Να ξεδιαλύνει το θολό τοπίο σχετικά με το καθεστώς, που διέπει την Μονή της Αγίας Αικατερίνης στο Σινά, επιχείρησε η ελληνική αντιπροσωπεία, με επικεφαλής τον Γιώργο Γεραπετρίτη, ο οποίος βρέθηκε για λίγες ώρες στο Κάιρο, συναντώντας τον Αιγύπτιο ομόλογό του.
Νέο δεδομένο αυτής της συνάντησης αποτέλεσε η απόφαση του αιγυπτιακού δικαστηρίου, που δημοσιοποιήθηκε την προηγούμενη εβδομάδα, θέτοντας εν αμφιβόλω, επί της ουσίας, τα συμφωνηθέντα Μητσοτάκη-Σίσι, που είχαν επισφραγιστεί και με δηλώσεις του Αιγύπτιου προέδρου στις 7 Μαΐου, κατά την συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας-Αιγύπτου στην Αθήνα.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η ελληνική πλευρά έθεσε ιδίως τη θρησκευτική, πολιτισμική και διεθνή διάσταση του μνημείου παγκόσμιας κληρονομιάς και ζήτησε να προστατευθεί το status quo του ιστορικού μοναστηριού και να διασφαλιστεί η νομική προσωπικότητα και η συνέχειά του.
Η αιγυπτιακή πλευρά διαβεβαίωσε για την πρόθεσή της να παραμείνει αναλλοίωτος ο λατρευτικός και ελληνορθόδοξος χαρακτήρας της Μονής. Το θέμα αναμένεται να έχει συνέχεια, καθώς οι δύο πλευρές συμφώνησαν να υπάρξει τις αμέσως επόμενες ημέρες περαιτέρω συνεργασία, επιβεβαιώνοντας όπως έλεγαν αρμόδιες πηγές, τη βαθιά στρατηγική σχέση Ελλάδας και Αιγύπτου.
Μετά το τέλος των συνομιλιών, που διήρκησαν περίπου 4 ώρες, ο κ. Γεραπετρίτης πρόταξε την σημασία των σχέσεων των δύο χωρών, κάνοντας σαφή τη βούληση οι διαβουλεύσεις να συνεχιστούν.
«Με την Αίγυπτο μας συνδέει μία βαθιά ιστορική σχέση η οποία έχει αναπτύξει στρατηγικά χαρακτηριστικά» επεσήμανε ο υπουργός Εξωτερικών, ανακοινώνοντας ότι Αθήνα και Κάιρο συμφώνησαν «το αμέσως επόμενο διάστημα να εργαστούμε προς την κατεύθυνση της κατοχύρωσης των δικαιωμάτων της Μονής, καθώς επίσης και της νομικής της μορφής και προσωπικότητας».
Ο Γιώργος Γεραπετρίτης επιμένοντας στην κοινή πρόθεση Αιγύπτου και Ελλάδας, επεσήμανε ότι αυτή «είναι να προχωρήσουμε με βάση την μακραίωνη παράδοση και το ήδη διαμορφωμένο status μίας εμβληματικής Μονής για τον ελληνορθόδοξο λατρευτικό χαρακτήρα της».
Πληροφορίες από την ελληνική αντιπροσωπεία χαρακτήριζαν παραγωγική τη συζήτηση κατά την οποία οι δύο πλευρές παρουσίασαν τις θέσεις τους, με την Αθήνα να δίνει έμφαση στην πολιτική διάσταση που έχει το θέμα και το Κάιρο να εστιάζει στα νομικά ζητήματα.
Η συνάντηση του Γιώργου Γεραπετρίτη με τον Αιγύπτιο ομόλογό του, που προηγήθηκε των διευρυμένων συνομιλιών, έγινε σε πολύ καλό κλίμα, αναφέρουν οι ίδιες πληροφορίες, με τους Αιγύπτιους αξιωματούχους να μεταφέρουν την πρόθεση και βούληση του προέδρου Σίσι να συνεχιστεί ανεμπόδιστα η λειτουργία της Μονής και να διαφυλαχθεί ο ελληνορθόδοξος χαρακτήρας της.
Στην τετράωρη διαπραγμάτευση των δύο πλευρών, σημείο εκκίνησης για την Αθήνα αποτέλεσε η εξωδικαστική συνεννόηση, που έχει επιτευχθεί και την οποία είχε ενστερνιστεί εκτός από τον Έλληνα πρωθυπουργό και ο Αιγύπτιο πρόεδρος, πριν από περίπου ένα μήνα.
Μια συμφωνία, που αναγνωρίζει τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα στη Μονή και επί της ουσίας ανετράπη από το αιγυπτιακό δικαστήριο. Από εκείνη την στιγμή, το Κάιρο σπεύδει να επιβεβαιώσει την προστασία και διασφάλιση του θρησκευτικού καθεστώτος της Μονής, αφήνοντας κατά μέρος τα ζητήματα ιδιοκτησίας.
Για την ελληνική διπλωματία τα βασικά ζητούμενα εκτείνονται σε τρεις άξονες. Αφενός να διασφαλιστεί στο ανώτατο δυνατό σημείο το ζήτημα της ιδιοκτησίας της Μονής, αφετέρου να προστατευτεί χωρίς αστερίσκους ο θρησκευτικός και λατρευτικός χαρακτήρας της, αλλά, επίσης, να μην υπάρξουν αναταράξεις στις διμερείς σχέσεις των χωρών.
