Τα στρατηγικά βήματα ανάπτυξης της Valorem στην εγχώρια αγορά ΑΠΕ, της γαλλικής εταιρείας ενέργειας με παρουσία σε Φινλανδία, Πολωνία, Σουηδία και Ελλάδα, αναλύει σε συνέντευξή του στο Liberal, ο Country Manager της χώρας, Θωμάς Σταύρου.
Επιπλέον, εξηγώντας τις ευκαιρίες αλλά και τις προκλήσεις της ενεργειακής μετάβασης τονίζει την ανάγκη ενίσχυσης των δικτύων ενώ παρουσιάζει τα οφέλη από την κατασκευή του πρώτου αιολικού πάρκου της εταιρείας στην Κοζάνη.
Αποκαλύπτει, ακόμα, ότι στα σκαριά είναι νέες πράσινες κινήσεις της εταιρείας στην περιοχή γύρω από το αιολικό project ενώ την ίδια στιγμή τονίζει ότι ο όμιλος «κοιτάζει» νέες ευρωπαϊκές αγορές.
Συνέντευξη στη Μαργαρίτα Ασημακοπούλου
Κύριε Σταύρου, θα ήθελα να ξεκινήσουμε από το πρώτο αιολικό που εγκαινιάσατε πριν λίγο καιρό στην Κοζάνη. Πείτε μας, τι φέρνει το έργο αυτό για την περιοχή;
To έργο στην Κοζάνη, του οποίου η επένδυση φτάνει τα 40 εκατομμύρια ευρώ, είναι ένα αιολικό έξι ανεμογεννητριών, 27 MW, ένα από τα πολλά αιολικά που βρίσκονται στην περιοχή, μεσαίου μεγέθους.
Γενικώς, αυτή είναι και η «γραμμή» μας, η εταιρεία δεν κατασκευάζει μεγάλα έργα, καθώς κοιτάμε πάντα και το περιβαλλοντικό αλλά και το κοινωνικό αντίκτυπο.
Αυτό που ξεχωρίζω προσωπικά στο συγκεκριμένο έργο, μετά από τα 32 χρόνια εμπειρίας, είναι η τοποθεσία του. Εγκαταστήσαμε το πάρκο δίπλα από ένα πανέμορφο χωρίο κι ενώ στην αρχή υπήρχαν ερωτήματα από του ντόπιους για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, αν και πρόκειται για ένα χωριό το οποίο είναι «ανοιχτό» στις ΑΠΕ, υπήρχε μια πολύ καλή συνεργασία και από τον πρόεδρο και από τους κατοίκους. Μια αποδοχή μπορώ να πω που δεν την περίμενα, ιδιαιτέρως θετική.
Αυτό που σίγουρα φέρνει ένα έργο σαν κι αυτό, πέρα από το ανταποδοτικό τέλος που βοηθάει τον ίδιο τον τόπο (περίπου 60 κατοίκους το χειμώνα και πάνω από 2.000 επισκέπτες κατά τη διάρκεια του καλοκαριού) είναι ότι υπάρχει ένας πολλαπλός θετικός αντίκτυπος.
Αυτό που θα ήθελα, επίσης, να τονίσω είναι ότι η Valorem όπου κι αν φτιάχνει έργα, τόσο στην Γαλλία, αλλά τώρα και το πρώτο στην Ελλάδα, είναι ότι προσπαθούμε να είμαστε δίπλα στους ανθρώπους. Δεν αντιμετωπίζουμε την επένδυση σαν μια κίνηση που «πας, φτιάχνεις ένα έργο και φεύγεις».
Είναι ένα έργο το οποίο θα λειτουργεί για 25-30 χρόνια. Θέλεις, δεν θέλεις, είσαι εκεί πέρα και έχουμε τη λογική ότι πρέπει να είσαι. Δεν μπορείς απλώς να εγκαταστήσεις ένα έργο, να μετράς τις κιλοβατώρες σου και να φεύγεις, πρέπει πραγματικά για μένα να είσαι παρών. Θέλουμε να νιώθουμε ότι είμαστε πια μέλος της κοινωνίας.
Εκτός από το ανταποδοτικό τέλος, λοιπόν, το έργο βοηθάει σε αρκετά πράγματα. Εμείς γενικώς είμαστε μια εταιρεία η οποία θέλουμε να βοηθήσουμε και πολλαπλά την περιοχή μέσω νέων έργων, σκοπεύουμε να κάνουμε μελλοντικά κι άλλα πράγματα σχετικά με το περιβάλλον, έχουμε στα «σκαριά» νέες κινήσεις γύρω από τα αιολικά, γύρω από τον ανεκμετάλλευτο χώρο.
