας και της καινοτομίας μπορούμε να απαντήσουμε στις απαιτήσεις της βιωσιμότητας και να διασφαλίσουμε την στρατηγική αυτονομία. Αυτό άλλωστε τονίζει και ο Μάριο Ντράγκι στην έκθεση του, ότι οι πολιτικές που πρέπει να υιοθετηθούν για να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας, έχουν ως βασική προϋπόθεση τις επενδύσεις στην έρευνα. Ας μην ξεχνάμε ότι η Ευρώπη μπορεί να είναι τόπος προορισμού ερευνητών και φυσικά αυτή την ευκαιρία πρέπει να την εκμεταλλευτεί και η χώρα μας.
Σε πρόσφατη εκδήλωση που διοργάνωσε ο Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών δηλώσατε: «Αναγνωρίζουμε τις προκλήσεις: αυξημένο ενεργειακό κόστος, επενδυτικές ανάγκες, πιέσεις που υφίστασθε από τον διεθνή ανταγωνισμό. Γι’ αυτό, ως Γενική Γραμματεία δεσμευόμαστε ότι θα είμαστε δίπλα σας, δίνοντας κίνητρα γιατί η χημική βιομηχανία μας δεν πρέπει να έχει μόνο παρόν ή ένδοξο παρελθόν». Ποια είναι λοιπόν τα κίνητρα που δίνετε;
Όπως έχω πει ξανά, η ελληνική χημική βιομηχανία αποτελεί έναν από τους ανθεκτικότερους κλάδους της ελληνικής μεταποίησης και δεν είναι τυχαίο ότι η χώρα μας βρίσκεται ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες με τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης στον κλάδο. Η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση όμως και η ανάγκη για βιωσιμότητα και ασφάλεια, δημιουργούν την ανάγκη για αλλαγή και εξέλιξη σε κάθε κλάδο, συνεπώς και σε αυτόν της χημικής βιομηχανίας. Χρειάζεται λοιπόν να δώσουμε ώθηση σε έργα κυκλικής οικονομίας, πράσινης χημείας, βιομηχανικής βιοτεχνολογίας και ασφαλών υλικών. Να διευρύνουμε τις συνεργασίες μας εντός και εκτός συνόρων, ώστε η χημική βιομηχανία να συνεχίσει να έχει ανοδική πορεία. Για να το πετύχουμε αυτό ως ΓΓΕΚ, όπως σας ανέφερα προηγουμένως, δίνουμε συνεχώς κίνητρα που φυσικά αφορούν και τον κλάδο της χημικής βιομηχανίας. Οι φορολογικές απαλλαγές για παράδειγμα που ξεκινούν από 200% και φτάνουν έως και 315%, αφορούν όλες τις επιχειρήσεις που πραγματοποιούν δαπάνες για ερεύνα και ανάπτυξη. Οι δαπάνες αυτές αφορούν αποσβέσεις δαπανών κτηριακών, εξοπλισμού, αγοράς εξειδικευμένων επιστημονικών προγραμμάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών, μέχρι και τρέχουσες λειτουργικές δαπάνες, όπως ενοίκια, λογαριασμούς, αλλά και αμοιβές προσωπικού. Για εμάς, η καινοτομία είναι στο επίκεντρο της αναπτυξιακής μας στρατηγικής και αυτό αφορά όλους τους κλάδους.
Έχετε πει ότι «Η έρευνα και η καινοτομία μπορούν να συμβάλλουν στην επίλυση προβλημάτων του πρωτογενούς τομέα και των ΑΠΕ, αλλά και να δημιουργήσουν νέες ευκαιρίες στο επιχειρείν». Δώστε μας παραδείγματα.
Η Καινοτομία είναι μια εθνική υπόθεση που μας αφορά όλους. Από τον τομέα της Υγείας και της Ασφάλειας έως τoν τομέα των Μεταφορών, η Καινοτομία έχει οφέλη για όλους. Γι’ αυτό και θα με ακούτε να λέω συχνά πόσο σημαντική είναι η σύνδεση της ακαδημαϊκής και ερευνητικής κοινότητας με το επιχειρείν σε όλους τους τομείς. Όσον αφορά τώρα στον πρωτογενή τομέα, μπορώ να σας πω με βεβαιότητα πως και εκεί η Καινοτομία έρχεται για να δώσει λύσεις και να δημιουργήσει ευκαιρίες για την αγροδιατροφική ανάπτυξη της χώρας. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η farmB- Ψηφιακή Γεωργία Α.Ε., που αποτελεί spin off του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης.
Εφαρμόζοντας καινοτόμες μεθόδους ψηφιακής γεωργίας διευκολύνει και δίνει λύσεις σε όλη την αλυσίδα της αγροδιατροφής, από τον γεωργό έως τις αγροτικές επιχειρήσεις. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως από την αρχή της λειτουργίας της προσέλκυσε το ενδιαφέρον και ξένων επενδυτών. Ένα άλλο παράδειγμα είναι το έργο «Χωροχρονικό παρατηρητήριο αξιολόγησης αμπελουργικού και οινικού δυναμικού ΟΠΑΠ Νεμέας», ενώ στον τομέα των ΑΠΕ, αξίζει να σας αναφέρω τη «Χρήση συγκεντρωμένης ηλιακής ενέργειας στην τσιμεντοβιομηχανία», που βοηθά σημαντικά στη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος στην τσιμεντοβιομηχανία. Και τα δύο αυτά έργα, εντάσσονται στην ολοκληρωμένη εμβληματική δράση “ΕΡΕΥΝΩ-ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ-ΚΑΙΝΟΜΩ” με προϋπολογισμό περίπου 900.000 ευρώ το κάθε ένα. Και υπάρχουν πολλά ακόμη παραδείγματα που θα μπορούσαμε να αναφέρουμε όχι μόνο στο πρωτογενή αλλά σε όλους τους τομείς. Το ζήτημα είναι να καταλάβουμε όλοι, ότι η καινοτομία είναι αναγκαία για την ανάπτυξη ολόκληρης της κοινωνίας. Χρειάζεται λοιπόν, να είμαστε ανοικτοί στην Καινοτομία. Να συνεργαζόμαστε, να προωθούμε την συνεργασία της ερευνητικής με την επιχειρηματική κοινότητα και να κάνουμε τις απαραίτητες δικτυώσεις. Γιατί μόνο έτσι θα βελτιώσουμε την ανταγωνιστικότητα της χώρας μας και θα καταφέρουμε την οικονομική ανάπτυξη της.
