Μέσα από αναγνώσεις των κειμένων του φίλου μου Κώστα Κούρκουλου, όπως και μετά από συζητήσεις μαζί του, κατέληξα να εγκαλώ τον εαυτό μου, γιατί αφέθηκε να εξαπατηθεί.
Το ζήτημα δεν θα ήταν σοβαρό, όλοι εξαπατώμεθα στο κάτω κάτω, εάν δεν αντιλαμβανόμουνα ότι τρόπον τινά «χαρίσαμε», στο πεδίο της θεωρίας, την «υπεράσπιση» των Αράβων Παλαιστινίων στους σταλινικούς.
Με άλλα λόγια, εάν ρωτήσεις έναν από αυτούς τους ακτιβιστές τι εννοεί, όταν φωνάζει «λευτεριά στην Παλαιστίνη», θα σου πει, εάν θέλει να είναι ειλικρινής, να εξαφανισθούν οι σιωνιστές.
Παραβλέποντας τον εξολοθρευτικό αντισημιτισμό που δηλώνεται με αυτήν την απάντηση, μπορείς να ρωτήσεις, στη συνέχεια: «Kαι μετά;». Η απάντηση, εάν παραμείνει συνεπής προς τα συνθήματά του, θα είναι, εικάζω, το να υπάρχει μόνον ένα «judenrein» παλαιστινιακό κράτος.
Αυτό σημαίνει ότι, για τους συγκεκριμένους «φιλοπαλαιστίνιους», μια κοινότητα είναι ελεύθερη στο μέτρο που αρνείται να συνυπάρχει ειρηνικά με άλλες, διαφορετικές από αυτήν.
Όμως, δεν είναι αυτός ακριβώς ο λόγος για τον οποίο οι ίδιοι καταγγέλλουν το Ισραήλ ως γενοκτονικό κράτος apartheid;
Θεωρώ ότι εύκολα συνάγεται πως η «λευτεριά», όπως την αντιλαμβάνονται, δεν έχει καμία σχέση με τον τρόπο που εννόησε τη Δημοκρατία η Δυτική πολιτική παράδοση.
Και εξηγούμαι: ακριβώς επειδή η Δημοκρατία είναι η μορφή οργάνωσης που θεμελιώνεται στη συναίνεση μεταξύ ισότιμων και αυτόνομων ατόμων, το βασικό της χαρακτηριστικό είναι η προστασία της ανεμπόδιστης, ακηδεμόνευτης, κίνησης στην ιδιωτική, την κοινωνική και τη δημόσια σφαίρα.
Αυτό σημαίνει τη χειραφέτηση των ατόμων από την αναγκαστική συμμόρφωση προς τους συλλογικούς σκοπούς που επιτάσσει μια ομοιογενής κοινωνία.
H ελευθερία επομένως, ως αμιγώς πολιτική έννοια, διασφαλίζεται αποκλειστικά από την ύπαρξη των δημοκρατικών θεσμών, παραμένοντας ουσιωδώς συνδεδεμένη με την ατομικότητα.
Η τελευταία προϋποθέτει τον σεβασμό στην αξιοπρέπεια του ανθρώπινου προσώπου, αξιώνοντας την αναγνώριση της διαφοράς. Εξ αυτού, η Δημοκρατία είναι το πολίτευμα της «θεσπισμένης διαφωνίας».
Με την ίδια λογική, έχει κοσμοπολιτικό, τρόπον τινά, χαρακτήρα, στο μέτρο που η άρνηση εκ μέρους της τής ειρηνικής συνύπαρξης με άλλες κοινότητες και της αναγνώρισής τους ως ισότιμων συνομιλητών για ζητήματα κοινού ενδιαφέροντος, θα αναιρούσε τις εν λόγω αρχές πάνω στις οποίες θεμελιώνεται.