Επιπλέον, ξεχωρίζω και το άνοιγμα νέων θέσεων εργασίας στην περιοχή. Κατά τη διάρκεια της κατασκευής, και αυτός είναι και ένας όρος που βάζουμε πάντα και στους συνεργάτες μας, είναι ότι πρέπει να γίνει πάντα πρόσληψη τοπικών εταιρειών ή τοπικών εργαζομένων. Σήμερα που μιλάμε, η ομάδα που κάνει τη συντήρηση είναι από την Κοζάνη. Περαιτέρω, μπορεί κατά τη διάρκεια λειτουργίας των αιολικών να μην απαιτείται πολύ προσωπικό, αλλά αν μελλοντικά χρειαστούμε κάποιον άνθρωπο για νέα θέση, σίγουρα θα είναι από την περιοχή και κατά προτεραιότητα από τη Βλάστη.
Καταλαβαίνω ότι οι σχέσεις σας με την περιοχή είναι πολύ θερμές. Δεν αντιμετωπίσατε αντιδράσεις;
Mε ρώτησε κάποια στιγμή κάποιος σε ένα συνέδριο «ποιο είναι το KPI σας για την αποδοχή της τοπικής κοινωνίας». Ακριβώς επειδή ζούμε στην Ελλάδα, πολλές φορές δεν είναι μόνο τα νούμερα που μετράνε, αλλά οι άνθρωποι.
Το KPI μας, λοιπόν, είναι όταν μετά από ένα-δύο χρόνια, που έχουμε κατασκευάσει ένα έργο και ακούγονται κατά καιρούς διάφορες αντιδράσεις από πάρα πολύ κόσμο, είναι όταν τελικά πάμε στο χωριό, που είναι δίπλα από το έργο σου και μου λένε «Θωμά, πού ήσουν τόσο καιρό, έχει καιρό να έρθεις». Ή όταν τους παίρνεις τηλέφωνο και σου λένε «Θωμά, πότε θα ξανάρθεις;». Αυτό είναι το KPI. Δεν είναι μετρήσιμο με νούμερα, αλλά με κάποια πράγματα που έχουν σχέση με την ελληνική κουλτούρα.
Η συνεργασία της Valorem με τη Βλάστη και γενικά στα έργα της που κάνει, είναι μια μακροχρόνια συνεργασία και δεν είναι μόνο ο οικονομικός αντίκτυπος. Σίγουρα θα βοηθήσουμε οικονομικά και θέλουμε να το κάνουμε, αλλά από εκεί και πέρα είναι και η σχέση που δημιουργείται, η εμπιστοσύνη.
Να πάμε λίγο γενικότερα για την παρουσία σας τώρα στην ελληνική αγορά. Κλείνετε γύρω στα έξι χρόνια φέτος παρουσία στην ελληνική αγορά. Πείτε μας ποιο είναι το business plan σας για την ελληνική αγορά και πώς τη βλέπετε γενικότερα; Πώς σκοπεύετε να αναπτύξετε το portfolio σας κι αν έχετε στα «σκαριά» κάποιες νέες συνέργειες;
Αρχικά, θα χαρακτήριζα την ελληνική αγορά ιδιαίτερα challenging, η οποία μάλιστα θα λέγαμε πως έχει υπερθερμανθεί τελευταία.
Εμείς σαν Valorem, έχουμε ένα portfolio γύρω στα 500-550 MW. Δεν είμαστε μια εταιρεία που ήρθαμε εδώ επιδιώκοντας να κάνουμε μια μεγάλη «επίθεση» ισχύος 2-3 GW κλπ. Για εμάς ήταν το πιο εύκολο τότε, καθώς το 2019 που ήρθαμε ήταν θα μπορούσαμε πολύ εύκολα να αγοράσουμε ένα άλλο portfolio και να αναπτυχθούμε σε αυτά τα επίπεδα, αλλά θέλαμε να πάμε σταδιακά με σωστά και στοχευμένα βήματα.
Το καλό είναι ότι είχαμε το αιολικό στη Μαγούλα, το οποίο έγινε financial closed το 2022 και μπορέσαμε να κατασκευάσουμε. Αυτό είναι θετικό για την ελληνική αγορά γιατί βλέπω πάρα πολλές εταιρείες που υποφέρουν αυτή τη στιγμή καθώς δεν έχουν κάποιο asset σε λειτουργία, ή προσπαθούν να βρουν asset, διότι χωρίς αυτό η επιβίωση για μια εταιρεία είναι δύσκολη.
