Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Η ολοκλήρωση της αξιολόγησης φέρνει τις τράπεζες αντιμέτωπες με μία νέα πραγματικότητα. Χωρίς τη «δικαιολογία» της αβεβαιότητας – που μόνο δικαιολογία δεν ήταν – θα πρέπει μέσα στους επόμενους μήνες να καταφέρουν όχι μόνο όσα δεν κατάφεραν τα προηγούμενα χρόνια αλλά και να επιτύχουν τους στόχους τους σε ένα περιβάλλον λιγότερο ευνοϊκό από αυτό που ανέμεναν όταν τους έθεσαν.
Θα πρέπει να μειώσουν τα «κόκκινα» δάνεια κατά 10% όταν έχουν χάσει ήδη πέντε μήνες και παράλληλα οι πιο αισιόδοξες προβλέψεις για την οικονομία κάνουν λόγο για ανάπτυξη 2,1% αντί για 2,7%, ενώ οι πιο απαισιόδοξες την τοποθετούν στο 0,5%. Σύμφωνα με την Κομισιόν, ακόμα και το 2018 το ΑΕΠ δεν θα τρέξει με 3,1% αλλά με 2,5%, χαμηλότερο δηλαδή ρυθμό και από αυτόν που αρχικά προβλεπόταν για το 2017. Όσο για την ανεργία, η οποία επηρεάζει και τα «κόκκινα» δάνεια, προβλέπεται μεν ότι θα υποχωρήσει στο 22,8% το 2017 όχι όμως όσο προβλεπόταν στα τέλη του 2016 (στο 22%).
Κατά συνέπεια, η αφετηρία για το... σπριντ των τραπεζών γίνεται από χειρότερη θέση. Το ζητούμενο μετά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, είναι η οικονομική σταθερότητα σε βάθος χρόνου. Αυτό επισημαίνουν σε όλους τους τόνους οι τράπεζες, θέλοντας να αναδείξουν τη σημασία που έχει για όλους τους κλάδους της οικονομίας μία πραγματική αλλαγή σελίδας, μετά από μία διετία κατά τη διάρκεια της οποίας κυρίαρχο στοιχείο ήταν η αβεβαιότητα.
Οι πρώτες ενδείξεις για την οικονομία φάνηκαν στο μέτωπο των κρατικών ομολόγων. Η πτώση των αποδόσεων σε χαμηλό... κρίσης είναι απόρροια της συσσωρευμένης αβεβαιότητας των τελευταίων μηνών και της ανακούφισης στις αγορές από τη συμφωνία με τους δανειστές. Αναλυτές εκτιμούν πως αν η χώρα στείλει τα κατάλληλα μηνύματα στην επενδυτική κοινότητα, τότε τα πράγματα μπορούν να εξελιχθούν πολύ καλύτερα και από τις πιο αισιόδοξες προβλέψεις.
Παρ'' όλα αυτά, τα πισωγυρίσματα και η πολιτική αβεβαιότητα έχουν αφήσει ανεξίτηλο το στίγμα τους και είναι πολύ δύσκολο για τους επενδυτές να πιστέψουν ότι η Ελλάδα έχει εισέλθει σε τροχιά διατηρήσιμης ανάκαμψης, αν δεν δουν μία σειρά θετικών εξελίξεων. Ειδικά στο μέτωπο των «κόκκινων» δανείων, η «μαύρη» εικόνα του πρώτου τριμήνου είναι απίθανο να αντιστραφεί αν δεν βοηθήσει η οικονομία.
«Ας είναι αυτή η τελευταία αξιολόγηση που εκτροχιάζει την πορεία της χώρας προς την ανάπτυξη». Με αυτή τη φράση κορυφαίος τραπεζίτης δίνει το στίγμα της επόμενης ημέρας και προειδοποιεί ότι το ποτήρι από μισογεμάτο μπορεί πολύ εύκολα να θεωρηθεί... ξανά μισοάδειο. «Η χώρα θα πρέπει να τηρήσει τις δεσμεύσεις της για να μπει σε πραγματικά αναπτυξιακή τροχιά. Μόνο έτσι οι τράπεζες θα ξορκίσουν μια και καλή το φάντασμα μιας νέας ανακεφαλαιοποίησης», προσθέτει.