Η αναφορά της αιγυπτιακής προεδρίας και του αιγυπτιακού ΥΠΕΞ, τις προηγούμενες ημέρες, στη σημασία του στρατηγικού χαρακτήρα των σχέσεων αυτών, αποδεικνύει ότι στο ζητούμενο αυτό Αθήνα και Κάιρο έχουν ανάλογη προσέγγιση.
«Εμείς θα υποστηρίξουμε, σε όλα τα επίπεδα τις από αιώνων διεκδικήσεις της Μονής και για τον χαρακτήρα της και για τα ζητήματα ιδιοκτησίας” ήταν η σαφής τοποθέτηση του κυβερνητικού εκπροσώπου, που έγινε το στίγμα των επιδιώξεων της Αθήνας, παραπέμποντας στα όσα ειπώθηκαν στο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας και ζητώντας την «υπογραφή μίας ξεκάθαρης Συμφωνίας, η οποία θα διασφαλίζει και την επόμενη μέρα για τη λειτουργία της Μονής».
Η θέση της ελληνικής κυβέρνησης διευκρινίζεται και φέρνει στο τραπέζι και το ιδιοκτησιακό καθεστώς της Μονής και των λατρευτικών χώρων, «οτιδήποτε δηλαδή χρησιμοποιείται για τον σκοπό τον ιερωμένων, των μοναχών, ανά τους αιώνες», ώστε να μην υπάρχει καμία διακινδύνευση στο μέλλον και των ίδιων των μοναχών, που βρίσκονται εκεί.
Στο Μέγαρο Μαξίμου εκτιμούν ότι είναι η ώρα να προχωρήσουν οι εμπλεκόμενες πλευρές σε μια γραπτή συμφωνία, που θα παράγει αποτελέσματα για το παρόν και το μέλλον, αναγνωρίζοντας ότι για να φτάσει η διαδικασία σε αυτό το σημείο θα πρέπει να το επιδιώξει και το Κάιρο.
Σημαντικό στοιχείο σε αυτή τη διαβούλευση δεν αποτελεί μόνο η απόφαση του αιγυπτιακού δικαστηρίου, αλλά και –στον αντίποδα- έγγραφο της UNESCO που χρονολογείται το 2002 και αποτυπώνει τη δέσμευση του Καΐρου όσο αφορά την κυριότητα εδαφών και κτηρίων γι’ αυτό το μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Στο έγγραφο αυτό επισημαίνεται ότι «η Μονή αποτελεί ιδιοκτησία της Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας και ανήκει στην Αρχιεπισκοπή του Σινά.
Υπό το ιεραρχικό σύστημα της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, είναι αυτοδιοικούμενη και ανεξάρτητη, υπό τη διοίκηση του Ηγουμένου, ο οποίος φέρει τον τίτλο του Αρχιεπισκόπου».
Στο ίδιο έγγραφο σημειώνεται ότι «δεν προστατεύονται μόνο τα ίδια τα κτήρια, αλλά – και πιο σημαντικό – προστατεύεται η μοναστική ζωή εντός των τειχών της Μονής, ενώ η ζωή σε ολόκληρη την περιοχή αναπτύσσεται επίσης, όσο το δυνατόν περισσότερο, μέσω ενός αυστηρού σχεδίου διαχείρισης», επισήμανση με ιδιαίτερη σημασία την στιγμή που έρχονται στη δημοσιότητα σχέδια για την τουριστική αξιοποίηση της περιοχής.
Ανάλογες οι προβλέψεις και στο προσύμφωνο μεταξύ των αιγυπτιακών αρχών και της Μονής, στην οποία «τα μέρη συμφωνούν ότι, σύμφωνα με την εγγραφή του Μοναστηριού της Αγίας Αικατερίνης στη Λίστα Παγκόσμιας Κληρονομιάς, το Μοναστήρι, τα κτίριά του, τα οικόπεδά του, οι εκκλησίες και τα συναφή κτίρια που αναφέρονται στο συνημμένο και υπογεγραμμένο έγγραφο από τα μέρη αποτελούν ιδιοκτησία του Μοναστηριού που ανήκει στο Ελληνορθόδοξο Δόγμα».
Με την σημερινή συνάντηση στο Κάιρο κορυφώνεται μια εβδομάδα πυκνών διπλωματικών διεργασιών. Είχαν προηγηθεί η τηλεφωνική συνομιλία του Γιώργου Γεραπετρίτη με τον Αιγύπτιο ομόλογό του, αμέσως μετά την δημοσιοποιηση της απόφασης του δικαστηρίου της Ισμαηλίας, αλλά και η επικοινωνία του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον πρόεδρο Σίσι, την επόμενη ημέρα.
Μια επικοινωνία στην οποία ο Έλληνας πρωθυπουργός είχε υπογραμμίσει τη σημασία της διατήρησης του προσκυνηματικού και ελληνορθόδοξου χαρακτήρα της Μονής και την επίλυση του ζητήματος με τρόπο θεσμικό, με την αιγυπτιακή προεδρία να επαναβεβαιώνει την πλήρη δέσμευσή της να διατηρήσει το μοναδικό και ιερό θρησκευτικό καθεστώς της Μονής