Αυτό έδωσε σίγουρα ένα support στην παρουσία της Valorem στην Ελλάδα. Θα πρέπει όμως να τονίσω ότι εμείς ασχολούμαστε και με άλλα πράγματα, πέρα εκτός από αιολικά και φωτοβολταϊκά που έχουμε κατά κύριο λόγο στην Ελλάδα.
Στη Γαλλία έχουμε κάποια πιλοτικά projects στο υδρογόνο αλλά και στην αποθήκευση σιγά σιγά, κάτι το οποίο μας ενδιαφέρει μελλοντικά και στην Ελλάδα.
Ένα μεγάλο κομμάτι που έχουμε εμείς και κάνουμε στη Γαλλία (12:44) και θέλουμε σιγά σιγά να το ανοίξουμε και εδώ είναι τα θέματα των αγρο-φωτοβολταϊκών, ενώ ένα ακόμα μεγάλο κομμάτι που πρέπει να δώσουμε βάση είναι το θέμα των μελισσών γενικότερα.
Επιπλέον, σίγουρα αυτό που θα κοιτάξουμε είναι να ανοίξουμε κάποια νέα concepts, πάνω στο θέμα του περιβαλλοντικού και του κοινωνικού αντίκτυπου των έργων μας συνολικά.
Ακόμα, αυτή τη στιγμή το 90% των έργων μας έχουν αίτηση για όρους σύνδεσης, δηλαδή από τα 550 MW, τα 500 έχουν αίτηση για όρους σύνδεσης. Δεν θα περιμένουμε, όμως, να πάρουμε τους όρους, θα αρχίσουμε να αναπτύσσουμε κάποια concepts που όταν και αν έρθει η ώρα θα μπορούμε να πούμε ότι κάνουμε μεν ένα έργο, αλλά κάνουμε και κάτι ακόμα για το χωριό που είναι δίπλα.
Για παράδειγμα, έχουμε κάποια αιολικά αυτή τη στιγμή στη Θράκη, για τα οποία έχουμε αρχίσει και μιλάμε με ντόπιους εκεί για την επόμενη μέρα, για το τι θα μπορούσε να γίνει αύριο-μεθαύριο επιπλέον στην περιοχή.
Διαθέτουμε, επιπλέον, και δέκα έργα φωτοβολταϊκών στα Φάρσαλα, τα οποία είναι γύρω από την περιοχή και εξετάζουμε ήδη τι συνεργασίες μπορούμε να δούμε με τα διπλανά χωριά. Παράλληλα, αναπτύσσουμε νέα αιολικά και φωτοβολταϊκά στη Δυτική Ελλάδα.
Προτεραιότητα για εμάς, σε κάθε περίπτωση, έχει η σταδιακή διεύρυνση του υπάρχοντος χαρτοφυλακίου μας. Σίγουρα, όμως, κοιτάμε και νέα έργα, πιο συντηρητικά.
Θυμίζω, επίσης, ότι η εταιρεία έχει και διεθνή παρουσία σε αρκετές χώρες, πέρα από Ελλάδα. Φιλανδία, Πολωνία, και Σουηδία από πέρσι ενώ κοιτάμε και άλλες νέες ευρωπαϊκές αγορές.
Μιας που αναφέρατε πριν τους όρους σύνδεσης και για τα έργα, προτείνεται από παράγοντες του κλάδου, προκειμένου να επέλθει ισορροπία στο ενεργειακό μείγμα, να προσφέρονται περισσότεροι νέοι όροι σύνδεσης στα αιολικά από ό,τι στα φωτοβολταϊκά. Πιστεύετε ότι κάτι τέτοιο μπορεί να φέρει τελικά μια λύση στο φαινόμενο της ανισορροπίας;
Αρχικά, θα ήθελα να τονίσω ότι το όλο ζήτημα για μένα είναι μια καταρχήν πολιτική απόφαση. Θα πρέπει η ίδια η κυβέρνηση όπως έβαλε κάποιες σχετικές προτεραιότητες το 2022, να τις έβαζε και ανά τεχνολογία.
Κι αυτό γιατί μην ξεχνάμε πως τα φωτοβολταϊκά λειτουργούν από την ανατολή μέχρι τη δύση του ηλίου, σε αντίθεση με τα αιολικά.
