Μπορεί να άνοιξε ήδη η συζήτηση για το αν ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας θα προταθεί από την κυβέρνηση και για 3η διαδοχική θητεία ωστόσο, στην πραγματικότητα αυτό το θέμα αντιμετωπίζεται ως «πρόωρο» από την κυβέρνηση καθώς μας χωρίζει ακόμη ένα 12μηνο μέχρι τη λήψη της τελικής απόφασης.
Μεγαλύτερο ενδιαφέρον, παρουσιάζει το κείμενο προτάσεων που ενσωμάτωσε ο διοικητής στην έκθεση της Νομισματικής Πολιτικής προκειμένου να έρθουν οι καλύτερες μέρες. Δεν τα βλέπει όλα ρόδινα η ΤτΕ και αυτό καθίσταται σαφές από τον κατάλογο των πολλών κινδύνων και προκλήσεων που μπορεί να συντάξει κανείς διαβάζοντας την έκθεση. Όσο για τις προτάσεις, κωδικοποιούνται στο ακόλουθο κείμενο.
Και όλες ξεκινούν και τελειώνουν σε μια παραδοχή: ότι το νούμερο ένα ζητούμενο για την Ελλάδα αυτή τη στιγμή είναι να συνεχιστεί η πολιτική σταθερότητα. Χωρίς αυτή, καμία από τις προτάσεις που ακολουθούν δεν μπορεί να συζητηθεί επί της ουσίας. Ιδού λοιπόν ο κατάλογος των προτάσεων, κωδικοποιημένος σε 10 «κεφάλαια».
1. Δημοσιονομική σταθερότητα με επίκεντρο το δημόσιο χρέος
Η βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους παραμένει ο ακρογωνιαίος λίθος της οικονομικής σταθερότητας. Η Τράπεζα της Ελλάδος υπογραμμίζει την ανάγκη πλήρους συμμόρφωσης με το νέο πλαίσιο των ευρωπαϊκών δημοσιονομικών κανόνων, καθώς αυτό αποτελεί προϋπόθεση για τη διατήρηση της αξιοπιστίας της χώρας στις αγορές.
Η πρόωρη αποπληρωμή του υπολειπόμενου ποσού των δανείων GLF με τη χρήση ταμειακών διαθεσίμων όχι μόνο θα επιταχύνει τη μείωση του λόγου χρέους/ΑΕΠ, αλλά θα μειώσει και τις χρηματοδοτικές ανάγκες των επόμενων ετών, περιορίζοντας το δημοσιονομικό ρίσκο. Το μήνυμα προς τους διεθνείς επενδυτές είναι σαφές: η Ελλάδα συνεχίζει τη δημοσιονομική εξυγίανση με συνέπεια και μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
2. Αναμόρφωση του φορολογικού πλαισίου και καλύτερη αξιοποίηση των δαπανών
Η αναπτυξιακή διάσταση της δημοσιονομικής πολιτικής επιβάλλει μια νέα φιλοσοφία φορολογικής δικαιοσύνης και αποτελεσματικότητας. Η ενίσχυση της προοδευτικότητας των φόρων συνδυάζεται με την ανάγκη δημιουργίας ενός περιβάλλοντος πιο φιλικού προς τις επιχειρήσεις. Στόχος είναι ο περιορισμός των στρεβλώσεων που αποθαρρύνουν την επενδυτική δραστηριότητα και η απλοποίηση της φορολογικής διοίκησης που θα μειώσει το διοικητικό κόστος για νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Ταυτόχρονα, η αξιολόγηση των δημόσιων δαπανών με σκοπό την ανακατεύθυνση των πόρων προς τομείς με πολλαπλασιαστικά οφέλη (υποδομές, υγεία, εκπαίδευση) θα ενισχύσει την αναπτυξιακή δυναμική της οικονομίας και θα ενδυναμώσει την κοινωνική συνοχή.
3. Επενδύσεις μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και στρατηγικής αξιοποίησης των ευρωπαϊκών πόρων
Η ταχεία απορρόφηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) αποτελεί προϋπόθεση για τη συνέχιση της επενδυτικής ανάκαμψης. Οι επενδύσεις που συνδέονται με την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση έχουν τη δυνατότητα να μετασχηματίσουν τον παραγωγικό ιστό της χώρας, προσδίδοντας διατηρήσιμα χαρακτηριστικά στην ανάπτυξη.
Η προβλεπόμενη αύξηση του ΑΕΠ κατά 29,6 δισ. ευρώ ως το 2030 λόγω των επιδράσεων του σχεδίου «Ελλάδα 2.0» τεκμηριώνει τη σημασία της ταχείας υλοποίησης των σχετικών έργων. Η κεφαλαιακή ενίσχυση του ιδιωτικού τομέα μέσω συγχρηματοδοτούμενων δράσεων είναι καθοριστική για την ενίσχυση της παραγωγικότητας και της απασχόλησης.
4. Απλοποίηση κανονιστικού πλαισίου και τόνωση της επιχειρηματικότητας
Η υπερβολική γραφειοκρατία, οι ασαφείς κανόνες χρήσης γης και οι χρονοβόρες αδειοδοτήσεις λειτουργούν ως αντικίνητρα για επενδύσεις. Η απλοποίηση του θεσμικού πλαισίου, η βελτίωση του χωροταξικού σχεδιασμού και η μείωση των φραγμών στην είσοδο και έξοδο των επιχειρήσεων θα επιτρέψουν την πιο αποτελεσματική κατανομή των πόρων, ιδίως σε μη εμπορεύσιμους κλάδους που παραμένουν στατικοί και λιγότερο παραγωγικοί. Μια δυναμική και ανοικτή αγορά ενισχύει τη διαφάνεια, προσελκύει νέα κεφάλαια και αυξάνει την ανταγωνιστικότητα του εγχώριου επιχειρηματικού τοπίου.
