Καθώς το Ταμείο Ανάκαμψης πλησιάζει στην ολοκλήρωσή του, η χώρα μας βρίσκεται μπροστά στην πρόκληση της εκπλήρωσης των οροσήμων που τίθενται. Όσα έργα δεν προχωρήσουν επαρκώς κινδυνεύουν να απενταχθούν και να χάσουν τη χρηματοδότηση. Σε περίπτωση που δεν δοθεί παράταση από το Ταμείο, κρίσιμο ζήτημα αναδεικνύεται η ανάγκη να διασφαλιστεί η χρηματοδότηση, ύστερα από σχετική αξιολόγηση, των σημαντικών έργων από δημόσιους πόρους.
Βασική προτεραιότητα, κατά τη γνώμη μου, πρέπει να δοθεί στα έργα που εντάσσονται στο πεδίο της έρευνας, της τεχνολογίας και της καινοτομίας.
Ενδεικτικά αναφέρω δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα.
Το πρώτο είναι το πρόγραμμα Αρχιμήδης. Το ερευνητικό πρόγραμμα «Αρχιμήδης», που χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης, σχεδιάστηκε από τους καθηγητές Δασκαλάκη, Σελλή και Παπαδημητρίου με τετραετή διάρκεια, ώστε να δοθεί επαρκής χρόνος για την ολοκλήρωση διδακτορικών διατριβών και την παραγωγή υψηλής ποιότητας ερευνητικού έργου στους τομείς της τεχνητής νοημοσύνης, της επιστήμης των δεδομένων και των αλγορίθμων. Αν και η έναρξή του τοποθετήθηκε τον Ιούνιο του 2022, η ροή της χρηματοδότησης καθυστέρησε έως τον Οκτώβριο, με αποτέλεσμα η προβλεπόμενη λήξη του προγράμματος τον Δεκέμβριο του 2025 να μην καλύπτει την αρχική τετραετή περίοδο.
Η πρόωρη λήξη του προγράμματος δημιουργεί σοβαρές δυσκολίες στους περίπου 150 ερευνητές που συμμετέχουν, προκαλώντας αβεβαιότητα και επηρεάζοντας αρνητικά την πρόοδο του έργου. Δεδομένου ότι άλλες δράσεις του Ταμείου έχουν ήδη λάβει παράταση εντός του 2026, όπως επιτρέπεται από το ευρωπαϊκό πλαίσιο, και ότι οι σχετικές δαπάνες είναι απολύτως επιλέξιμες, ζητείται να εξασφαλιστεί η λειτουργία του προγράμματος «Αρχιμήδης» μέχρι το τέλος του 2026, ώστε να ολοκληρωθεί σύμφωνα με τον αρχικό του σχεδιασμό.
Δεύτερο αλλά όχι ήσσονος σημασίας είναι το Thess INTEC, το Διεθνές Τεχνολογικό Πάρκο 4ης γενιάς που υλοποιείται στη Θεσσαλονίκη με τη συνεργασία του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, σε έκταση του Δήμου Θερμαϊκού, βάσει του άρθρου 18 του ν. 4690/2020. Στόχος του είναι η δημιουργία ενός ισχυρού οικοσυστήματος καινοτομίας, όπου επιχειρήσεις, ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια θα συνυπάρχουν και θα συνεργάζονται με στόχο την παραγωγή τεχνολογίας αιχμής.
Σε αυτή την κρίσιμη φάση, η πολιτεία δεν πρέπει να επιτρέψει την απώλεια πρωτοβουλιών που υπηρετούν τη γνώση, την έρευνα, την τεχνολογία, τη νέα γενιά επιστημόνων και την παραγωγή υψηλής προστιθέμενης αξίας για την οικονομία. Αντιθέτως, οφείλει να τις θωρακίσει θεσμικά και χρηματοδοτικά, γιατί το μέλλον της Ελλάδας χτίζεται μέσα από την επιστήμη και την καινοτομία.
* Ο Στράτος Σιμόπουλος είναι βουλευτής Α’ Θεσσαλονίκης της ΝΔ, πρόεδρος Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Έρευνας και Τεχνολογίας και Ηλεκτρολόγος Μηχανικός.