Από αυτή τη σκοπιά, ως αντισιωνιστικό, το σύνθημα «Λευτεριά στην Παλαιστίνη» σημαίνει ότι επιθυμείς να καταδικάσεις τα μέλη της συγκεκριμένης κοινότητας σε μια κατάσταση ανελευθερίας και μάλιστα άνευ όρων.
Το παραπάνω το αποδεικνύει περίτρανα το γεγονός ότι οι ακτιβιστές «φιλοπαλαιστίνιοι» δεν λένε κουβέντα για τη Χαμάς, ενώ ουδέποτε εναντιώθηκαν στην καταπίεση και τη βία που απορρέουν από τον ριζοσπαστικό ισλαμισμό.
Να θυμίσω και την πρόσφατη υποστήριξη στους μουλάδες του Ιράν, με τα χιλιάδες θύματα του απάνθρωπου καθεστώτος τους, την πλήρη αδιαφορία για τη σφαγή των Δρούζων στη νότια Συρία, καθώς και την εκκωφαντική σιωπή για τα εγκλήματα της 7ης Οκτωβρίου και για τους εναπομείναντες στη Γάζα ομήρους.
Με άλλα λόγια, όλοι αυτοί οι υπερδραστήριοι «αλληλέγγυοι» των κατοίκων της Γάζας, θεωρούν, προφανώς, αυτονόητο ότι οι συγκεκριμένοι άνθρωποι θα είναι «ελεύθεροι», εάν δεν υπάρχουν Εβραίοι στην περιοχή.
Απαλλαγμένοι από το άχθος αυτής της συγκατοίκησης πάνω στη γη, θα απολαύσουν αυτήν την απανθρώπινη «ανεξαρτησία», συνεχίζοντας οι ίδιοι να διαβιούν υπό μια εξουσία, η οποία δεν δίνει δεκάρα για τα ανθρώπινα δικαιώματα, τιμωρεί ανελέητα την εναντίωση στις θρησκευτικό-ιδεολογικές της θέσεις, επιτάσσοντας, διά της βίας, σε όλους έναν και μόνο τρόπο ζωής ως ορθό.
Θα μου πείτε, περίμενα κάτι διαφορετικό από σταλινογενή κινήματα; Άλλωστε, το μόνο που κάνουν, και εδώ, είναι να παραμένουν συνεπή προς την ολοκληρωτική ιδεολογία και τον τρόπο που αυτή διαστρεβλώνει, πρωτίστως, τη σημασία των όρων φιλαλληλία και ελευθερία.
Δεν θα το συζητούσα εάν το πρόβλημα δεν ήταν ότι με την «ανθρωπιστική» ρητορική τους κατόρθωσαν να μας βάλουν όλους εμάς στο παιχνίδι τους, επιβάλλοντας στην κοινή γνώμη ως απόλυτο κριτήριο τη διάκριση μεταξύ άκριτου φίλου-θανάσιμου εχθρού: όποιος υποστηρίζει το Ισραήλ μισεί τους Άραβες Παλαιστίνιους και χαίρεται με τα δεινά τους.
Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι κατόρθωσαν να μας κάνουν να μην πάρουμε είδηση ότι, αποσιωπώντας τις συνθήκες ζωής υπό την εξουσία ενός ολοκληρωτικού κινήματος, αποσυνέδεσαν πλήρως τη «λευτεριά» από τη Δημοκρατία, ενώ πρόκειται για αλληλένδετες και αδιάσπαστες έννοιες.
Με μια ταχυδακτυλουργική αντικατάσταση της εγελιανής πανουργίας του Λόγου από τη σταλινική, χρησιμοποίησαν τα συναισθήματα και τις καλές προθέσεις των ανθρώπων, προκειμένου να μην τους αφήσουν να εστιάσουν στο γεγονός ότι η «λευτεριά» χωρίς αναφορά στο πολίτευμα με το οποίο γεννήθηκε, είναι κενό γράμμα ή καλύτερα το καμουφλάρισμα των μορφών πολιτικής οργάνωσης που τη βδελύσσονται.