Η κοινή λογική λέει, λοιπόν, πως όταν μιλάμε για πράσινη ανάπτυξη, αυτή θα πρέπει να λαμβάνει χώρα 24 ώρες το 24ώρο, και όχι 12 ώρες. Χρειάζεται, σε κάθε περίπτωση, μια περαιτέρω ανάπτυξη των αιολικών, τουλάχιστον 50%.
Οι μπαταρίες θα μπορούσαν να συμβάλλουν σημαντικά στην εξισορρόπηση, αλλά βλέπουμε ότι και σε αυτές υπάρχουν καθυστερήσεις.
Βλέπουμε και το φαινόμενο των περικοπών τώρα να πλήττει τώρα έντονα τον κλάδο.
Οι περικοπές αυτήν τη στιγμή, ιδιαίτερα λόγω ζήτησης, είναι λογικές, το ίδιο και οι αρνητικές τιμές. Στη Φιλανδία όπου εργαζόμουν πριν αντιμετωπίζαμε εξίσου τα συγκεκριμένα φαινόμενα, περικοπές πάντα υπήρχαν.
Βέβαια, τελευταία ήρθε ένα απότομο κύμα. Ιδιαίτερα, όταν κάνει κανείς ένα business plan και υπολογίζει μια συγκεκριμένη ποσότητα ενέργειας και τελικά κάποιο ποσοστό κόβεται, τότε όλο αυτό αλλάζει άρδην. Το κύριο πρόβλημα όμως δεν είναι η περικοπή αυτή καθαυτή, αλλά ο προγραμματισμός.
Δηλαδή, εάν η εταιρεία που θα κάνει το business plan ξέρει ότι αύριο θα έχει 20% περικοπή, πριν πάρει για παράδειγμα δάνειο από την τράπεζα, θα ήταν τελείως διαφορετικά. Ένας σωστός προγραμματισμός είναι αυτός που πρωτίστως χρειάζεται.
Θα πρέπει να σημειώσω, επίσης, ότι άλλο ένα μεγάλο «αγκάθι» που αντιμετωπίζει όχι μόνο η Ελλάδα αλλά κι άλλες χώρες, είναι το θέμα του δικτύου. Πανευρωπαϊκά, λοιπόν, υπάρχει μεγάλο θέμα δικτύου, είτε αυτά είναι παλαιωμένα είτε μη αναπτυγμένα σωστά. Κρίνεται απαραίτητη τόσο η αύξηση των δικτύων όσο και ο εκσυγχρονισμός αυτών με καινούργιους αγωγούς που διαθέτουν μεγαλύτερο capacity. Χρειάζονται απτές κινήσεις και ενέργειες, όχι μόνο κανονισμοί.
Βλέπουμε και το παράδειγμα της Κίνας, η οποία αναπτύσσει παντού τεχνολογίες και πρωτοστατεί. Πρέπει σαν Ευρώπη να αρχίσουμε άμεσα να ενεργούμε.
Να πάμε λίγο και στο κομμάτι της ανάπτυξης των υπεράκτιων αιολικών, στα οποία παρατηρούμε, επίσης, μια επιβράδυνση, καθώς αναμένουμε ακόμα τη σχετική ΚΥΑ.
Η Valorem ασχολείται και με τα υπεράκτια, έχουμε τμήμα offshore στην Γαλλία και κοιτάμε αυτή τη στιγμή εκτός Ελλάδος προς το παρόν. Ωστόσο, κάνουμε και κάποιες επαφές στην Ελλάδα.
Μας ενδιαφέρει ο κλάδος των offshore αλλά προσωπικά πιστεύω ότι και σε αυτόν τον τομέα θα πρέπει να υιοθετηθεί η λογική της ουσιαστικής επαφής με την τοπική κοινωνία, να μιλήσουμε μαζί τους. Αυτό είναι το πιο σημαντικό για εμένα, για αυτό και ήδη εγχώρια έχουμε δει κάποιες αλλαγές λόγω των τοπικών αντιδράσεων.
Το μεγαλύτερο ποσοστό είναι floating, για το οποίο χρειάζεται, όμως πολύ μεγαλύτερη προετοιμασία, αν θέλουμε να πιάσουμε τον φιλόδοξο στόχο που έχει τεθεί ως το 2030. Δεν βλέπουμε, όμως, προετοιμασία, ιδιαίτερα στα λιμάνια και τους αντίστοιχους διαγωνισμούς.
Η τεχνολογία υπάρχει, τη βλέπουμε να αναπτύσσεται με επιτυχία και στη Δανία, για παράδειγμα. Απλώς, πρέπει να την πάρουμε και να τη φέρουμε στην Ελλάδα με τον σωστό προγραμματισμό.