5. Προώθηση της καινοτομίας και τεχνολογικής αναβάθμισης
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν πρέπει να αφορά μόνο τις υποδομές, αλλά και τις δεξιότητες του ανθρώπινου δυναμικού. Η Ελλάδα οφείλει να επενδύσει στη δημιουργία ενός οικοσυστήματος καινοτομίας με φορολογικά κίνητρα για Έρευνα & Ανάπτυξη, με αύξηση της δημόσιας χρηματοδότησης και με ενίσχυση της εφαρμογής τεχνολογιών αιχμής όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη. Η διασπορά των ψηφιακών ωφελειών στην κοινωνία και η ενδυνάμωση των ΜμΕ μέσω τεχνολογίας θα δημιουργήσουν νέα προϊόντα, νέες αγορές και νέες θέσεις εργασίας υψηλής προστιθέμενης αξίας.
6. Ενίσχυση της χρηματοπιστωτικής μεσολάβησης και εναλλακτικών μορφών χρηματοδότησης
Η πρόσβαση στη χρηματοδότηση παραμένει εμπόδιο για πολλές επιχειρήσεις. Η βελτίωση της ποιότητας του ενεργητικού των τραπεζών είναι αναγκαία ώστε να μην υπάρξει νέα γενιά «κόκκινων» δανείων. Παράλληλα, η διαφοροποίηση των πηγών χρηματοδότησης –όπως τα μικροδάνεια, η χρήση των κεφαλαιαγορών και τα νέα εργαλεία του RRF– θα διευκολύνει την είσοδο καινοτόμων επιχειρήσεων στην αγορά. Μια λειτουργική χρηματοπιστωτική αγορά μειώνει το κόστος κεφαλαίου και αυξάνει την αποδοτικότητα των επενδύσεων.
7. Αποτελεσματική και γρήγορη απονομή δικαιοσύνης
Το δικαστικό σύστημα της χώρας εξακολουθεί να λειτουργεί με βραδύτητα, αποτρέποντας επενδύσεις και περιορίζοντας την επιχειρηματική κινητικότητα. Η επιτάχυνση της επίλυσης διαφορών, η ψηφιοποίηση των διαδικασιών και η εδραίωση του κράτους δικαίου είναι βασικές συνθήκες για τη βελτίωση της επενδυτικής εμπιστοσύνης. Ένα αποτελεσματικό δικαστικό σύστημα ενισχύει την είσπραξη απαιτήσεων, περιορίζει τις επισφάλειες και αυξάνει την αποδοτικότητα του οικονομικού συστήματος στο σύνολό του.
8. Επανεκκίνηση της αγοράς εργασίας και αναβάθμιση του ανθρώπινου κεφαλαίου
Η αντιμετώπιση των δημογραφικών προκλήσεων και των ελλείψεων δεξιοτήτων απαιτεί στοχευμένες παρεμβάσεις: αναβάθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος, εκσυγχρονισμός της κατάρτισης και κίνητρα για την ενεργό συμμετοχή γυναικών, νέων και μεγαλύτερων σε ηλικία εργαζομένων.
Ο επαναπατρισμός επιστημόνων και η προσέλκυση εξειδικευμένων αλλοδαπών εργαζομένων μπορούν να αντιστρέψουν τη δημογραφική πίεση. Η ευελιξία στην αγορά εργασίας, σε συνδυασμό με μείωση των επιβαρύνσεων στην εργασία, θα αυξήσει την κινητικότητα του εργατικού δυναμικού προς πιο παραγωγικούς τομείς.
9. Ενεργειακή μετάβαση και στήριξη της πράσινης βιομηχανίας
Η εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα καθιστά την ελληνική οικονομία ευάλωτη σε διακυμάνσεις του κόστους ενέργειας. Επείγει η υλοποίηση επενδύσεων σε ΑΠΕ, η αναβάθμιση των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας και η ανάπτυξη ενεργειακών διασυνδέσεων με γειτονικές χώρες.
Η μετάβαση πρέπει να γίνει με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης ώστε να αποφευχθεί η διεύρυνση της ενεργειακής φτώχειας. Η πράσινη καινοτομία σε συνδυασμό με την κυκλική οικονομία προσφέρει νέες ευκαιρίες απασχόλησης και μετασχηματίζει το παραγωγικό πρότυπο σε πιο βιώσιμη κατεύθυνση.
10. Στεγαστική πολιτική με έμφαση στην προσφορά και στον στρατηγικό σχεδιασμό
Η επιδοματική πολιτική δεν επαρκεί από μόνη της για την αντιμετώπιση της κρίσης προσιτής στέγασης. Χρειάζεται στρατηγικός σχεδιασμός που θα επιδιώκει την ενίσχυση της προσφοράς κατοικιών, κυρίως με αξιοποίηση αδρανών ακινήτων και ενίσχυση της οικοδομικής δραστηριότητας στην περιφέρεια.
Η αποσυμφόρηση των μεγάλων αστικών κέντρων θα ανακουφίσει την πίεση στις τιμές, ενώ η διασπορά της ζήτησης θα τονώσει την τοπική ανάπτυξη και θα βελτιώσει τις συνθήκες διαβίωσης σε όλη την επικράτεια.