Μπορώ έτσι να πω ότι μας εξαπάτησαν, στο μέτρο που δεν αντιληφθήκαμε ότι η «λευτεριά» στην οποία αναφέρονται παραπέμπει σε καθεστώτα που σε εξαναγκάζουν να ταυτίζεσαι με ένα τυραννικό συλλογικό εγώ, το οποίο αξιώνει την εξάλειψη του εαυτού σου, υπαγορεύοντάς σου πώς θα σκέπτεσαι και θα δρας.
Προτείνω λοιπόν σε όσους θεωρούν ότι ο ολοκληρωτισμός είναι η απόλυτη άρνηση της ελευθερίας, να μην τους χαρίσουμε το σύνθημα, αλλ’ απλώς να το κάνουμε σαφέστερο, φωνάζοντας ότι «λευτεριά στην Παλαιστίνη», εάν πράγματι εννοούμε αυτό που λέμε, δεν μπορεί να σημαίνει παρά ένα μόνον πράγμα: «Δημοκρατία στην Παλαιστίνη».
Πρόκειται για σύνθημα το οποίο θα ξεχωρίσει όσους ενδιαφέρονται για τη μοίρα των Αράβων Παλαιστινίων, από εκείνους που τους εργαλειοποιούν, όπως το κάνει χρόνια τώρα η Χαμάς, προκειμένου να εκφράσουν τον αντι-δυτικισμό τους και την επακόλουθη εναντίωσή τους σε όλες τις πολιτικές αρχές χάρη στις οποίες μπορούν οι άνθρωποι να συνοικοδομούν έναν κόσμο που διασφαλίζει τα δικαιώματά τους και προάγει την πραγματική αλληλεγγύη.
Η τελευταία διαφέρει από την «αγάπη για τον Άνθρωπο» ή τη «συμπόνια», γιατί η μεταφορά αυτών των συναισθημάτων στο πεδίο της πολιτικής έχει ως συνέπεια, όπως διδάσκει η ιστορική εμπειρία, την προσφιλή στις ολοκληρωτικές ιδεολογίες δημιουργία εχθρών προς εξόντωση.
Οι εκδηλώσεις μίσους εναντίον των Ισραηλινών στη χώρα μας, για τον λόγο και μόνον ότι είναι Ισραηλινοί, και τα ανατριχιαστικά αντι-εβραϊκά συνθήματα που ακούγονται στις συγκεκριμένες διαδηλώσεις και γράφονται στους τοίχους, επιβεβαιώνουν αυτό που λέω.
Αντίθετα, με αυτήν την οπωσδήποτε επικίνδυνη πολιτικοποίηση των συναισθημάτων, η αλληλεγγύη έχει να κάνει με τον Λόγο. Γενικός από τη φύση του, αυτός υπηρετεί τη Δικαιοσύνη ως αρχή εκφοράς αμερόληπτων κρίσεων.
Βάσει αυτού, η αλληλεγγύη, ως κινητήρια αρχή, δεν δρα με κριτήριο την αγάπη ή το μίσος, αλλά προϋποθέτει, είτε σε εθνικό είτε σε διεθνές επίπεδο, τη συμπαράσταση στον αδύναμο, χωρίς να υιοθετεί μανιχαϊστική λογική έναντι του ισχυρότερου.
Ελπίζω να έγινε σαφές ότι το σύνθημα «Λευτεριά στην Παλαιστίνη», νοούμενο ως «Δημοκρατία στην Παλαιστίνη» δηλώνει ταυτόχρονα πραγματική αλληλεγγύη στους Άραβες Παλαιστίνιους και ανιδιοτελή, εκ μέρους όλων μας, αναγνώριση του αυτοδίκαιου δικαιώματος του κράτους του Ισραήλ στην ύπαρξη.
* Η Βάνα Νικολαΐδου-Κυριανίδου είναι Καθηγήτρια Πολιτικής Φιλοσοφίας, πρόεδρος Τμήματος Φιλοσοφίας, ΕΚΠΑ