Χθες, ο διευθύνων σύμβουλος της Eurobank, κ. Φωκίωνας Καραβίας, μιλώντας σε πάνελ με θέμα τις τράπεζες, εξέφρασε την αισιοδοξία του ότι θα επιτευχθούν οι στόχοι μείωσης των «κόκκινων» δανείων και ότι οι τράπεζες δεν θα χρειαστούν νέα ανακεφαλαιοποίηση μετά τα stress tests του 2018.
Παράγοντες της αγοράς συμφωνούν, επισημαίνουν ωστόσο τρία κρίσιμα στοιχήματα που πρέπει να κερδηθούν. Το πρώτο έχει να κάνει με την αξιοποίηση του momentum, καθώς την ίδια και ίσως μεγαλύτερη αισιοδοξία εξέφραζαν τραπεζικά στελέχη στο β'' εξάμηνο του 2014, ωστόσο η πραγματικότητα αποδείχθηκε πολύ χειρότερη και οι τράπεζες οδηγήθηκαν στην τρίτη κατά σειρά ανακεφαλαιοποίηση στα τέλη του 2015. Ανάλογη εικόνα αισιόδοξων προβλέψεων είχαμε και στο β'' εξάμηνο του 2016, με τα γνωστά αποτελέσματα και τις πολύμηνες καθυστερήσεις στη διαπραγμάτευση.
Το δεύτερο στοίχημα σχετίζεται με τις δυνατότητες της οικονομίας στην περίπτωση που δεν υπάρξει λύση για το χρέος σύντομα. Στο συγκεκριμένο σενάριο θα δοκιμαστούν τα περιθώρια βελτίωσης στις τιμές των ομολόγων, στο χρηματιστήριο και σε όλους τους οικονομικούς δείκτες. Χωρίς λύση για το χρέος οι αντοχές της οικονομίας δεν είναι βέβαιο ότι θα αποδειχθούν ικανές να απορροφήσουν τους κραδασμούς από τα νέα μέτρα λιτότητας, μετά από οκτώ χρόνια ύφεσης. Διότι μία λύση για το χρέος αναμφίβολα θα φέρει εισροές επενδυτικών κεφαλαίων που θα συμβάλλουν σημαντικά στην ανάκαμψη.
Τρίτο στοίχημα είναι αυτό της αποτελεσματικότητας του πλαισίου διαχείρισης των «κόκκινων» δανείων. Το θέμα της ποινικής ασυλίας ακόμη δεν έχει «κλειδώσει» αλλά θα πρέπει να έχει ψηφιστεί έως τις 16 Μαΐου, ενώ η αποτελεσματικότητα του μηχανισμού εξωδικαστικού συμβιβασμού δύσκολα θα δοκιμαστεί πριν το γ'' τρίμηνο.
Σε τεχνικό επίπεδο, αναλυτές σημειώνουν ότι οι τράπεζες είναι επαρκώς κεφαλαιοποιημένες και διαθέτουν σημαντικά κεφαλαιακά «μαξιλάρια» για τα stress tests του 2018. Επισημαίνουν, ωστόσο, ότι πάνω από τα μισά κεφάλαια αντιστοιχούν στον αναβαλλόμενο φόρο και δεν θεωρούνται «υψηλής ποιότητας», αν και η ΕΚΤ τα συνυπολογίζει στο δείκτη CET1. Κατά μέσο όρο, οι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας των ελληνικών τραπεζών διαμορφώνονται στο 17%, πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όσο και πολύ υψηλότερα από το όριο που θέτει η ΕΚΤ.
